Alþýðublaðið - 20.11.1926, Síða 2

z
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
| ilLfíÝÐUBLASIIB [
j Ketnur út íi hverjum virkum degi. »
) Aigreiösla i Aiþýðuhúsinu við {
j Hverfisgðtu 8 opin frá kl. 9 árd.
) til kl. 7 siðd.
<!
J Skrifstofa h sama síað opin kl.
)' 9Va—10V2 árd. og kl. 8—9 síðd. :
j Sintar: 988 (afgreiðsian) og 1294 >
) (skrifstofan). í
j Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,00 á ;
j rnánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 I
J hver rrim. eindáika.
) Prentsmlðja: Alpýðuprentsmiðjan :
(í sama húsi, sömu símar).
S>Jéðrækni
i „ópólitiskum“ skólum.
„Skólarnir eiga að vera ópóli-
tískir," segja borgaraiegir upp-
eidispostuiar, .fullir hræsni. Með
þessari kröfu láta þeir orðið
„pólitík" tákna dálítið sérstakt:
rólitík er andstæða ríkisins.
í skóluin einveldisríkja er þann-
ig ieyfilegt og ber jafnvel skyida
til að vegsama blessun einveldis-
stefnunnar. Það er ekki pólitík.
En vei þeim ofríkissegg, er dirf-
ist að fara lofsamlegum orðum
um kenningar, sem eru andstæðar
einveldinu. „ ,Pólitík‘ má ekki eiga
sér stað í skótá. . . .“
Við skulum athuga, hvernig
borgaraskólarnir sneiða hjá póli-
tík, þegar þeir tala t. d. um styrj-
öldina miklu 1914—1918 í kenslu-
bókum sínum. NorðuráEumiðstöð
Carnegie-sjóðsins hefir einmitt
rannsakað þetta efni í nálega öll-
um iöndum heimskringlunnar.
Níöurstöður rannsóknar sinnar
hefir hún birt í stórri bók, er hún
kaliar „Rannsókn á kenslubókum
eftir sfyrjöldina“ (Enquéte sur les
livres scolaires d’aprésguerre. Vol.
I. Paris 1925).
Fyrsta bindi þessarar bókar, er
út kom síðast liðiö ár, fjallar um
meginríki Evrópu.
Þetta inerkiiega heimildargagn
verðskuldar athygii allra sannra
alþjóðasinna. Það sýnir sannan
svip borgaraskólanna, svip, sem
er afskræmdur af grimd og
heimsku. Rúmið leyfir að eins ör-
lítinn útdrátt úr efni þessarar stór-
merku bókar.
* *
*
Dýpst hefir pólitíkin fest rætur
í þýzkum skólum. í 148. gr. Wei-
mar-stjórnarskrárinnar er svo fyr-
ir mælt, að kensla í öllum þýzk-
um skólum eigi að vera samkvæm
„anda binnar þýzku þjóðar og
alþjóðafriði". Til þess aö kom-
ast bjá að framfyigja síðustu orð-
um greinarinnár („og alþjóða-
friði“) er notast við kenslubækur,
sem eru eldri en stjórnarskráin
og byltingin. Á kenslubókum, sem
út hafa komið, síðan styrjöldinni
lauk, stendur, að þær séu prent-
aðar 1917. Ártalið er faisað, tii
þess að komast hjá aö segja frá
ósigri Þýzkalands og lýðveldinu.
í kenslubókunum drottna keis-
araveldiskenningar Mommsens og
Treitschke. Þar er margtíságt um
Moltke, Blúcher og Ktupp, en
varla eða alls ekki minst áGoethe,
Kant og Beethoven. Oft er taiað
um guð, bjargvætt þýzks hern-
aðaranda, sem refsi óvinunum
grimmilega. ®
Kenslubækurnar viðurkenna ekki
ósigur Þýzkalands. Aitur á móti
segja þær frá Wilson, tala um
bolsivíkaguli, sem hafi hrundið af
stað byltingunni, og þar fram eftir
götunum. Um lýðveidið er fáít
sagt. í kenslubók, sem út kom
nýiega, er svo að Orði komist:
„Byltingin eyðilagði herinn og
skipaflotann. . . . Keisaraveldinu,
þessari stoltu byggingu Bismarks,
var breytt í lýðveldi 48 árum síð-
ar.“
Hér er sýnishorn úr kenslubók,
sem gefin var út fyrir styrjöld-
ina og kend er enn þann dag í
dag: „Styrjöld er ekki eyðiieggj-
andi, heldur skapandi kraftur, sem
eflir þjóðfélög. Einveldistilhneig-
ing er lögmál mannlegrar nátt-
úru.“
Og hér eru uinræðuofni í rit-
smíðar, tekin úr einni kenslubók:
„Yfir 800 umtalsefni um heims-
styrjöldina 1914—1918“: „fall-
byssuframleiðsla Krupps í Essen“,
„vaxandi öfuncl Englands til
Þýzkalands", „hvers vegna er
Frakkland svarinn óvinur vor“,
„skelfing Englendinga, á meðan
þeir sáu loftskip Zeppelinsi. . . .“
Og til þess að reka smiðshögg-
ið á þessa fögru mynd tilfærum
vér hér að lokum tvö erindi úr
lestrarbók handa börnum, sem út
kom 1915:
Óvinirnir fela sig hér í skotgröf-
unum.
Ráðumst á þá bugrakkir.
Þessir stórhundar skulu ekki ætla,
að við fyrirgefum þeim í dag.
Drepum hvein og einn, sem biður
fyrirgefningar.
Drepum alla hundana.
Á þessari stundu, stundu hefnd-
arinnar,
skulum við drepa marga óvíni.
* *
*
Frakkiand er engu betra. Hér
má sjá, hvernig ein kenslubók
frönsk kemst að orði:
„Vér tölum ekki um hatur og
hefnd, jafnvel ekki í garð harð-
snúnustu óvina vorra. Hatur og
hefnd myndi niðuriægja oss og
gera oss þeim líka. Það er ein-
ungis vegna hættuleysis vors og
virðingar, að vér reisum milli
þeirra og vor ógieyinanlegt minn-
ismerki um hatursverk þeirra og
glæpi.“
Hér koma lestraræfingar, sem
ætlaðar eru byrjendum, teknar úr
víðlesinni kenslubók eftir Four-
nier. Fyrst er iýst skothríðinni á
Reims, og síðan segir: „Þjóðverj-
ar drápu . . . Þeir strádrápu . . .
Þeir brendu til ösku . . ." Eyð-
urnar er nemandanum ætlað að
fylla.
Rússneska byltingin vakti enga
athygli meðal höfunda franskra
kenslubóka.
❖ *
*
Vísindafélagið belgiska úthlut-
aði verðlaunum fyrir bók, er hét
„Ágrip um líf og menningu belg-
isku þjóðarinnar." Bók þessi er
skrifuð af tveimur mikils metnum
típpeidisfræðingum. Eftir farandi
tilvitnun sýnir nægilega anda
þessa rits:
„Þýzkur iönaður og verzlun
sigruðu með líkum hætti og inn-
brotsþjófnaður og þorparaskapur.
. . . Þjóðverjar eru hlutfalisiega
heiðarlegir sín á inilli og hlýða
hörðum aga líkt og félagsbræður
í ræningjahóp. En þeir eru æru-
lausir og halda engin loforð við
néinn, sem ekki er Þjóðverji."
1 annari belgiskri kenslubók er
Þjóðverjum svo lýst: .
„Þjóðverjar eru enn þá eins og
Cæsar lýsti þeim fyrir tuttugu
öldúm, ræningjaþjóðflokkur, þjóf-
ar og morðingjar. Burt með þessa
giæpaseggi úr Þjóðabandalaginu.
Þaö ætti að skoða þá eins og
þjóð, sein ekki væri fær um að
stjórna sjálfri sér, heldur fetti að