Alþýðublaðið - 06.03.1920, Side 1

Jarðarför drengsins okkar, Jón-
asar Péturs, sem andaðist 4. þ. m.
er ákveðin mánudaginn 8 þ. m.
frá heimili okkar, kl. 3 e. h.
Þingholtsstræt.i 8 B.
Þórunn Einarsdóttir.
Vermundur Fr. Ásmundsson.
Útlenðar fréttir.
Gfarner danður.
Nýlega er látinn hinn ameríski
bthöfundur K. L. Garner, sjötíu
°S sjö ára gamall. Bók, sem hann
§af út árið 1892, „The Speech of
^onkey* (mál apanna), vakti mikla
sftirtekt, en var skoðuð af vísinda-
■hiönnum |og er ennj sem hindur-
vitni, að því er „Nature“ segir.
Gnllmedalía
konunglega brezka veður-
^æðisfélags heflr verið veitt sænska
^rófessornum H. H. Hildebrandsson
Uppsala-háskóla.
®®nskar og japanskar eldspítnr.
Eins og kunnugt er hafa sænsk-
ar eldspftur löngum verið taldar
°eztar og ódýrastar. Höfðu Svíar
iagt imdir sig markaðinn víðsveg-
ar um heím, t. d. alt Indland. Nú
^afa Japanar náð þeim markaði
öilum í sínar hendur á styrjaldar-
^öiúauns og gera Svíar sér engar
v°«ir urn að þeir fái náð þeim
*narkaði í sínar hendur aftur. Jap-
anar eru nú farnir að búa til jafn-
Sóðar eldspítur og Svíar, er haldið
japanskir verkfræðingar hafi
V|Q verksmiðjurnar í Svíþjóð
^ulbúnir seoi verkamenn og þann-
komist að aðferðum Svía. Þar
auki geta Japanar framleitt
ódýrar, því þeir !áta konur
°e böra vinna í verksmiðjunum,
borga Iftið kaup, Karlniönnum
0rSa þeir sem svarar 6l kr. á
Miánuði, kvenfólki 37 kr. og börn-
mn 17 kr. á mánuði. Það er álit-
ið að iðnaði Evrópumanna stafi
hætta af Japönum á fleiri sviðum,
enda hefir styrjöldin !yft undir þá,
en aftur á móti komið öllu á ring-
ulreið í Evrópu. X
StarJ JHþýÍujlokksins.
Hvað er Alþýðuflokkurinn sak-
aður um?
Hann er sakaður um að vilja
hefta framleiðsluna, að ráðast á
framleiðendur persónulega, af því
þeir séu framleiðendur.
Hann er sakaður um að viija
niðurdrepa kaupmenn, af því þeir
séu kaupmenn.
Hann er sakaður um að vilja
eyða íé, bæði úr landssjóði og
bæjarsjóði, af því að þeir ríku
borgi.
Hann er sakaður um margt
fleira, er eg síðar kem að. En
þetta, sem eg nú hefi nefnt, skul-
um við athuga fyrst.
Alþýðuflokkurinn vill ekki hefta
framleiðsluna, hann vill auka hana.
Auka hana með því, að það opin-
bera taki þátt í henni. Hann vill
að ríkissjóður og bæjarsjóður fái
tekjur af því, að reka arðvænleg
fyrirtæki.
Andstæðingar vorir, og þar á
meðal hinir einstöku framleiðend-
ur, eru andvígir þessu. En af
hverju? Þeir segjast vera á móti
því, a£ því að fyrirtæki hinsopin-
bera séu og verði ætíð svo illa
rekin, að skaði verði að.
Það er trúlegt að eitthvað sé
hæft í þessu, ef þeir standa fyrir
fyrirtækjum, sem andvígir eru því
að það opinbera reki þau.
Efnamennirnir kvarta undan því,
að þeir beri of háa skatta. Ea því
vilja þeir þá ekki að tekjur til
nauðsynlegra útgjalda þjóðfélags-
ins komi af arðvænlegum fyrir-
tækjum.
Jafnaðarmenn (Alþfl.) vilja fá
tekjur í bæjar og ríkissjóð, til þess
að meira sé hægt að gera fyrir
almenning, — það er svo margt,
sem þarf að gera.
Það hefir áður verið minst á
það hér í blaðinu, að mikill meiri
hluti barna í höfuðborginni alist
upp við þau lífskjðr, sem hljóti
að hamla því, að þau nái full—
komnum líkamlegum og andleg-
um þroska. En af þessu leiðir
afturför í þjóðfélaginu. Þetta mætti
bæta með því að koma upp barna-
hœli.
Við þekkjum lífskjör gamal-
menna. Þau mætti bæta með
gamalmennahœli.
Þessi hæli þarf að reisa víðs-
vegar um landið, en þó mun þess
mest þörf hér. En það þarf að
vera af myndarskap gert, — ekki
kák, eins og svo margt er hér
hjá okkur.
En það þarf fé til þess að
framkvæma þetta. Efnamennirnir
kveinka sér við háum sköttum.
En því rísa þeir öndverðir á móti
því, að fé sé að einhverju leyti
fengið á annan hátt? Af því þeir
vilja hafa ástandið eins og það er.
Það hentar þeim bezt.
Við erum sakaðir um að vilja.
niðurdrepa kaupmenn, af því þeir
séu kaupmenn.
Þetta er rangt. Við erum á
móti kaupmanna-okri, sem þvi
miður hefir oft átt sér stað.
Kaupmenn eru nú andstæðir lands-
verzlun, í hvaða mynd sem er,
af því þeir hyggja að svo mundi
geta farið, að það sýndi sig, að
þeir yrðu óþarfir og féllu úr sög-
unni. Eg hugsa mér, og líkt munu
margir flokksmenn mínir hyggja,
að vel mundi á því fara, að ríkis-
verzlun kæmi í staðinn fyrir um-
boðsmenn og hina svo kölluðu
stórkaupmenn. Eg hugsa mér að
verzlunarstjórn ríkisins hefði á
hendi aila útvegun varnings til
landsins og seldi kaupmönnum og
kaupfélögum. Það mundi brátt.
sýna sig, að vöruverðið yrði lægra,.