Alþýðublaðið - 01.12.1926, Page 1
Alpýðublaðíð
Uefið út af Alþýðuflokknum
Alþýðublaðið ernú orðið rúmra
7 ára gamalt. Það hefir átt mikl-
úm og vaxandi vinsældum að
fagna, kaupendatala þess aukist
ár frá ári. Nú um langan tíma
hafa kömið mjög ákveðnar óskir
frá Alþýðuflokksmönnum og öðr-
um lesendum biaðsins urn, að það
yrði stækkað svo, að það gæti
fiutt meira og fjölbreyttara les-
mál, stjórnmál, fréttir og almenn-
an fróðleik. Stjórn Alþýðusam-
bands íslands tók málið til ná-
kvæmrar unrhugsunar í árslók
1925, og árangurinn var sá, að efnt
var til almennra samskota fvrir
prentsmiðju handa blaðinu, til
þess að hægt væri að gera blaðið
betur úr garði og ódýrara í
prentun en áður hafði vérið. Síö-
an hafa safnast tií Alþýðuprent-
smiðjunnar tæp 20 piisund krón~
ur, og ber það greinilegan vott
um áhuga alþýðu fyrir málinu,
að svo rnikið fé hefir safnast
meðal fátækustu stéttarinnar hér
á landi. Alpýduprentsinidjan tók
til starfa 1. febrúar 1926 í húsi
Alþýðuflokksins, sém þá var
nýlega bygt við Hverfisgötu hér
i bænum. Auðvitað þurfti einnig
á lánsfé að halda, en þessi 20
þúsund kr. hafa þó hjálpað blað-
inu mikið, og sjá allir lesendur
þess, að frágangur þess og letur
hefir siðan verið í prýðifegu lagi.
En þá var eftir enn stærra
skreiið, að stækka blaðið. Þetta
ár heíir verið n'otað til [>ess að
koma prentsmiðjunni og vinnu-
brögðum þar í fult lag. Blaðiö
hefir verið stærra en áður, bæöi
leturþéttara og oft komið auka-
blöð, en þó er fyrst nú ráðist í
stækkunina á broti blaðsins, er
sýnt þótti, að preritsmiðjan gæti
afkastað því. Með þessu tölu-
blaði á fullóeldi deíjinum i ru ósk-
ir kauþmdanna uppfyltar. Al-
pýiubladid stœkkur um helminy
eða 50" ii.
En jafnframt stækkuninni er
nauðsynlegt að sjá blaðinu fyrir
auknum tekjum til að standast
þann kostnað, sem af þessu leiðir.
Fjárhagur blaðsins hefir ekki ver-
ið góður undan farið og því ekki
hægt að ráðas; í að stækka blaðið,
gefa kaupendunum meira og fjöl-
breyttara eíni, nerna tneð því að
fá meiri tekjur af blaðinu. Þvi er
áskrifíarverð blaðsins eíhnig
hækkað hlutfallslega, upp í 1 kr.
50 aura á mánuði. Það er áreið-
anlegt, að allir kaupendur blaðs-
ins eru ánægðir með það að fá
Alþýðub'aðið steekkað, þó að þeir
þurfi að greiða 50 aurum meira
fyrir það á mánuði. Jafnaðar-
mannablöðin eru í öllum löndum
borin uppi af áhugamönnum,
kaupendum. blaðanna, og eru þau
oft jafnvel eitthvað dýrari en í-
haldsblcðin, sem mestmegnis lifa
á auglýsingum. En jafnaðar-
mannablöðin eru því líka óhád
blöd, sem eingöngu berjast fyrir
hagsmunum alþýðunnar, og þess
vegna þykir henni mikils um vert
að styðja þau á allan h'ált, kaupa
þau, lesa þau, greiða þau og út-
breiða þau.
Alþýðublaðið hefir farið sömu
leiðlna og önnur jafnaðarmanna-
bþöð. Það vex í broti og að efni
og verður þannig hæfara til áð
berjast fyrir málstað alþýðunnar.
En jaínframt skorar það á alla
Alþýðuflokksmenn og aðra karip-
endur blaðsins að styðja það í
stáríinu. Þess er vænst, að þeir
greiði nú blaðið ekki síður skilvís-
lega en fyrr, fylgist með efrii
[ress og útvegi því nýja kaup-
endur.
Þá verður ekki langt þess að
biða, að Aljrýðubiaðið verði enn
stærra og fjölbreyttara að efni.
Öll samtaka um Aipýdubl ,d:d!
Eggert ó'.afsson er fæddur i
Sveíneyjúm á Breiðafirði 1. dez.
1726. Faðir hans var Óláfur Gunn-
laugsson bónii, merkur maður og
skáld. Eggert var settur í Skál_
holtsskóla og útskrifaðist þaðari
1746. Eftir það dvaldi hann tvö
ár við nám við háskólann í
Kaupmannahöfn.
Árið eftir að hann útskrifaðist
kom út fyrsta bók Eggerts (Enar-
rationes historiæ de Islandiæ na-
tura et constitutione) um náttúru
og rnyndun Islands. Er þar margt
iróðlegt um íslenzka náttúru. í
fyrsta kafla bókarinnar kemst
hann að þeirri niðurstöðu, að
eldsumbrot muni hafa átt aðal-
þáttinn í myndun landsins.
1750 fengu þeir Eggert og
Bjarni Pá'sson styrk úr sjóði Árna
Magnússonar, og um sumarið
ferðuöust þeir um suðvesturhluta
landsins og gengu upp á Heklu
fyrstir manna. Árið eftir kom út
bók enn á ný eftir Eggert, þar
sem hann gerir tilraun til að sýna
fram á, hvern þátt eldfjöllin hafi
(átt í myndun þjöðtrúarinnar.
1752 hófu þeir félagar enn á
ný ferðalag um landið til rann-
sókna. Höfðu þeir aftur fengið
styrk úr sjóði Árna Magru'issonar
og til viðbótar úr ríkissjóði. Ferð-
7. sambandsþing
Alþýðusambands fslands
verður sett í Kaupþingssalnum föstudaginn 3. dez. 1926
kl. 2 siðdegis. — Dacgskrá: Þingsetning. Prófun kjör-
bréfa og kosning nefnda ef tími vinst til.
Reykjavík, 30. nóv. 1926.
JkipýdnsisiMtoaiid Islands.
Jón Baldvinsson.
Pétur G. Guðmundsson.
9*
Hlíf“
í Hafnarfirði, heldur fund 2. dez. ki. 4 e. h. í Bíóhúsinu. Fundarefni:
Kaupgjaldsmálin. Félagar mega hafa gest með sér á fundinu, þó að
eins verkamenn. — Sjómannafélagar og verkamannafélagar eru vel-
komnir á fundinn. Stjórnin.
uðust þeir nú um alt landið og
gengu meðal annars upp á Snæ-
íellsjökul fyrstir manna. Nokkru
síðar var Bjarni skipaður land-
læknir, og ritaði nú Eggert einn
um ferðalagið. Var það mikil bók
ög hið merkasta af verkum Egg-
erts. Hún korn út 1772 og var
nokkru seinna þýdd á þýzku,
enslui og frönsku.
Bók þessi hefir mikinn fróð-
leik að geyma. Uppruna surtar-
braridsins skýrði hann fyrstur
manna, er hann fann í honum
leifar blaða og trjástofna. Auk
náttúrulræðinnar er og nákvæm
íýsing á þjóðinni, atv.'nnuvegum
hennar, lifnaðarháttum og menn-
ingu. í samræmi við tíðarandann
er meira rætt um h ð hagnýta en
hið hrein-vísindalega.
1767 kvæntist Eggert frænd-
konu sinni, Ingibjörgu Guðmunds-
dóttur, og um vorið fórust þau
bæði með voveiflegum hætti á
Breiðafirði. Um þann sorgarat-
burð heíir Matthías Jochumsson
kveðið snildarlegt kvæði.
Með Eggerti fórust mikii og
stórmerk gögn til nýrra rita um
náttúrufræði; t. d. hafði hann í
hyggju að rita um íslenzka íugia
og skordýr. —
Hvers vegna minnumst vér
Eggerts Ólafssonar nú, er 200 ár
eru liðin frá fæðingu hans?
Fyrst og fremst af því, að harin
var fyrsíi náttúruvísindamaður
þessarar þjóðar.
En hann var líka meira.
Hann var skáld og brautrvðj-
andi.
Skáldinu he.ir Jónas Hallgrítns-
Veggfó^ur.
Nýkomnar fjöldamargar fallegar
tegundir. Úrvalið hefir aldrei ver-
ið jafn-fjölbreytt og einmitt nú.
Komið! Skoðið! Kaupið!
Sigurður Kjartansson,
Laugavegi 20B
Simi 830 Sími 830.
(Gengið frá Klapparstíg.)
son reist óclauðlegan minnisyárða
með Hulc'uljóðum.
A dögum Eggerts Óiafssonar
heíst íslenzk endurreisn. Hið þjöð-
félagslega, pólitíska og menning-
arlega helzt í héndur eins og æf-
inlega. Stéttabarátta var hafin '
milli íslenzkrar alþýðu annars
vegar og dansks embættismanna-
og kaupmanna-valds hins vegar.
Hinn pólitíski foringi var Skúli
Magnússon landfógeti, hinn menn-
ingarlegi Eggert Öiafsson. Ágæt-
is-jarteikn þess, sem var að ger-
ast, voru deilur íslenzkra stúdenta
í Kaupmannahöfn. Sá flokkur, sem
Eggert fylti, nefndist „Bændasýn-
ir" og hafði á stefnuskrá sinni
efiingu íslenzks þjóðernis og
sjálfstæðis félagsiega og menn-
ingarlega. Hinir íhaldssömu, and-
stæðingarnir, voru kallaðir „Bislc-
uissönar-flokkur".
Eggerti Ólafssyni er bezlur s’mi
sýndur með minningu vorri, sem
nú á tímum hefjum merki fram-
sóknarinnar.
Eggert var í liði með þróuninni
eins og vér.
Brynf. BjurnaSon.