Alþýðublaðið - 10.01.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞ.ÝÐUBLAÐIÐ
iALÞÝÐUBLAÐIÐ
• kemur út á hverjum virkum degi.
I Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
;' Hveriisgötu 8 opin frá kl. 9 árd.
i tii kl. 7 síðd.
; Skrifstofa á sama stað opin kl.
! 9Va— 10Va árd. og kl. 8-9 síðd.
; Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294
I (skrifstofan).
; Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
: mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
; hver mm. eindálka.
: Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
; (í sama húsi, sömu simar).
Svívirðingarorðbragð
„Morgunblaðsins
um verkamenn.
Það var svo sem ekki í fyrsta
skiftið núna á þrettándanum, sem
,,MgbI.“ hefir gert sitt til að reyna
að svíviröa verkamenn, af því að
margir peirra hafa haft mannrænu
x sér til að bindast samtökum,
svo að ekki yrði hægt að leika
pá líkt og Martein, sem danska
skáldið Johannes V. Jensen segir
frá í jólasögunni, sem Alpýðu-
blaðið flutti á prettándanum, dag-
ínn, sem „Mgbl.“ kallaði pá „vilja-
lausa ríkisómaga“.
Verkamaður, sem vinnur hjá
einstaklingi eða félagi, fær eða
á a. m. k. að fá greiðslu vinnu
sinnar. Það er kaup hans, en
hvorki styrkur né gjöf. Auðvitað
er alveg sama máli að gegna um
pá, sem starfa hjá ríkinu eða
vinna fyrir pjóðfélagið. Eða vill
„Mgbl.“ halda pví fram, að emb-
ættismenn ríkisins séu yfirleitt ó-
rnagar pess? Var t. d. Jón Kjart-
ansson ómagi ríkisins, á meðan
hann var fulltrúi lögreglustjóra?
Og er hann nú ómagi hjá stór-
kaupmönnum, dönskum og ís-
lenzkum, og stórútgerðarmönnum,
sem leggja fé í „Mgbl.“, síðan
hann varð „ritstjóri“ pess? Var
Valtýr Stefánsson ómagi hjá Bún-
aðarfélaginu, á meðan hann var
ráðunautur pess ? Ef peir álíta, að
svo sé, pá er við pví að búast,
að peir haldi aðra menn af sér.
En jafnvel pótt svo væri, er ó-
svífnin harla mikil að dæma heið-
arlega verkamenn eftir slíkum
fyrirmyndum. —
Fjöldi verkamanna hefir tekið
eftir sleifarlaginu á stóratvinnu-
rekstrinum, par sem t. d. margir
framkvæmdastjórar eru settir til
að stjórna útgerð, sem einn hæfur
maður — og sennilega einhver úr
hópi peirra sömu manna — myndi
gera jafn-vel. Hugsandi verkamenn
hafa séð hina hamslausu og
heimskulegu samkeppni, par sem
hver otar fram sínum tota, og
feiknastarf fer í að troða vörum
eins félagsins fram á kostnað ann-
ars, og svo koll af kolli. Þeir
sjá einnig, af hverra bökum ristar
eru lengstu Iengjurnar, — að pað
eru peir sjálfir, verkamennirnir,
peir, sem bera hita og punga
dagsins, sem að lokum eru látnir
borga hallann með pví að spara
við pá kaup og auka prælkun
peirra. Þeir eru líka alt af fleiri
og fleiri, sem sjá, að petta parf
ekki svona að vera. Blessun vís-
indanna er snúið í bölvun fyrir
pá. í stað pess að létta peim vinn-
una eru peir eða félagar peirra
sviftir henni. Slík er aðferð auðr
valdsins.
Af pessum rökum verða allir
beztu og skynsömustu verkamenn-
irnir jafnaðarmenn. Þeir vilja lát#
ríkið eiga stóru framleiðslutæk-
in, sem flestum einstaklingunx er
um megn að eignast. Einnig vilja
peir láta verkamennina sjálfa hafa
umráðarétt á stjórn peirra, —
velja stjórnendurna eða a. m. k.
hafa fulltrúa sína í ráðum um
starfsræksluna. Þeir munu að pví
fengnu vinna engu síður trúlega
en áður. Gleðin yfir sameiginlegu
gagni mun einmitt auka hvöt
margra til að vinna vel.
Það getur verið, að „Mgbl.“-rit-
ararnir geti ekki skiliö annað, en
að verkamenn og aðrir starfsmenn
hafi pað fyrir mark og mið að
svíkjast um störf sín, pegar peim
er unt. Þrátt fyrir pað áttu peir
„Mgbl.“-menn að kunna að pegja
um pá firru sína. Jón Kjartans-
son ætti að minnast heilræðis
pess, sem Björn Líndal gaf hon-
Um á alpingi í fyrra, — og ekki
skaðaði, pó að hann segði blað-
félögum sínum frá pví ráði, —
að honum væri bezt að pegja um
pað á alpingí, sem hann hefði
ekkert vit á. Sama regla gildir,
pegar skrifað er í blöð, jafnvel
pótt pað sé í „Mgbl.“
Hins vegar sjá verkamenn hug
íhaldsblaðsritaranna til sín, og
peir munu sjálfsagt minnast pess
við næstu kosningar, að stærsta
blaÖ Ihaldsflokksins, „Morgun-
blaðið“, hefir slett á pá peim
„fálkakrossi“, að kalla pá „vilja-
lau-a ríkisómaga“, m pess, að for-
ingjar pess flokks hafi andmælt
slíkum ummælum blaðs síns.
„Sfnrfsræls:t4l
i.
Bók pessi er átta fyrirlestrar,
sem indverski spekingurinn Svámi
Vivekananda flutti fyrir vestræn-
um áheyrendum á síðasta áratug
19. aldar um karma-yoga. Fyrir
nokkrum árum pýddu peir hana |
úr ensltu, Jón sál. Thoroddsen og
Þórbergur Þórðarson. Hinn síðar
nefndi mun hafa annast um út-
gáfu hennar nú.
Yoga er sagt að pýði að „tengja
saman“. í indverskri heimspeki
táknar pað sameining mannsins
við guð eða allífið og aðferðir
xær, sem beitt er til að ná peirri
sameiningu. Þær aðferðir eru all-
ar í pví fólgnar að proska sinn
innra mann, að rækta sálarlífið,
temja hugann, ná fullkomnu valdi
yfir sjálfum sér. Með pess konar
sjálftamningu er að lokum unt að
ná guðdómlegri fullkomnun, eftir
pví, sem yoga-dýrkendur halda
fram.
Að öðru leyti geta leiðirnar ver-
ið mismunandi til að ná pessu
takmarki. Einn velur sér pá leið
að flýja heiminn, gerast einsetu-
maður eða jafnvel meinlætamað-
ur, verja æfi sinni í sjálfsköhnun,
hugleiðing og bæn. Sú aðferð er
góð og gild. Annar velur athafna-
veginn, starfið. Hann dregur sig
ekki út úr heiminum, heldur lifir
heiminum, stendur mitt í straumi
og stormum lífsins og heyir bar-
áttuna eins og hver annar. Sú
leiðin er einnig góð og jafnvænleg
til árangurs eins og hin, ef rétt
er að farið.
Þessa leið gengur karma-yog-
inn. Karma-yoga er vegur athafn-
anna. Hún viðurkennir að fullu
gildi vinnunnar og miðar að pvi
að lyfta störfum daglega lífsins
upp úr foraði fjárdráttar og sín-
girni eða „fánýti skvaldurs og
hversdagsleika og gera pau að
leið upp í hæstu hæðir andlegrar
raunpekkingar“. Karma-yoga kenn-
ir oss tign vinnunnar.
1 hverju er hann pá fólginn,
pessi leyndardómur starfsins, sem
karma-yoga kennir ? Fyrst og
fremst í pví að vera ekki starf-
inu háður. Starfaðu látlaust, en
láttu ekki starfið verða pér fjöt-
ur um fót. Starfaðu frjáls! Vertu
eins og lótusblöðin í vatninu, sem
vætast ekki af pví. Starfaðu
starfsins vegna, starfaðu af ást!
Vænstu einskis árangurs eða á-
vinnings af starfi pínu. Gerir pú
pað, verður pú præll starfsins.
Gleymdu sjálfum pér! Þá starfar
pú eins og meistari, en ekki eins
og præll. „Níutíu og níu hundr-
aðshlutar mannkynsins starfa eins
og prælar, og afleiðingin er
eymd."
Við purfum að læra pá vanda-
sömu list að lifa heiminúm án pess
að verða hans. Það er pekking,
sem við pörfnumst um fram alt,
— pekking á starfinu, pekking á
sjálfum oss. Þekking er líf. Fá-
vizka er dauði, fálm í rnyrkri.
„Fávizkan er móðir alls pess böls
og vesaldóms, sem vér höfum
fyrir augum. Láíum mennina hafa
Ijós; veitum peim andlegan styrk,
og ef oss tekst pað, ef alt mann-
kynið öðlast göfgi, andlegan styrk
og proska, linnir vesaldóminum
í heiminum, en fyrr ekki.“
Maðurinn er andi, sem um
stund er færður í fjötra efnis
og forms. Alt líf hans og starf
á að miða að pví að losast úr
pessum viðjum. Sérhvert manns-
líf er eins og strengur í á, sem
steypist af bergbrún niður í iðu-
hyl. Þegar pað hefir hringsnúist
í iðunni um stund, losnar pað aft-
ur úr læðingi og fer ferða sinna
frjálst og óháð. Eftir pessum
sannleika verður maðurinn að
haga lífi sínu og starfi.
Öll nytsöm störf eru jafn-virðu-
leg og ágæt. Ekkert starf getur
upphafið manninn, hversu virðu-
legt sem pað kann að sýnast.
Ekkert starf er niðurlægjandi*
hversu lítilmótlegt sem pað kanffi
að vera í augum heimsins. Alt
er undir pví komið, hvernig
starfið er af hendi leyst, og í
hvaða anda pað er unnið. „Skó-
smiður, sem getur smíðað vand-
aða og sterka skó á skömmum
tíma, er meiri maður að sínu leyti,
en prófessorsómynd, sem pvaðrar
lokleysu alla daga æfinnar."
(Frh.)
Á. H.
Vestur-ísíenzfear fréítir.
FB., 6. jan.
Bók Þórstinu Jackson
um landnám íslendinga í Dakota
er nú komin á íslenzka bóka-
markaðinn vestra, og mun bók-
in vera um pað bil að koma hing-
að til lands.
Slys.
Það hörmulega slys vildi tii
30. okt., að ungur rnaður að nafni
Grímúlfur Hoggmann féll útbyrðls
af gufubátnum „Idyll“ og drukkn-
aði. Báturinn var á leið niður eftir
Rauðánni og ætlaði út á Winni-
pegvatn; var hann kominn nokkr-
ar mílur norður fyrir Selkirk, peg-
ar slysið vildi til. Líkið fanst
nokkrum dögum siðar, og var pað
flutt norður í Mikley og jarðað
par, pví par var hinn látni upp
alinn og par hafði hann dvalið
allan sinn aldur nema seinustu
tvö árin, sem hann átti heima í
Selkirk. Grímúlfur heitinn var 25
ára að aldri.
Landuámsmaður látinn.
5. júní s. 1. lézt að heimili sínu
í Arborg í Manitoba gamall vest-
ur-íslenzkur 1 an d n á m s m a ður,
Andrés Frímann Reykdal frá
Fagranesi í Reykjadal í Þingeyj-
arsýslu. Andrés var alkunnur
dugnaðarmaður. Hann var tví-
kvæntur og var seinni kona hans
Guðrún Björnsdóttir, Jósefssonar,
Skaftasonar læknis frá Hnausum í
Húnavatnssýslu. Til dæmis um,
hve drenglundaður maður Andrés
var, má nefna, að fyrir nokkrum
árum lenti unglingsmaður í bruna
og fékk svo stórkostleg bruna-
sár, að honum var ekki líf hug-
að, nema ef einhver gæfi fláka af
hörundi sínu til að græða .hann.
Varð Andrés til pess að færa pá
fórn. Voru ristar lengjur af fót-
leggjum hans og varð pilturinn
græddur að fullu.
FB., 7. jan.
Sveinbjörn Johnson.
yfirdómari í Norður-Dakota, hefir
nú látið af pví starfi til pess að
gerast prófessor í lögum við há-
skólann í ríkinu Illinois. Háskóli
pessi er einhver kunnasti og bezti
háskóli Bandaríkjanna.
Guðmundur Grímsson
frá Langdon í North Dakota, rík-
islögmaður, hefir verið gerður að