Bjarki - 18.11.1899, Blaðsíða 2

182
skemdina. Kaupmaður var einn f búð-
inni og aungvir aðrir. Hann þakkaði
l'oðið, en sagðist ekki geta sagt f>að
svo nákvæmlega í dag, — en spurði
hvort þjóðverjinn vildi ekki gera svo
vel að koma aftur daginn eftir. Hann
kom og sá þá aðaltvar mölbrotið sem
í búðinni var. Skaðinn var þá nákvæmt
taiið 2000 fránka. tjóðverjinn maldaði
dálítið í móinn að borga þetta, en þá
benti hinn 5 lögregluþjónum, sem báru
það vitni að þeir hefði staðið sjálfir í
búðinni og horft á þetta alt hrotna.
í’jóðverjinn neitaði að nokkur annar
hefði verið í búðinni en hann og kaup-
maður þegar þetta vildí tíl; en þaðdrgði
ekkert. Svo fór það í mái. Málafærsiu-
maður I’jóðverjans útvegaði þá 7 vitni
sem sóru á móti, að ekkert, als ekkert
hefði brotnað. Þau hefðu staðið þar
sjáif og horft á alt saman.
Pjóðverjinn var sýknaður og þurfti
ekki að borga einn eyri.
I hafa orðið viðskila við skipið, þótt
alt væri þar með heilu og höldnu
Nú í haust flutti Garðarsfjelagið
mó upp híngað frá Hollandi, til að
fylla upp í veggi á íshúsinu nýa.
það hafði þá keyft upp allan mó,
sem hjer var fáanlngur. Þetta mun
vera í iyrsta sinn sem mór er flutt-
ur inn til landsins.
I hvassvíðrísrokinu á f’riðudags-
kvöldið tvíhvolfdi báti með þrem
mönnum, tveimur úr Loðmundar-
firði og einum Seyðfirðíngi, hjer
rjett utan við bryggjuna fram und-
an Liverpool. Varð þó ekki frek-
ara slys að, því að þeir náðu bryggj-
unni aftur lifandi, en þrekaðir eft-
ir volkið.
Fríðjónsson. Hann yrkir ágæta
vcl, en á sögum hans eru smíða-
lýtin hvert við annað. Jeg á hjer
við »Einir«, því »Vor«, sem Eim-
reiðin flutti nýlega, er kvæði í ó-
bundriu máli fremur en saga.
Þetta er af því, að sú list, að
kunna að skrifa sögu, er óþrosk-
aðri hjá okkur en kveðskaparlistin.
Söguskáldið hefur hjá okkur fátt
gott á móðurmáli sínu til saman-
burðar við verk sitt, en Ijóðskáld-
ið margt.
Rit bókmentafjeiagsins i ár
Af fornbrjefasafninu komu í ár
út tvö hefti V., 1 og V, 2 og er
sfðasta fcrjefið frá 17. Febr. 1476.
Fornbrjefasafnið vita nú allir, að
er þarft og fróðlegt rit. En það
er landssjóður sem kosta ætti út-
gáfu þess fremur en Búkmenta-
fjelagið.
Af safní til siigu Islands kom
eitt hefti, III, 4. f*ar er fyrst rit-
gjörð am fornættir nokkrar, er
fyrir koma í Sturlúngu, eftir sjcra
Eggert hcitinn Bricm. í’að þarf
varla að efa, að ritgjörð þessi sje
Iróðleg og skemtileg fyrir ættfræð-
íngana, en teljandi munu þeir menn
vera scmfhana líta. Margir mundu
heldur hafa kosið að fá í safninu
sögu Odds lögmans Sigurðssonar
eftir Jón Mýrhýsfng, scm hann á
nú í handriti fullbúna. Bókmenta-
fjciagið hcfur undanfarandi haft
meðferðis hcljarmikið rit um Sturl-
úngu, og þó hún sje merkileg bók,
má fjelagið ekki standa á höfði í
henni til eilífðar, og er rjcttara að
sinna mcir þeim tímanum í sögu
okkar, sem fæstir vita nokkuð um.
í stað beggja þessara ritgerða, sem
safnið flytur nú, hefði þar átt að
vera ritgjörð Jóns um Odd lögmann.
l»ó er síðari ritgerðin betur prent-
uð cn óprentuð, en á ekki rjett vel
heima I Safninu. Hún er cftir sjcra
Jón á Stafafelli og cr um íslensk
mannanöfn að fornu, merkíng þeirra
o. s. frv. Höf. vill að inenn haldi
í norrænu nöfnin, en útrými hinum,
svo scm bíblunöfnum og ýmsum
skrípanöfnum, sem nú eru víða orðin
landföst, einkun yestanlands. Nú er
það almenn siðvcnja, að láta biirnin
fyrst og fremst heita í höfuðið á
öfum sínum eða ömmum, en síðan
öðrum nákomnum ættíngjum, og á
þennan hált lielst það hciti, scm
einu sinni cr upptckið scm mans-
nafn við líði og cykst sfðan Og
margfatdast eins og maðurinn. Ilöf.
vi 11 að smekkur og fegurðartiifinn-
íng ráði nafngiftum fremur en
þessi gamla venja. Hann bcndir á,
að í stað þess að láta heita eftir
nánustu skyldmennum, gcti menn
\alið n. f.. ættföður síns í fornöld,
og tækist sú tiska upp, væri það
hinn besti vcgur til að Iciða inn
aftur falleg norræn nöfn og útbreiða
þau. Hann sýnir einnig hvernig
smekklega megi setja saman eitt
norrænt nafn úr fleirum, en varar
menn við, að breyta karlmansnafni
í kvenmansnafn með endíngarvið-
bót, eins og altítt er, en fer altaf
mjög ósmekklega. Að því er
fornu nöfnin snertir er ritgjörðin
fróðleg.
Af íslenskum þulum kemur út
1 hefti, VI. 2. og þar í ýmislegt,
þulur og Grýlukvæði, sem 01. Da-
víðsson hefur safnað og saman
sett.
Hafnardcildin hefur gcfið út stórt
rit eftir I’orvald Thoroddsen um
jarðskjálftana á Suðurlandi 1896,
199 bls. 8 vo, Fyrst er þar ná-
kvæm lýsíng á landslagi og jarð-
myndun Suðurlandsundirlendisins,
síðan sagt frá landskjálftunum, sem
þar hafa orðið síðan sögur ná til,
og loks er ýtarlega lýst jarðskjálf-
unum 1896 eftir skýrslum frá sjón-
arvottum og rannsóknum höf. sjálfs.
Ritinu fyigir uppdráttur af jarð-
skjálftasvæðinu og töflur, sem sýna
húsaskemdir á hvcrjum cinstökum
bæ. Rit þetta er merkilegt fyrir
eftirkomandi tíma, en hcfði mátt
vera nokkru styttra; t. d. hcfði vel
mátt draga það sem í fylgiskjöl-
unum stcndur inn í aðalfrásiignina.
Þá cr Skírnir og Tímaritið, og
skal síðar minst é einstakar rit-
gjörðir þar.
Frá. Ítaíiu gánga ótrúlegar sögur
af rjettarástandifiu og í rauninni ollu
ástandi landsins. Ríkið cr í Ifotniaus-
um skuldum, skattarnir hræðilegir, fá-
tæktin dæmalaus og verkalaun aumkv-
unarleg.
Kúgun, ncyð og menníngarlcysi hafa
sökt J'essari þjóð niður í voðalegt
hörmúngadýki og eins æðri mönnum
sem la;gri. Almúginn cr J>6 kannske
skárri en yfirmennirnir.
Maður sagði fyrir tvefm árum um
ítalíu að þar va:ru fáir dómarar og
eingin kona, gift nje ógift, scm ekkí
mætti kaupa fyrir fjc og þyrfti ckki að
bjóða hátt. Auðvitað er hjer ofmikið
sagt, en mörgum ber saman um að á-
standið sje hryllilegt.
Margar sögur frá ítalíu hafa staðið
víðsvegar í útlendum blöðum síðustu
árin, og þó þær sjeu margaf ýktar,
fuilyrða menn að meira sje satt í þeim
en flestir mcr.n halda.
Meðai annars scgir Dagiiiadct norska
|>cssa sögu:
Vísindamaður þýskur var ái gángi á
götu í Neapel. Rakki fyigdi mannin-
um pg hann hitti fyrir sjer annan rakka
þar á götunni og skiftum þeirra iauk
svo að þeir slógu þar i brýnu og duttu
loks báðir inn í opnar dyr á glersölu-
búð og lirutu tvö víngiös fyrir kaup-
manni. í'jóðverjinn flýtti sjer inn og
bað kaupmann að segja sjcr hvc mikið
hann ætti að borga í skaðabætnr fyrir
Júdas F.nna
Saga sú sem hjer fer á eftir, hefur
staðið í ýmsum sænskum blöðum og.
norskum.
Maður einn í öidúngadeild finska
þíngsins, Irjö Koskinen að nafni fjekk
fyrir 20 árum heiðurslaun af bænda-
stjettinni finsku fyrir starf sitt í póii-
tík Finná til eflíngar þjóðrjettindum
þeirra. f ár kom svo kúgunarboðskap-
ur kcisarans og gremjan sem af hon-
um leiddi. Allir menn geta skynjað
hvers þjóðin vænti sjer nú af foríngja
þjóðmálamannanna, Irjö Koskinen, og
eins hitt, hversu þjóðinni varð við, þeg-
ar hann svcikst algjörlega undan merkj-
unum. Hvort hann gerði þetta af póli-
tískum hyggindum —■ samkvæmt því
sem hann leit sjálfur á ástandið —
skiftir hjer ekki máii; dómur heillar
þjóðar, kveðinn upp yfir manni, borg-
araiega dauðum, er jafnsárbeittur fyrir
því. Einn morgun þegar Koskinen kom
út í garð sinn, sá hann standa þar
mikla líkkistu, svarta. Á skildi á lok-
inu las hann þessi orð:
Hjer hvílir Irjö Koskinen þíngmaður.
fæddur 10. Dcsemb. 1830.
dáinn 15. Febr. 1899,
Og í kistulokið voru greift 30 speg-
ilfáð tinsk silfurmörk.
Ur ýmsum áttum.
|»:o:*|
„Laura.“
Iloueland skipstjóii á Vaagen
segir þessa fregn: Hann kom við
í Lcithfirðinum á leiðinni híngað
til að taka kol. Það var 6 þ. m.
Þar heyrði hann, að norður með
Skotlandsströndinni hefði bátur þá
um daginn fundið björgunarhríng
mcð merkinu: »Laura, Kjöberi-
havn.* En I,aura átti að koma
til Leith á leið hjeðan 2. þ. m.
Hann scndi strax hraðskeyti um
þctta til danska konsúlsins í Leith.
Ekkert hafði Houeland skipstjóri
frjett til ferða Lauru í Leith, enda
spurðist hann ekki þar fyrir um hana.
Vonandi er að hjer hafi ekkert slis
viljað ti', enda gctur björgunar-
hríngur þcssi af ýmsum dstreðum
Leikendaflokkurinn hjerna í kaup-
staðnum er nú farinn að búa sig
undir að skemta lólkinu í vetur.
»Dreingurinn minn< heitir leikur-
inn sem byrja skal á, og var hann
oft sýndur í Reykjavík síðastliðinn
vetur og þótti góður. Ekki er enn
ráðið, hvenær byrjað verði.
Eftir illviðrakastið í byrjurt mán-
aðarins komu hlýviðri um síðast
liðna helgi með sunnanvindum nótt
°g dagi og hafa síðan verið eins og
vorhlýindi mestalla undaníarandi
viku. Þó er enn snjór í lægðum.
Hjeraðsmenn segja snjó þar efra
meiri en hjer.
r
1 gær giftust hjer í kaupstaðn-
um Jónas Helgason verslunarmað-
ur og Gróa Jónasdóttir.
A Miðvikudaginn komu hjer inn
fiskigufubátar Tuliníusar úr Fá-
skrúðsfirði, »Lcifur« og »Eiríkur«
til að fá-kol, og feingu 10 tons
hvor hjá Sig. Johansen kaupmanni.
Þeir höfðu aflað töluvert undan-
farandi og eins var sasður tals-
0 C>
verður afli á opna báta suður á
fj'jrðunum þegar gæfi á sjó.
»EgilI* kom frá Akurcyri á Fimtu-
dagsmorguninn. Þaðan eingin tíð-
indi sögð nema síldarlaust aheg
undanfarandi.
Snjór var mikill á Norðurlandi,
þcgar Egill fór þaðan.
»Cercs* á að koma^aukaferð
frá Khöfn í næsta mánuði til
Reykjavíkur, en eingin líkindi vissu
þeir skipstjóri hennar eða siýri-
maður til að hún kæmi híngað til
Seyðisfjarðar. Thor. E. Tuliníus
stórkaupmaður hafði boðist til að
flytja póstinn híngað um þetta
leyti árs, þegar leingst líður milli
reglulcgra póstskipsferða, fyrir
4000 kr., en þegar stjórn samein-