Bjarki - 06.02.1902, Síða 1

VII, 4.
Eitt blað á viku. Verð árg. 3 kr.
borgist fyrir 1. júlí, (erlendis 4 kr
borgist fyrirframi.
Seyðisfirði, 6. febr.
Uppsögn skrifleg, ógild nema komin
sje til útg. fyrir i.okt. og kaupandi
sje þá skuldlaus við blaðið.
1902.
Yfirsetukona.
Níunda yfirsetukvennaumdæmi Norður-Múla-
sýslu (Hofteigssókn frá Hofteigi og Hnefilsdal,
svo og Brúarsókn) verður laust I. maí næst-
komandi.
Þær yfirsetukonur, sem óska að verða skip-
aðar í umdæmi þetta, snúi sjer til oddvita
sýslunefndar Norður-Múlasýslu innan 15. apríl
næstkomandi.
Skrifstofu Nörður-Múlasýslu 31. janúar 1902
Jöh. Jóhannesson.
0000 o_o o oooooooooooooooooooooooeo
KONÚNQSBOÐSKAPURINN.
—o—
10. jan. hefur konúngurinn gefið út svo-
hljóðandi boðskap til Islendínga :
Fyrir Oss hefur verið lagt, af Islandsráðgjafa
vorum, allraþegnlegast ávarp, samþykkt af efri
deild alþíngis síðastliðið sumar, og er þing-
mannafrumvarp það um breytíngar á stjórnar-
skipnnarlögum frá 5. jan. ' 1874, sem þá var
samþykkt, sjerstakiega falið umhyggju Vorri.
Af samþykkt frumvarpsins leiðir, að Vjer, sam-
kvæmt 61. gr. nefndra laga, höfum með tveim
opnum brjefum frá 13. seftember f. á. rofið
alþingið og skipað fyrir um nýar kosníngar og
einnig með opnu brjefi undirskrifuðu í dag á-
kveðið, að hið nýa alþíng skuli koma saman í
Reykjavik 26. júlí þ. á. Jafnframt er tekið
fram í ávarpinu, að þótt breytingarnar í hinu
samþybkta frumvarjii geti talist þýðingarmiklar
umbætur á stjórnarfyrirkomulagi Islands, verði
samt fullnægjandi skipulag á málum þessum
þá fyrst að álítast feingið, er æðsta stjórn
sjermála landsins sje búsett í landinu sjálíu.
þar að auki er þar fram borin sú ósk, að und-
ir eins sje skipaður sjerstakur ráðgjafi handa
Islandi, án þess að beðið sje eftir að umrædd-
ar breytíngar á stjórnarskipuninrti sjeu leiddar
ti! lykta, og mæti hann á næsta alþíngi í Reykja-
vík til þess að semja um þetta mál við full-
trúa þjóðarinnar.
Vjer metum mjög mikils hamingjuóskir þær,
sem fram eru bornar í ávarpinu, Oss til handa
og Vorri og konúnglegu ætt.
Vjer höfum ekkí álitið rjett að grípa fram í
hinar núverandi umræður um fyrirkomulagið á
stjórnarskipuninni með því að skipa sjerstak-
an ráðgjafa, eins og ávarpið fer fram á. Þar
á móti er það ætlun Vor, svo framarlega
sem umræðurnar um breytíngar á stjórnarskip-
un Jslands 'mættu með því teljast til lykta
leiddar, að verða við óskum Vorra kæru og
trúu Islendinga um breytíngar þær á stjórnar-
skipuninni sem upp á er stúngið, þar a meðal
einnig fyrst og fremst um skipun sjerstaks ís-
lensks ráðgjafa, sem skilji og tali íslensku og
mæti á alþíngi. Vjer mUndum því með þetta
fyrir augum mjög vel geta fallist á skipulag
það sem fram á er farið í fyrnefndu frumvarpi
til breytingar á stjórarskipunarlögunum. En
þar sem fyrnefnt frumvarp gcrir ráð fyrir, að
hið íslenska ráðaneyti Vort sitji eftir sem áð-
ur í aðseturstað vorum, og þar sem oss er
það kunnugt, bæði af ávarpinu og af öðru sem
opinberlega hefur komið fram, að margir af
Vorum kæru og trúu Islendíngum óska, að
það flytjist til Rcykjavikur, höfum Vjer álykt-
að, til þess að þetta mikilsvarðandi atriði geti
orðið nákvæmlega athugað af alþingi, að leggja
einnig fyrir næsta alþíng frumvarp, sem auk
þeirra breytínga, sem áðurnefnt frumvarp hef-
ur inni að halda, fer ekki aðeins fram á að
Islandsráðgjafi Vor skilji og tali Islensku og
mæti á alþingi, heldur cinnig að hið íslenska
ráðaneyti Vort sitji f Reykjavík.
Það verður þá alþingis sök að skera úr, hvort
af þessum tveimur frumvörpum muni samkvæm-
ara óskum Vorra kæru og trúu Islendínga og
hvort þeirra sje betur til þess lagað, að leiða
umræðurnar um breytíngar á stjórnarskipun
Islands til lykta.
Og mun þá hvort af þessum tveimur frurn-
vörpum sem á iögmætan hátt verður samþykkt
af alþingi öðlast Vora kónúnglegu staðfest-
íngu.
Gefið á Amalíuborg þ. 10. jan. 1902
Undir vorri konúnglegu hendi
og innsigli.
Christian R.
Alberti
STJÓRNARSKRÁRMÁLIÐ
ÍSLENSKA.
—o—
Siðan hin íslenska stjórnarskrá var gefin 5.
jan. 1874, hafa frá Íslendínga hálfu iðulega
komið fram óskir um breytíngar á henni, án
þess að liti út fyrir neinn árángur af þeim
leingi vel.
Aðalatriðið í þessum óskum Islendínga var
að gera stjórn íslands meira íslenska. Um
þessar óskir verður ekki annað sagt en að
þær sjeu í sjálfu sjer sanngjarnar. Þó að ís-
lenskan sje að vísu náskyld danskri túngu, þá
er hún þó svo ólík nútíðar dönsku, að það
þarf talsverða æfingu til þess að lesa hana, og
mikinn lærdóm til þess að kunna að tala hana.
Það er því ekki nema eðlilegt, að Íslendíngum
finnist þeir standa illa að vígi með ráðgjafa,
sem hvorki skilur eða talar fslensku, en á þó
að bera öll þeirra málefni fram fyrir hans há-
tign konúnginn. En á meðan kröfur íslend-
ínga fóru svo lángt, að þeir heimtuðu ís-
lenska sjerstjórn með vicekonungi [landstjóra
eða jarlij, sem stjórnaði Islandi með sfnum
ráðgjöfum, eins og konúngur nú með sínum
ráðgjöfum stjórnar öllu ríkinu, svo að þá hefðu
í raun og veru orðið tvær jafnhliða stjórnir,
önnur fyrir Island og hin fyrir hirt ríkið, —
á meðan kröfur lslendínga stefndu í þessa átt,.
þá var gefið, að árángurinn af tilraunum þeirra
hlaut að verða einginn (negativ). Eingin dönsk
stjórn hefði getað fallist á slíkt fyrirkomulag,
sem í raun rjettri hefði klofið ríkið f tvo
laugt samteingda hluti, og í sjálfu sjer hafði
í sjer fólgna mikla hættu.
Eftir margar málaleitanir við hin fyrri ráða-
neyti, virðist nú vera gott útlit til samkomu-
lags við Islendínga um stjórnarfyrirkoroUlag,
sem báðir málsaðilar geti sætt sig við, þann-
ig, að Islendingan fái því framgerlgt að stjórn
þeirra verði algjörlega íslensk, án þéss að rík-
isheildinni sje nokkur- hætta búin. ' Grund-
völlur þessa samkomulags er stjórnarskrár-
frumvarp það er alþm. Dr. Valtýr Guðmunds-
son, með loforði um stuðníng frá hinu
fyrra ráðaneyti, var frumkvöðuil að og sam-
þykkt var á alþíngi í sumar sem leið. Hið
samþykkta frumvafj) gekk að ýmsu leyti (fjölg-
un þjóðkjörinna þingmanna, rýmkun kosníngar-
rjettarins o. fl.) lengra en strfðningsloforð hins
fyria ráðaneytis heimilaði. En þrátt fyrir það
hefur hans hátign konúrigurinn, eins og sjest
af konúngsboðskapnum til Iklendínga, sem prent-
aður er á öðrum stað hjer í bláðinu, ákvarð-
áð eftir tillögu hinS núverandi Islandsráðgjafa
að veita þessu frumvarpi konúnglega staðfest-
íngu, svo framarlega sem það verður samþykkt
óbreytt á því alþíngi sem koma á saman að
sumri, eins og hin íslenska stjórnarskrá heimt-
ar með tilliti til stjórnarskrárbreytinga.
Með þessu Væri málinu heillavænlega fyrir-
komið, svo framarlega sem það væri v:st, að
með því að samþykkja og lögleiða Valtýsfrum-
varpið, þá hætti þessi lánga stjórnarskrárbar-
átta. En það er öðru nær en að þetta sje
víst. Því bæði hefur efri deild hins sama
alþíngis, sem samþykkti Valtýsfrumvarpið, látið
það í ljósi í ávarp’t til hs. hátignar konúngs-
ins, að þá væri baráttan fýrs't heillavænlega
til lykta leidd, þegar því væri náð, að hin
æðsta stjórn í sjermálum íslands, væri búset