Bjarki


Bjarki - 27.02.1902, Síða 2

Bjarki - 27.02.1902, Síða 2
2 er aftur auðsjeð, að til þess að þekkjast hinu- megin grafarinnar verða mennirnir að vera hin- ir sömu eða mjög líkir því sem þeir voru í þessu lífi. En hvernig eigum vjer að hugsa oss það þegar betur er að gáð? Finnur t. d. móð- irin sem missti úngbarn sitt það aftur með sama brosandi barnsandlitið, sem hún þekkti og elskaði hjer á jörðunni, eða hefur barnið vaxið í tóstrinum hinumegin grafarinnar, og hvernig fer hún að þekkja það og halda sín- um fyrri tilfinningurn fyrir því óbreyttum? Eig- um vjer að hugsa oss að henni verði fært barn- ið þegar hún kemur í ríki hinna dánu og skýrt frá því, að þetta sje nú litla barnið sem hún missti fyrir laungu síðan. Tveir ástvinir skilja í blóma Hfsins. Sá sem eftir lifir eldist og breytist og verður næstum því annar maður áður en hann skilur við þennan heim, ellihrumur og saddur lífdaga. Hvernig á nú að hugsa sjer endurfund þessara vina? Hefur sá, sem fvr dó, einnig eldst og hrörnað, eða verður gammalmennið aftur að úngling? Jeg býst við, að sumum þyki þessar spurningar barna- legar, en jeg get látið þá vita það, að þær eru eftir suma af heimsins frægustu spekingum. Hjá guði er eigi að tala um elli eða æsku, og útlit allra breytist, því í stað iarðneska Hkam- ans kemur æðri og fullkomnari dýrðarlíkami! Þetta skýrir ekki málið minnstu vitund. Ef vjer eigum svo gersamlega að breytast þá er óskiljanlegt, hvernig sambandið verður milli þessa heims og hins og. hvernig endurminning og endurþekking á að eiga sjer stað. Allt ber að sama brunni : Til þess að þetta sje mögulegt þarf guð að gera óskiljanlegt krafta- verk. Um þetta efni skrifaði þýzkt skáld dálitla sögu og var rætt um hana af prestum og öðrum kennimönnum heilmikið án þess að nokkrum tækist að gera málið Ijóst,svo menn skulu eigi halda að það liggi alveg laust fyrir. Hugsum vjer nú iífið halda áfram til eiiífð- ar, þá vaknar ósjálfrátt fyrir oss spurningin: Hvaða innrhald getur það endalausa líf haft, sem sífellt fuiir.agi sálum mannanna og gjöri þá sæla? Kristna trúin talar mest um að því sje varið til þess að lofa og vegsama guð, en fyrir mannlegum sjónum virðist það únd- arlegur tilgángur alls hins skaj aða að sýngja höf- undi alls hins skapaða lof og dýrð um allar aldir. Það sýnist r.a:síum því hjc-gómlegt, og hvernig slíkt ætti að gjöra rr.annanna eyrðarlausu sálir sfclar, er óskiljanlegt. I.itrm vjer á málið frá annari hlið, þá er annað iíf eða endirnark þess ástand, þar sem allt befur náð þeirri fullkomnun, scrn hugsan- leg er. Þá verður öll breyting, smá og stór, hvernig scm hún er hugsuð, tii hins verra, því hinu æðsta er náð. S kt bi eytingarlaust, stein- gjört sæluástand er óhugfanlegt sem líf eða meðvitund, því hvortvcggja það byggist á breytingunni. það verður þar.nig hinn djúþi, meðvitundarlausi eih'fi|friður -— »Nirvana«, cins og surr.ir Ruddistar hugsa það. Filíft starf og eilífa framföir er hcldur eigi auðið að hugsa sjer, því bæði byggist það á þvú, ;.:ð hinu æðsta takmarki sje eigi náð, og að sífellt sje við ófullkomleikann að berjast — og svo hlýtur eilífðin að úttæma alla mögu- .leika, annars væri hún eingin eilífð, Eilífðina getum vjer tæpiega hugsað oss á annan veg en hreifingalausan fiið og hvíld. Af því að tiúin á ar.nað h'f stendur í nánu sambandi við trúarbrögðin, hafa ótal menn, einkum prestar, leitað allra bragða til þess að sanna sitt mál um það, að bæði sje annað líf til og þarnæst, að því sje einmitt þannig varið eins og kreddurnar kenna. Flestar af þessum sönnunum hafa minna en ekkert gildi sökum þess að blandað er saman analógf og íden- títeti (líking og samieik). Sá sem einna ber- ast hefur fallið í þessa snöru er hinn alþekkti rithöfundur H. Drummond. Sem dæmi slíkra fánýtra sannana er hin al- gejnga samlíking um jurtirnar sem deyja eða sýnast deyja að vetrinum en lifna aftur að vor- inu. Dauðinn ætti þannig að vera vetrarfrost- ið og lífið eftir þetta næsta sumarið með sín- um nýja jurtagróðri. Menn gleyma, að fyrst og fremst lifna aldrei þærjurtireða þeir jurta- hlutar, sem visna og deyja, heldur koma nýir í stað hinna gömlu, ný kynslóð eftir þá sem döu og urðu að moldu — þar næst væri það eingin sönnun, þó svo væri með jurtirnar, sem ekki er, fyrir því, að eins hlyti mannlífinu að vera varið. Sannanir andatrúarmanna, sem segja að aft- urgaungur, reimleiki, svipir dáinna og fieira í þá átt, sjeu sannaðir viðburðir, hafa miklu meira gildi en allar aðrar. Þær eru þó, enn sem komið er, á svo veikum rökum byggðar að þeim er varlega trúandi. l'að mun óhætt að fullyrða það, að til^þessa veit eínginn mað- ur með fullri vissu, hvort annað líf eftir þetta er til, þaðan af síður hvernig það er. Hvað sfðar kann að uppgötvast er öSlum huiið, en ekki er óhugsandi að eftirkomendur okkar komist ] leingra áleiðis eo erðið hefur til þessa. 3. ER OSS NALÐSYNLEGT AÐ TRÚA Á ANNAÐ LÍF? Alitaf er dánarfregnin sorgarsaga, ekki síst i egar þeir skilja, sem heitt unna hvorir öðr- um. En það megið þjer vera vissir um, að ekki bera þeir betur slíkan aðskilnað, sem á annað líf tiúa og öil þess gæði, heldur en hin- ir, sem vantar sannfæringuna um bað. — þjer megið einnig vera vissir um það, að eins ein- arðlega, eins auðmjúklega og eins karlmannlega bera þeir oft og einatt allt lífsins böl og mæðu. Professor Clifford minnist á þetta í æfisögu sinni á þessa leið : »Því fer fjærri að jeg vilji gjöra lítið úr von margra manna um annað og betra líf eftir þetta og huggun þeirri sem henni er samfara, en jeg vil taka það frarn hreinskiln- islega, þeim ti! áminningar og viðvörunar sem ímynda sjer að kiikjukenningarnar sjeu hinneini sæluvegur, að það eru þær í raun og veru alls ekki eftir minni reynsiu. Mörgum hættir við að gleyma því að fjöldi rrianna og jafnvel kvennmanna gelur borið byrðar og böl lífsins og einnig skelfingu dauðans, þó ekkert hafi þeir annað fyrir augum en mannlegan göfug- leik, bróðerni við sína meðbræður, mannlegan ka:rleika til þeirra og Iskyldurækni í störfum sínum, þrátt fyrir það þó þeir ekki styðjist við neitt töfraljós sjerstakrar opinberunar eða eilífrar tilveru. Jeg hef þckkt mann sem ekki vildi neitt um annað líf hugsa og kvað slík heilabrot vera gagnslaus og þýðingarlaus, því um það gæti einginn neitt vitað, cn það var þó maður, sem var hinn mesti starfsmaður, vildi ekki vamm sitt vita og þar á ofan leit á lífið með stakri bjartsýni. Jeg get borið um það, að aldrei þekkti jeg mann sem mat li'fið meir og óttaðist dauðann minna. Honum varð oft að orði setningin eftir heimspekinginn Spinoza : »Skynsamur maður hugsar um eing- an hlut jafnlítið og dauðann«, og hann lifði bókstaflega eftir henni. Þetta sjá beir! I.æknar sjá óhraustleik manna, lögfræðingar fúlmennsku þeirra, en prestarnir flónskuna. (Schopenhauer.) Ljós mannkynsins. Mönnum er aðeins eitt Ijós gefið til þess að varpa birtu yfir allar dimmar ráðgátur, eins opinberunina sem annað. Það er ljós s k y n- s c m i n n a r. (Biskup Butler.) Akureyri 12. feb.: Frostin hafa verið hjer mjög mikil, allt uppað 230 C. Síidarafli þessa dagana töluverður uppum ísinn á poll- inum, en mest er það millisíld og smásíld. Hafísjakar sjást hjer innanað og mun sá hvíti þá ekki vera lángt írá. Stiilingar eru nú þessa dagana, en voru hjer ekki síðustu viku, því þá voru vondar hríðar, frá þriðjudegi, 4. þ. m. til laugardaginn 8., en þá birti upp. Eftir að þetta er skrifað hefur komið sendi- maður sendur af kaft. Arnesen, og skýrir hann frá, að Egill sje innifrosinn á Siglufirði og haf- þök þar fyrir utan. Farþegar búast við að koma hingað landveg, greiði ekki úr þessu fljótlega. Farþegar eru E. Eaxdal, Sigtrygg- ur Jónsson írá Espihóli, Carl Schiödt og netja- úthaldsmenn hans. Hollandsdrottníng giftist, eins og kunnugt er, fyrir nokkrum missirum þýskum prinsi. Hún var þá kornung, lítið yfirfermingar- aldur. Hjónabandið hefur ekki farið sem best. Það er sagt að prinsinn hafi verið mjög skuld- ugur en drottingin hafi neitað að borga skuld- hans. I vetur ienti þeim saman í þrætu mcð- an stóð á máltíð í höllþeirra. Drottning byrj- aði, en prinsinn reiddist og svaraði henni skæt- ingi. Hann hafði verið töluvert drukkinn. Kammerherra drottningar gaf sig þá frarn í þrætuna og ætlaði að' setja ofaní við prinsinn, en hann bauð honum einvígi. Þeir börðust með korðum strax og máltíðinni var lokið, kammcrberrann særðist Og var fiuttur á sjúkra- hús. Annar maður úr hirðinni gaf sig þá einn- ig fram í málið, átti einvíg við prinsinn og særðist lika, en þó minna. Utlend blöð fiytja lángar greinar um þessi mái. Svo er að sjá sem þau drottning og maður hennar hafi ekki botðað saman um tíma eftir þetta, því síðustu frjettaskeytin skýra frá því, að nú sje farið að draga saman með þcim aftur og þau sjeu farin að borða bæði við sam borð. Marconi. 1 sunnanblöðunum er skýrt frá því, eítir enskum blöðum, að Marconí hafi nú tekist að senda þráðlaust hraðskeyti þvert yfir Atantshaf, frá St. John á Newfoundlandi til Cornwallis á Einglandi. Það fylgir fregn- inni, að rafmagnsbylgjurnar fari ekki í lárjett- um línum út frá vjelinni, einsog áður var ætl- að, heldur í boga, eftir jarðbúngunni. Þess- vegna hafi nú tekist að senda hraðskeytin svo lánga leið. Ennfremur segir Marconi, að sjer hafi nú tekist að einángra svo skeytið, að því verði ekki náð nema af hinurn rjetta viðtak- anda.

x

Bjarki

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bjarki
https://timarit.is/publication/28

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.