Bjarki - 11.04.1902, Síða 1

Eitt blað á viku. Verð árg, $ fcr.
borgist fyrir i. júlí, (erlpnriis i kr
horgist fvrirframi.
Br^KUÐ ÍSLENSK FRÍMERKI kaupir
Þór. B. Þórarinsson.
rVDIDI CCTI ipíBindindishásinu
r I íllnLLO I Un á sunnudaginn
kl. 5 síðdegis. Allir inn boðnir. D. Östlund.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOOÓOOOOOQOOOOOO
F*ingkosningarnar.
í Suðurmúlasýslu er talað um fjölda þing-
mannaefna. Báðir fyrri þingmenn sýslunnar
bjóða sig fram á ný, Axel Tulinius sýlumaður
og Guttormur Vigfússon. Ný þingmannaefni,
sem víst er talið að verði í boði, eru: Jón
Ólafsson, Björgvin Vigfússon, sr. Magnús Bl.
Jónsson, Jón Bergsson og Ari Brynjólfsson.
Ennfremnr er ef til vill gert ráð fyrir fram-
boði frá Sveini Ólafssyni og sr. Lárusi Hall-
dórssyni í Reykjavík.
Þau er þá ekki færri en níu þingmannaefnin,
sem Sunnmýlingar hafa úr að velja.
Axel Tulinius sýslumaður fylgdi á
síðasta þingi framfaraflokknum og fullnægir þvf
báðurn þeim skilyrðum sem tekið var fram í
síðasta blaði að gera þyrfti til þingmanna-
efnanna nú. Fyrir kjördæmi sitt fjekk hann
framgeingt fjárveitingu til byrjunar á lagningu
hins margþráða vegar frá Hjeraði til sjávar.
Yfir höfuð hafa kjósendur ekki ástæðu til ann-
ars en að vera ánægðir með framkomu hans
á þingi.
Guttormur Vigfússon er gamall þing-
maður sýslunnar og kvað enn hafa mikið fylgi
á Hjeraði. A hann það að þakka vinsældum
fremur en þingmannskostum, því hann hefur
litlu af kastað á alþingi. Ummælin, sem höfð
eru um hann í flugritinu, sem nýlega er prent-
að hjer um þingkosningarnar, eftir ónafngreindu
>mikilmenni« norður í þingeyjarsýslu, — þau
eru mörgum h'tt skiljanleg hjer um slóðir.
Hinn þingeyski vitringur segir; »Jeg er viss
um að þið eigið að kjósa Guttorm ykkar aft-
ur.« En hvers vegna, má jeg spyrja? Hvað
hefur »Guttormur okkar« afrekað á þingi svo
merkilegt, að hann ætti að eiga vís atkvæði ?
Sannleikurinn er sá, að Guttormur er atkvæða-
lítill þingmaður og hvorki þinginu nje sýsl-
unni gæti verið mikil eftirsjá að honum af þing-
mannabekkjunum. Þó margir hinna frambjóð-
endanrta sjeu óreyndir sem þingrnenn, þá er
eingin ástæða til að ætla að flestir þeir eða
allir íylli ekki fullkomlega sæti Guttorms á
þingi, og um einn hinna nýu frambjóðenda, Jón
Ólafsson, er það að minnsta kosti víst, að hann
er Guttormi svo miklu fremri að þingmanns-
hæfileikum, að þeim er ekki saman jafnandi.
Og hver er svo ástæðan til þess, Sunnmýl-
ingar góðir, .að Guttormur eigi að eiga vísa
kosningu ?
Vll, 13.
Seyðisfirði, 11. apríl
Uppsögn skrifleg, ógild nema komin
sje til útg. fyrir r. okt. og kaupandi
sje þá skuldlans við blaúið.
1902.
Jón Ólafsson er sá maður af frambjóð-
endunum sem ætti að eiga vísa kosningu, ef
þingmennskuhæfileikar þeirra rjeðu úrslitunum.
Hann hefur leingi áður setið á þingi fyrir Suð-
urmúlasýslu og var þáaföllum talinn í fremstu
röð meðal þingmanna. Að almenningsvinsæld-
ir hans eru minni nú, er eingaungu því að
kenna, að hann hefur ekki haft tækifæri til að
beita sjer eins og þá, vegna efnahags síns. En
stefna hans hefur verið sama nú og áður.
í stjórnarskrármálinu hefur hann fyllt hinn sama
flokk nú, eftir að hann kom heim aftur frá
Ameríku, og áður en hann fór vestur. Bæði
þá og nú hefur hann haldið fram miðlunar-
frumvarpinu frá ’8g sem hinu æskilegasta stjórn-
arfyrirkomulagi er við gætum vænst að fá.
Ritlingur hans >Um sjálfstjórn«, sem út kom í
vetur, er eitt með því skýrasta og gleggsta
sem um þetta mál hefur verið skrifað nú á
síðustu tímum. En þar sem þetta fyrirkomu-
lag er ekki fáanlegt nú, þá mun Jón, eins og
aðrir, sem því hafa fylgt, hallast að hinu vænt-
anlega stjórnarfrumvarpi. Yfir höfuð er Jón
Olafsson eingu síður frjálslyndur í skoðunum
nú en áður, og einn afhinum fjölhæfustu mönn- ;
um er hann sem hjer á landi er um að velja i
til þingsetu.
það væri þvf misráðið af Sunnmýlingum, ef j
þeir höfnuðu honum, en kysu í hans stað ein- j
hvern þann mann sem lítið lið væri að á ;
þingi.
Þeir Björgvin Vfgfússon, síra Magnús ;
og Jón Bergsson eru allir hjeraðsstólpar, ;
sem ekki er annað en gott eitt um að segja. i
En skoðanir þeirra á þingmálum eru lítt eða ;
alis ekki kunnar, Og því er ekki hægt um þá ;
að dæma sem þingmannaefni. !
Sveinn Ólafsson er ft'amfaramaður og i
hefur án efa marga góða þingmannskosti. Hon- !
um ættu Sunnmýlingar að gefa annað atkvæði |
sitt, ef hann býður sig fram.
Ari Brynjólfsson hefur leingi viljað á j
þing komast, en hvert erindi hann ætti þángað j
hefur honum aldrei gefist tækifæri til að sýna, j
Það er haft eftir sira Lárusi Halldórssyni, að j
hann hafi einu sinni sagt um Ara á kjörfundi, !
að »hann þyrfti að fara á þing til þess að
komast að raun um, að hann ætti þar alls
ekki heima.«
Síra Lárus H a 11 dór s s o n hefur áður setið-
á þingi og er hæfileikamaður mikill, eins og
kunnugt er. En á síðustu árunr hefur hann
ekki gefið sig við öðru en trúmálum. Það er
nú og borið til baka, að hann muni bjóða sig
fram.
Þá hefur bjer fljótlega verið litið yfir þenn-
an fríða hóp, og telur Bjarki Sunnmýlinga velja
heppilegast, .ef þeir kjósa þá Jón Ólafsson og
Svein Ólafsson. i
Löðriingur
má það heita hjá Helga Valtýssyni í io. tbl.
Bjarka, sem barnafræðendur, prestar, sókuar-
nefndir og aðrir þeir fá, sem barnauppeldi
sinna, í ritgerð hans um íslenskan kennara-
skóla. Ahugi Helga á því máli hefur leitt
hann út í þær öfgar og endemisstaðhæfingar
sem eingri átt ná. Um skólamálið hefur oft
verið ritað hjer áður af meiri þekkingu og
reynslu en Helgi ritar; samt hefði jeg getað
verið honum þakldátur fyrir tillögurnar og
hyllingarnar og loftsjónirnar, sem þeim fylgja,
hefði hann kunnað sjer hóf í að iasta ástandið.
Hann segir:
»Stærri smán en menntunarásigkomulagvort
getur vart hugsast í siðuðu landi. . . . Eingir
kennarar. . . . Húsfeður hafa minni lögboðna
ábyrgð fyrir börnum sínum en skepnunum. . . .
sækjast eftir fjármönnum og hestamönnum til
að hirða kindur og hesta, — en til að hirða
(mennta) börnin . . . taka menn vanalega kaup-
lægsta manninn — skilmálalaust. . . . Flæk-
ingar, ónytjungar, tugthúslimir, ómenntaðir
piltar, sem eigi mundu standast barnaskóla-
próf—og þegar best lætur Möðruvellingar —
eru kennarar til sveita á Islandi. Og lands-
sjóður veitir kennarastyrk án allra skil-
mála.«
Ennfremur segir Helgi ekkert eftirlit með
kennslunni, og að við íslendingar lifum meira
fyrir skepnurnar en úngu kynslóðina.
Það þarf dirfsku til að hrækja svonaframan
í kennendur og allan almenning eins og Helgi
gerir. Er það smán, .að alþýða á Islandi er
læs og skrifandi og búin mörgum öðrum fróð-
leik, án þess að hafa sótt nokkurn skóla?
Þorir Helgi að standa við það, að sveitakenn-
arar yfirleitt sjeu þeir óreiðumenn, sem hartn
segir þá? — eða, ef hann á við einstök dæmi,
því tekur hann það eigi fram? Hvaðan kemur
Helga sú viska, að kennarastyrkur sje veittur
skilyrðislaust, og að allt eftirlit vanti ? Sam-
anburður Helga á hirðingu gripa og uppeldi
barna er svo heimskulegur, að horium er ekki
frekar svarandi.
Helgi þarf ekki að prjedika okkur, að allt
fari hamförum í framfaraáttina, þótt prófaðir
skólakennarar (seminaristar) kenni börnunum,
eða að án þeirra sje öll alþýð.umcnntun
hneyksli. Hinn góði Genius heimilisfræðslunnar
er cigi aldauður enn; víð hann styðst alþýðu-
menntun okkar auk kennaranna og klerkanna,
sem þó hafa verið og eru þjóðfjelaginu þarf-
astir, er þeir gera sjer far um að styðja hana.
Það eru auðvitað margir sveitakennarar hjer
miður hæfir, og æskilegast að hafa valda
kennslukrafta, en bæði er þess að gæta, að
þegar er kominn á vísir til kennaraskóla í
Flensborg syðra, og svo eru margir vel mennt-
aðir menn*við barnaskóla, þótt eigi hafi þeir