Bjarki - 25.04.1902, Blaðsíða 2

kr. 199373,50. — Að sam4 skapi ætti búfjár-áhöfn og afurðir alls landsins, miðað við hundr-
aðatai, að ncma rúmlega 4 miij. kr. meira nú en árið 1897.
En þess verður að geta, að þessi mikli mismunur mun að nokkru leyti stafa af því, að
búnaðarskýrslurnar voru áður svo miklu ónákvæmari en þaer nú eru orðnar.
Virt til peninga, verður öll kvikfjáreignin í sýsiunni og kaupstaðnnm érið 1901 sem hjer segir:
704 kýr og kelfdar kvígur á IOO kr. hver........................................kr. 70,400,00
— 9,000,00
— 6,755,00
— 2,340,00
— 228,396,00
— 42,550,00
— 99,450.00
— 140.496,00
— 108,240,00
— 9,415,00
— 1,980,00
150 griðungar og geldneyti á 60 kr. — ............................
193 veturgamlir nautgripir á 35 kr. —...............................
156 kálfar.............á 15 kr. —...............................
19033 ær með lömbum . á 12 kr. —..............................
4255 ær geldar ... á 10 kr. —...............................
7650 Sauðir og hrútar, eldri en 1 árs, á 13 kr. hver........................
17562 gemlingar..........................á 8 kr. — ......
1353 hross 4 vetra og eldri . . . . á 80 kr. —.........................
269 trippi I — 3 vetra . . . . á 35 kr. —.........................
132 folöld...........................á 15 kr. — ................
Samtals kr: 7 19,022,00
Virði maður jarðar-afurðina til peninga með þvt verði, sem kunnugir menn hjer álíta að
telja megi meðalverð, þá verður það á þessa ieið:
30990 hestar af töðu á 8 kr.................................................kr. 247,920,00
59679 — af útheyi á 5 kr............................................................— 298,395,:©
290 tunnur af kartöfflum á 10 kr. ..........................................— 2,900,00
628 — at rófum og næpum á 8 kr...........................................— 5,024.00
10923 hestar af sverði á 1 kr.................................................— 10,923,00
Samtals kr. 565,162,00
Að því er virðingu kvikfjenaðarins snertir, er hjer farið eftir því verði, sem talið er al-
mennt gángverð á öllu landinn (sbr. skýrslur um búnaðarástandið undanfarin ár í C-deild Stj.tið.).
Væri hinsvegar farið eftir gildandi verðiagsskrá hjer, — að því leyti sem henni verður við kom-
ið eins og jeg hef gert undanfarin ár, — þá yrði peningaverðið mun hærra. En sá hængur
er á, að kvikfje, eins og það er talið í búnaðarskýrslum, verður eigi metið eftir
verðlagsskrám, af því að þar er allt önnur flokkatkifting á fjenaðinum, en þcgar hann er talinn
fram tií tíundar. Til þess að hægt væri að meta kvikfjenað eftir verðlagsskrám, væri þvt
nauðsynlegt að breyta formi Dúnaðarskýrslnanna þannig, að þær yrðu sem mest í samræmi við
skýrslur um lausafjárframtai.
Verð það á töðu, útheyi, matarjurtum og mó, sem talið er í Stj.tíð. aimennt gángverð,
virðist vera allt of lágt og ekki geta átt við, þegar ræða er um N.-Múlasýslu og Seyðisfjarðar-
kaupstað út af fyrir sig. Verð á þeim tegundum er því hjer talið eftir kunnugra manna áliti.
Hægast á maður með að bera saman kosti sveitanna og búhagi bændanna með því, að
reikna út hve mikilii búfjár-áböfn hvert eitt jarðarhundrað framfleytir í hverjum hreppi fyrir sig
og í kaupstaðnum, sömuleiðis hve stórt tún og hve margir hestar af töðu og útheyi teliast af
hverju hundraði, þannig:
Nöfn hreppanna. Búfjáráhöfn að ’S* 'u bj> P á hverju meðaltali ö <o P a (/) hndr. (Á C/> O U X Stærð túna og heyafli á tiverju hundraði að meðaltali. a a U> 4-J -i-> 00 (/) o3 V O X3 XX ~ - >> P o3 0 'P «0 sz H H -Þ
Skeggjast.hr. . °.n) 8,C1 °,36 0,27 3,64 ' 10,11
Vopnafj.hr. . . °i»9 9 >53 °,40 °,70 7,41 >3,79
Jökuld.hr. . . 0,22 17,37 0,64 0,51 6,40 ‘9,17
Hhðarhr. . . °.31 9,89 0,45 0,47 8,52 1 4 >27
Túnguhr. . . °j29 15 > 23 0,48 °,(I0 7,66 >6,14
Fellahr. . . . °.83 lf>,36 0,45 °>58 7,16 !5,25
Fljótsdalshr. . °>23 I2,94 °>41 0,49 7,86 12,01
Hjaltastaða.hr. °j28 I >,20 0,40 °,49 6-26 >7,05
Borgarfj.hr.. . °,29 7,41 0,28 0-53 7,05 H,64
Loðmfj.h. . . °-30 9-28 °>27 °,49 10*83 >6,74
Seyðisfj.hr. . °-53 1 1 >36 0,19 1,25 15>47 13-22
Seyðisfj kaupst. x»oo ”,47 0,96 2,25 >9,03 ■3,96
Meðaltal meðal- talna á hv. hdr. 0,35 >‘.72 0,44 0,72 8,94 •4,43
Hver þrjú hundruð í jörð
hafa þannig að meðaltali
túnblett, sem er ca. 2 dag-
sláttur að stærð og þar af
fást ca. 27 hestar af töðu;
þessum 3 hndr. tilheyrir
eingjablettur, sem gefur af
sjer ca. 44 hesta af útheyi
og á þessu er að jafnaði
framfleytt 1 nautgrip, 1
hrossi og 35 kindum.
Eins og sjá má af töfl-
unni, skarar Seyðisfj.hrepp-
ur og þó einkum Seyðisfj.-
kaupstaður lángt fram úr
að því er snertir naut-
griparækt, stærð túna og
töðufeing, kaupstaðurinn
hefur og lángflesta hesta
að tiltölu, en Seyðisfj.hrepp-
ur fæsta. Jökuldælir eru
manna fjárríkastir og útheys-afli þeirra mestur; hross hafa þeir einnig miklu fleiri en hinir hrepp-
arnir, enda er þeim það nauðsyn vegna langra og erfiðra aðflutninga. Aftur á móti kveður
minna að nautgriparækt þeirra og töðufalli, enda er sú sveit verst fallin allra sveita í sýslunni
til túnræktar. Samt munu bú Jökuldælinga yfirleitt vera með hinum blómlegustu í sýslunni.
Einkunnir Skeggjastaðahrepps eru tskyggilega lágar í flestum greinum og gefa ástæðu til að
ætla að of lítii nákvæmni í framtaii til búnaðarskýrslunnar sje þar enn með í spilinu.
Jarðabætur. Pó jarðabæturnar fari heldur vaxandi hjer í sýslunni, þá má þó segja,
að menn sjeu yfirleitt daufir á að sinna þeim. Þannig hefur einn hreppurinn (Skeggast.hr.) alls
ekki hreift hönd nje fót til þeirra starfa og annar hreppur unnið aðeins ein 7 dagsverk að
|)eim. Þetta bendir Ijóslega á það, að sannfæringuna vantar fyrir því, að jarðabæturnar sjeu
aðalskilyrðið tyrir framfórum landbúnaðarins.
Aftur á móti hefur einn hreppurinn (Loðmfj.hr.)
unnið svo mikið að jarðabótum, að ef hinir
hrepparnir hefðu verið honum jafnir að tiltölu
eftir fjölda verkfærra manna, þá hefðu jarða-
bæturnar orðið um 8000 dagsverk í sýslunni
eða þrem fjórðu hlutum meiri en verið hefur.
Tála verkfæra manna f sýslunni árið 1901
var 803, skifti maður svo jarðabótum hvers
hrepps niður á verkfæra hreppsbúa, þá verður
það þannig :
J* S
’C £ cu 03 3 « 0 s
Nöfn hreppanna. & <v 5 £ «.s -q c CTJ CTJ c 0 2 > 5 - G 0 £
> J2 « > « ÖfO_g 1-
Q-« ”
Skeggjastaðahreppur 54 0 O
Vopnafjarðarhreppur 205 298 1 Va
Jökuldalshreppur 73 122 1V2
Hlíðarhreppur 34 7 V5
Tunguhreppur 68 189 3
Fellahreppur 59 255 41/*
Fljótsdalshrappur 76 48 2/a
Hjaltastaðahreppur 57 205 32/s
Borgarfjarðarhreppur 85 320 3B/*
Loðmundarfj.hreppur 18 181 10
Seyðisfjarðarhreppur 74 19 V*
Seyðisfjarðarkaupst. 282 »*
Samtals: 8:3 1926
Hjer eru jarðabæturnar lagðar í dagsverk
þannig : 8 faðmar í vatnsveituskurðum, 4 faðm-
ar í túngörðum og 12 Q faðmar í þúfnasljett-
urn. Elafa þannig verið unnin
að vatnsveituskurðum 272 dagsverk
—- túngarðahleðslu 181 —
— þúfnasljettu 1473 —
*
* *
Bjarkí hefur flutt samskonar yfirlit yfir bún-
aðarástandið hjer í undanfarin fimm ár (III. 8,
IV. 7, V. 9, VI. 20,) og er einkar handhægt
að hafa slík yfiriít, til að athuga t'ramfarirnar í
iandbúnaðinum og búnaðarhættina í sveitunum.
Yfirlitin eru samin eftir búnaðarskýrslum hrepp-
stjóranna, þeim sömu sem lagðar eru til grund-
vallar við samning landshagsskýrslnanna og gefa
þau því svo rjetta hugmynd sem auðið er að
fá um það efni. Áuðvitað hala menn þessar
skýrslur i Stjórn-rtíðindunum (C-deildinni) og
geta lesið þær þar, en bæði er það, að svo
örfáir iesa Stj. tíð. og svo hitt, að þar koma
ekki skýrsíurnar út fyr en 2 árum eftir það
ár, sem þær eru fyrir. það er því bæði hand-
hægra og skemmtilegra — sjerstaklcga fyrir
hlutaðeigandi sýslu- og kaupstaðarbúa, sem
nokkurn áhuga hafa á landbúnaðinum, — að
fá yfirhtið þannig birt í blaði, þegar að árinu
loknu.
Til þess hefur áður verið mælst, að ein-
hverjir þeir, sem tækifæri hefðu á að semja
samskonar yfirlit yfir búnaðarástandið í hinum
öðrum sýslum landsins, vildu gera það og birta
þau einnig í blöðunum, til samanburðar og
fróðleiks. En við peim tilmælum hefur eing-
inn orðið enn. Gæti það þó stuðlað til að
auka samkeppni milli sveita og sýslna í bún-
aðinum, alveg eins og birting þessara yfirlita
í Bjarka undanfarin ár hafa vakið áhuga og
keppni milli hreppanna, að minnsta kosta hvað
* í Seyðisfj.kaupst. er eingin skýrsla samin um
verkfæra karlmenn, af þvi þar er ekki um neitt þaá
gjald að ræða, sem reiknað er eftir þeim stofni.