Bjarki - 15.06.1902, Page 2

2
an við það sem hindra kann vöxt og viðgang,
taka framförum í öllu því sem miðar til þess
að tegundin verði stór og sterk, hæf til þess
ai lifa og þroskast. Hjer er eigi að tala um
það að standa í stað, heldur eigi um afturför.
Það sem hrörnar hverfur, en allt það besta úr
því lifir f sffelt fullkomnari eftirkomendum.
Hjer ræður eilif framför og eilílt líf svo langt
sem augað eygir þó einstaklingarnir að nokkru
leyti hverli til jarðarinnar seni þeir spruttu
upp úr.
Mönnunum er eins farið. Líkamlega og
andlega halda þeir áfram að lifa í eftirkomend-
um sínum og meðan ættiu er eigi aldauð lifir
forfaðirinn ( henni, eða að minnsta kosti það
af hans eðli sem best var, því mannkyninu fer
fram en eigi aftur. Að svo er sjest best á
því, að bera saman villumenn þá sem elstir
þekkjast og rnannkyn vorrar aldar.
Þetta nær þó eigi til þeirra, sem einga eft-
irkomendur eiga, mun einhver segja. Auðvit-
að eigi; en mennirnir lifa í fleiru en sínum
líkamlegu eftirkomendum. Barnalausi skóla-
kcnnarinn lifir í öllu því sem hann hefur inn-
rætt þeim hundruðum harna sem hann kann
að hafa kennt, skáldið í ritum sínum og kvæð-
um »g f sálum allra þeirra sem hann hefur
snortið. Allir sem lifa hafa áhrif á samtfmis-
menn sfna fleiri eða færri og það hinir minnstu
smælingjar, og þessi áhrif lifa þó nöfn þeirra
gleymist. Jafnveí ómálga barnið, sem fæddist
andvana, hefur haft^áhrif á heiminn. Foreldrarn-
ir eru auðugri af lífsreynslu eftir en áður.
Allt það sem gott er og gagnlegt, allt
með einkennisorðinu »excelsior«, lifir og er
ódauðlegt — en allt það sem illt er, það sem
á einhvern hátt er til andlegrar eða líkamlegrar
bölvunar, deyr, afmáist, hlýtur að hverfa fyr eða
síðar — á sjer eingrar viðreisnar von. Þetta
er náttúrunnar mikla siðferðislega lögmál, sem
ekkert á skylt við prestakenningar eða bt'blíu-
staði.
Þetta er sá ódauðleiki, sem aliir geta verið
á einu máli um, sá ódauðleiki sem er viss og
sannað mál. Það getur verið að einginn annar
ódauðlegleiki sje til, en út af fyrir sig er þetta
eigi ástæða gegn honum.
* *
Sjálfselskan og eigingirnin er mjög rótgróin
hjá flesturc mönnun . Hjer í lífi elta flestir
enn þann dag í dag sæluna fyrir sitt litla >jeg«
og miða flest við það, þrátt fyrir þið að þetta
hcfur reynst líkt og að elta skuggann sinn.
Flest trúbrögð byggja ofan á eigingirninnar
hyrningarrtein. Foreldrana er boðið að elska,
»til þess að maður lífi leingi í landinu«,og vel á
maður að breyta, til þess að verða sáluhólpinn
og lendi ekki helvíti. Hvervetna sjást sjálfs-
og jeg- elskunnar asnaeyru útundan hinum gull-
saumaða hökli trúarinnar, og hvtrvetna kemur
hrifsandi hönd eigíngirninnar út úr reykelsis-
þoku pappírs og orðakærleikans, sem svo lítið
lætur til sín taka í daglega, verulega lífinu.
Trúbrögðin draga og hií vesala »jeg« mann-
anna yfir gröf og dauða og lofa þar sælunni f
ríkulegum mæli — sælunni fyrir hið eigin-
gjarna einstaklings »jeg«, sem svo ervitt reynd-
ist að ná í hjernamegin. Hvort slík persónu-
leg tilvera er til eftir dauðann oeií einginn, e*
væri hún til, er auðvitað eigingirninnar og
sjálfselskunnar heitasta ósk uppfyllt.
(Lavslega eftir Dr Woods Hutchinson.
13. ER TRÚ Á HIÐ YFIRNÁTTÚRLEOA
NAUÐSYNLEQ ?
Það er kominn tími til þess að menn gjöri
sjer ljóst, hvort hún svari kostnaði öll þessi
mikla fyrirhöfn, sem nú er höfð fyrir því, að
kenna og halda uppi trú á ýmsa óskiljanlega,
yfirnáttúrlega hluti, hvort öll sú ar.dans vinna,
sem til þess geingur, beri þá ávexti, sem til er
ætlast og sje mannkyninu til blessunar. Ver-
ið gæti, að mönnunum væri eins happasælt, að
játa það hreinskilnislcga, að ýmsir blutir eru
algerlega mönnunum huldir og með öllu óskilj-
anlegir. Verið gæti, að þessari andlegu vinnu
væri betur varið, til þess að styrkja og styðja
ýms önnur atriði, sem dyggð manna og far-
sæld byggjast á, en eru með öllu óviðkotn-
andi trú á yfirnátturlega hluti og styðjast eigi
við hana á nokkurn hátt.
(J. St. Mill),
14. TRÚARSANNFÆRINQ OQ PENINGAR.
Það mundu þykja getsakir, og það af verri
tegundinni, ef því væri haldið fram, að klerkar
höguðu trú sinni eftir því sem best borgaði
s'g, °g eflaust væri það fjarstæða um ýmsa
þeirra. Þó bendir margt í þessa átt, Al-
kunnugt er að í katólskum löndum fá prests-
efnin oftast katólska, í lútherskum löndum lút- i
herska sannfæringu svo þessu verðuc á einhvern
hátt svo þægilega niðurraðað að sannfæringin
verður oftast þeim megin sem auðurinn er
og embættin. — Þetta er eitt af þvi sem fá-
fróðum sýnist kynlegt, því hjer er ekki að ræða
um alþýðu, sem að eins þekkir eina hlið máls-
ins og úr eingu hafi að velja, heldur um mennt-
aða menn, sem þekkja eigi eingaungu flesta
hina kristnu flokka, heldur einnig aðalatriðin
úr öðrum trúarbrögðum.
15. AUÐÆFI OQ KIRKJUKREDDUR.
Eflaust er tvennt aðalmein flestra kirkjufje-
laga á vorum dögum: Það, að hver fiokkur
hefur sinar rigbundnu kreddur, sem fytgja
skal, og hitt, að trúarflokkarnir ráða yfir auð
og embættum, sem aðeins gánga til þeirra, er
nákvæmlega fylgja flokksins kreddum. 1 stað
þessa ætti samviska og sannfæring hvers
manns að vera eina mælisnúran, að svo miklu
leyti, sem eigi varðar við lög, og prestsstaðan
ætti að vera opin öllum merintuðum mönnum,
sem ávinna sjer traust og fylgi safnaða, en
alls eigi bundin við eiðsvarna, kreddufjötraða
presta?
Hvernig færi um trúarinnar heilögu sann-
indi, og hvað yrði úr þessu annað en óstjórn
og ringulreið ?
Þannig munu margir spyrja.
Sannlega, sannlega, segi eg yður, þjer lítil-
trúaðir! að úr því verður hvorki óstjórn nje
ringulreið. Það kcmur að eins líf og framfor
í stað steingjörðrar tráar ogandlegs dauða. Þetta
«r eigi neinn dómur út f loftið. Vjer höfum
reynt báðar aðferðirnar. I heimi vfsindanna
varð reyndin sú, aó meðan kirkjukreddurnar
rjeðu lögum og lofum á háskólum og í hugutn
manna, þá var allt hrjóstug og uppblási*
eyðimcrk, en þegar andi frelsisins bljes yfir
löndin og biblíugleraugun hrutu af nefi manna
— þá breyttist eyðimörkin f hreint undraland
með ótæmandi auðlegð og hverskonar dá-
senadum.
Það verður að vernda trúarinnar heilögu sann-
indi gegn vantrúarinnar syndum spillta liði og til
þess fáum vjer þcim auð og embætti í hendur
sem hafa hina eihu sáluhj’álplegu rjettu trú.
Sumir segja á þessa leið.
Hver hafi þá einu sálhjálplegu trú er crvitt
að segja, því hvcr flokkur fyrir sig þykist hafa
einkaleyfi fyrir henni, en hitt er víst, aðsa«/»-
indi þurfa eingrar verndar við. Þvt' betur sem
þau koma fram í dagsbirtuna þess fastar
standa þau á fótunum. Það er eingaungu
lygin og hugsanaringlið, sem þarf þessa
blessaða vernd. Hvorttveggja þessu er
best farið innan um reykelsisþoku, saung og
látalæti og þrr'fst illa netna undir verndarvæng.
Sannindin eru sjálf st'n besta vernd og tii þess
að halda í þeim lífinu þarf ekki eitt einasta
kirkjufjelag. (E. Maitland.)
Kosningar i Suðurmúlasýslu.
—o—
Þar eru kosnir Guttormur Vigfússon með 157 a-tkv.
og Ari Brynjólfsson með 153 atkv.
Axel sýslumaður Tuliníus fjekk 63 atkv. og síra
Jón Guðmundsson 49.
Jón Bergsson tók framboð sitt aftur á kjörþínginu
og var varpað hlutkesti um, hvor þeirra Ara skyldi
hljóta atkvæðin, en hlutur Ara kom upp.
Þverneitað hafði Ari þó að draga sig í hlje, hvern-
ig svo sem hlutverpið færi, og það jafnvel þótt
helstu fylgismenn hans segðu honum, að hann skyldi
ekkert atkvæði fá, svo framarlega sem hlutur Jóns
kæmi upp. Svo mjög fýsir mann þann á þing og.
raaetti eftir því ætla, að hann hugsaði sjtr að vinna
þar einhver meir en lítil þrekvirki.
jlmeríkuferðir.
Minn gamli kunningi Sigfús Eymundsson eys
! yfir mig og Beaverlínuna í dag skömmum ag
óþverra undan grt'mu Þjóðólfs, vitaskuld í því
skyni að fá sem flesta af vesturförum til flutn-
ings. Það er ekki mitt að halda skildi fyrir
Beaverlínuna; það getur hún sjálf, en það gct
jeg sagt Sigfúsi mínum, að hún er ekki hót
lakari nú en hún var þegar hann var sjálfur
umboðsraaður hennar, þótt hann kunni að
líta hana öðrum augum síðan hún tók af hon-
um umboðið. En út af skömmum hans og
bríxlirðum, að jeg sje »leigður leyni-agent« og
sje »með lygagyllingum« að fá fólk til að
»forskrifa« sig vestur, vil jeg stinga því að
honum, að þó þetta væri satt, sem er lýgi,
sæti það sízt á honum að færa það í bríxl
við nokkurn mann, þar sem han* sjálfur hefur