Bjarki - 22.08.1902, Page 1

BJARKI
Vll, 32.
Eitt blað a viku. Verð áry. 3 ki.
borgist fyrir 1. júlí, (erlendis r kr
borgist fyrirframV
Seyðisfirði, 22. ág.
Uppsögn skrifleg, ógild nema komin
sje til útg. fyrir i. okt. og kaupandi
sje þá skuldlaus við blaðið.
1902.
Ifppboðssku/dir.
Þeir sem eiga óloknar uppboðsskuldir frá
uppboðinu á munum Garðarsfjelagsins 26.—28.
seftember f. á. áminnast hjermeð um að greiða
þær innan loka seftembermánaðar næstkom-
andi, að öðrum kosti verða þær teknar lög-
taki á kostnað skuldunauta.
Bæjarfógetinn á Seyðisfirði 19. ágúst 1902
Jóh. Jóhannesson.
-féD-^-^o) ■JQ) 'ús)'(§y-®v-@> ®v-©y®v ©v-
Hvað er sannleikur?
Eftir Matth. Jochumsson.
11.
Skýrlng á kristlndóml Onítara.
Eftir R. A. Armstrong. M. A.
--m--
Vjer Unítarar höfum leingi átt því að venj-
ast, að vera ránglega þýddir, eða rægðir við
þá, er fijótari eru til að fordæma skoðanir
náúngans, en skilja hvað þær hafi á boðstólum,
og oss er fullkunnugt, að margir hafa ekkert
nema illt um oss að segja.
Vor venjulega aðferð fþeim viðskiftum hefur
verið sú, að halda áfram starfsemi vorri með
hógværð, leitast við að vanda orð sem hugs-
anir og styðja svo og styrkja aðra við alls-
konar hreifíngar til nytsemi fyrir fólkið, og
tilbiðja himnaföðurinn eftir bestu samvisku.
En við og við verður það bein skylda vor, að
taka til máls einarðlega og neyta rjettar vors,
til að skýra, hvað sje í raun og veru trú krist-
inna Únítara.
1. Hvað er þá þessi kristindómsboðun,
sem ýmsir vara yður við eins og einskonar
andlegri bráðasótt? Kristindómur Únítara
kennir, að guð sje faðir vor, fullur kærleika
til vor allra. Hann kennir samkvæmt Jesú,
að sá faðir heyri bænir vorar og vaki yfir oss
með enn þá meiri umhyggju en yfir Iiljum
vallarins og fuglum loftsins. Hann hefur einn-
ig lært af Jesú, að hversu áríðandi sem það
sje, að hafa rjettar skoðanir um trúarefni, þá
sje enn þá meira áríðandi að elska guð af öllu
hjarta, anda og hugskoti, og náúngann eíns og
sjálfa oss. Því Jesús segir, að þessi sje hin
fyrstu boðorð, og eingin æðri sje til. Þessi
kenning kennir enn fremur eftir Jesú, að leið-
in til himnaríkis sje ekki einúngis komin und-
ir rjettri guðfræði eða iðkun sakramenta, held-
ur undir því, að verða góður, verða eins og
barn, elskandi, fölskvalaus.
Þessi kristindómur kennir, að guð, vor himn.
faðir, kalli oss alla börn, og að þegar Jesús
tali um sig eins og guðsson, þá vilji hann að
vjer munum allir, að vjer sjeum einnig guðs-
börn, þótt vjer því miður höfum saurgað vorn
barnarjett með ljótum hugsunum og gjörðum.
Þessi kristindómur boðar gjarnan dæmisög-
una um týnda soninn, sakir þess að hún sýn-
ir svo ljóst og fagurlega elsku guðs og fús-
leik að fyrirgefa og með hve innilegri með-
aumkun hann lítur á oss, þegar vjer höfum
syndgað. Kristindómur Únítara trúir því, að
guð tali til barna sinna enn þá eins og forð-
um til spámannanna og Jesú Krists, huggandi,
styrkjandi og upplýsandi þau. Samviskan sjálf
er hans heilaga raust. Únítara kristindómurinn
sjer í Jesú Kristi hina æðstu fegurð lífs og
lundernis hjá manni, undrunarfulla opinberun
fyrir oss alla, fyllstu fyrirmynd að breyta eftir.
Vjer skoðum hann og helst eins og eldri bróð-
ur vorn, sama eðlis eins og oss.
Þessi kristindómur trúir því ekki, að guð
steypi nokkru barni sínu í eilífar kvalir. Slík
hugmynd um algóðan guð er fyllsta mótsögn
og neitun hans faðernis. Hann leiðir oss alla
um ýmislega vegu, að hreinni og heilagri
lífsfærslu, því að til þess hefur hann látið oss
verða til.
Þessar skoðanir eru svo ólíkar þeim, sem
aðrar kirkjur svo oftlega kenna eins og sannan
kristindóm, að yður hlýtur að undra, hvernig
vjer getum, með einu og sömu biblíuna í
höndunum, komist að svo gagnstæðum álykt-
unum. Gjörið þá svo vel að leyfa mjer að
drepa með fáeinum orðum á mínar eigin
skoðanir um biblíuna, Krist og Guð
2. Hvernig varð Gamlatestamentið til ?
Fyrir meir en þrem þúsund árum komu frá
Egyptalandi til Kanaans hjeraða herskáar og
harðar kynkvíslir undir forustu góðs og göfugs
manns, er Móses er nefndur. í huga þessa
manns bjuggu stórar og furðulegar hugsjónir.
Hann ljet sjer ekki nægja að leysa hinar sund-
urleitu kynslóðir úr ánauð þeirra og gjöra þær
eina þjóð, heldur ásetti hann sjer að kenna
þeim að snúa huganum til guðs, er væri
rjettlátur; hann nefndist Jehóva. I nafni þess
guðdóms setti hann þeim síðan lög til eftir-
breytni, og tóku þau afar langt fram öllum
siðum, er heiminum voru þá kunnir. I fyrstu
hugsuðu ísraelsmenn sjer þennan guð sinn eins
og drottinn sinna kynslóða og þess lands er
þeirra- ríki laut, og efuðust ekki um að aðrar
ættkvíslir og þjóðir ætti sjer einnig guði eins
og þeir, einúngis miklu óæðri að heilagleik.
En smásaman lærðu þjóðarinnar bestu menn
fyrir andagift sína að skynja, að ekki væri til
nema einn guð yfir öllum veraldarinnar þjóðum,
enda mundu og allar þjóðir að lokum honum
einum þjóna. Meðal þeirra framkomu þeir
menn, er vjer nefnum spámenn, og í hjörtum
þeirra bjó og brann einatt hin dásamlegasta
skilningsgáfa guðlegra sanninda; boðuðu þeir
og kunngjörðu heilagleik guðs og boðorð
rjettra siða með óstöðvandi afli og einurð jafnt
lýðnum sem drottnurum hans.
Gamlatestamentið er nú bókfræði sú, sem
spratt upp úr sögu þessarar þjóðar. Sjest þar
lífsstríð hennar öld eftir öld eins og í skugg-
sjá. Það er samið af mjög ólíkum höfundum
með margra alda millibili á ýmsum stöðum;
og þar sem hver um sig höfundanna ritaði eftir
hugmyndum og þekking hans tíma, er síst
að undra þótt hið trúarlega efnið sje hreinna
og háleitara hjá einum en öðrum. Fyrir því
væri rángt, ef vjer vildum binda oss við orð
eða bókstaf allra þessara rithöfunda. En
hinsvegar dylst og efngum hin stórfelda fram-
þróun í túarefnum, sem bækur þessar lýsa. og
hundruðum saman finnast greinar í bókum
spámannanna og í sálmunum, sem allt til þessa
dags veita oss unað og styrkja oss og hug-
svala í sorg vörri og baráttu með tilfinning
guðs nálægðar — þess guðs, sem miskunnar
þeim, sem óttast hann, »eins og faðirinn er
börnum sínum líknsamuri.
Búnaðarmál og menning:.
Landbúnaðarráðgjafinn danski, óðalsbóndinn
Ole Hansen, var nýlega á ferð í Noregi, og
bað norskur blaðamaður hann að segja álit
sitt um Noreg.
Það er í fyrsta sinn, sem jeg heimsæki
Noreg, svaraði ráðgjafinn, og mjer er það ánægja
að geta lýst því yfir, að mjer hefur geðjast
hjer mæta vel að. Mun jeg ekki síst minnast
hinnar hugnæmu gestrisni Norðmanna. Jeg hef
nú dvalið hjer í Noregi í 3 vikur. Hjer eru
fjarlægðir miklar, og mikið af tímanum hefur geng-
ið til ferðalaga. En manni leiðist hjer ekki á ferð-
unum,—alltaf eitthvað nýtt og breytilegt að sjá;
jafnvel ferðalag á járnbraut, með hinni marg-
breyttu nátturufegurð, sem fyrir augun ber, hef-
ur gagntakandi áhrif á mann.
Upp á spurninguna um það, hvernig honum
litist á landbúnað Noregs, svaraði ráðgjafinn:
— Það er nokkur vandi á að segja álit sitt um
það, sem maður hefur aðeins sjeð tilsýndar.
Náttúran er hjer að vísu mun óblíðari en í
Danmörku; en þar sem hún er mildari, eins
og t. d. umhverfis Hamar, þar eru bújarðirn-
ar fallegar og vel hirtar. Norskir bændur ættu,
að mínu áliti, að leggja meiri stund á hænsna-
og svínarækt, en þeir gjöra. Það er atvinnu-
vegur sem borgar sig vel, að minsta kosti í
Danmörku. Það mætti máske einnig segja, að
menn gæti hjer áburðarins miður en skyldi;
að minsta kosti kemur það þannig fyrir þegar
maður ferðast um, að áburðarhaugarnir eru
settir á þá staði, þar sem mikið af kjarnbesta
innihaldi þeirra getur runnið í burtu. Að öðru
leyti er það mitt álit, að norskir bændur sjeu
starfsamir og vinni eftir öruggum reglum. Jeg