Bjarki - 22.08.1902, Blaðsíða 3

B J A R K I.
3
og hafið Dani til öndvegis, einkum að því er
snertir stórstígar framfarir í landbúnaðinum.
Verðir þú, eins og jeg, hrifinn af þeim kraftaverk-
nm,sem alþýðumenntunin hefur leyst þar af hendi,
og viljirðu hlusta á mig, þá skulum við gjarnan
talast meira við síðar,
A. J.
^"<r~
SköIIóttir og skegglausir.
Bjarki hefur frá upphafi vega sinna barist á
móti því, að íslendingar ljetu ginnast af
skrumauglýsíngum þeirra prettvísu prángara,
er þykjast hafa fundið upp kynjalyf, sem lækni
allar mögulegar meinsemdir, og selja fyrir dýra
dóma það, sem í sjálfu sjer er einskis virði
og verra en gagnslaust. Þannig flutti Bjarki
30, okt. 18^7 langa ritgerð um þetta efni, og
þó sjerstaklega til að opna augu manna fyrir
hinu sanna gildi Bramalífs- og Ki'nalífs-elixír-
anna, Sibyllulífsvekjarans og Voltakrossins, sem
þá fóru hershöndum um landið.
Bjarki hefur líka frá byrjun neitað sjer um
mörg hundruð kr. árlegar tekjur af því að flytja
auglýsingar um slík kynjalyf, og þó buddan
hans hafi auðvitað liðið við það, þá hefur hann
þó hinsvegar notið fyrir það viðurkenningar
margra góðra dreingja meðal kaupenda sinna,
og það hefur hann metið meira.
Bjarka er það því ekki neitt ógleðiefni, að
skýra mönnum frá, þegar svo ber undir, að
flett er ofan einhverri slíkri leyndarlyfja-svívirð-
ingu.
Menn munu hafa tekið eftir í sumum ísl.
blöðunum, auglýsingu með fyrirsögninni
„Nú geta alHr fens'ið skessr.“
- Danskur maður, Ove Nielsen, fann upp á því
til að komast yfir skildinga, að auglýsa út um
allan heim, að hann hefði til sölu «hið heims-
fræga rússneska sápubalsam, sem framleiðir
hið fallegasta alskegg, varaskegg og höfuð-
hár.»
En nú er þessi náiíngi dæmdur í sakamála-
og lögreglurjetti Kháfnar fyrir svik sín og
pretti, dæmdur til liO'> kr. útláta, fyrir að
hafa á boðstólum þessa sviknu vöru og ljúga
því til, að hún væri búin til í Rússlandi.
Við rannsókn málsins kom það í Ijós, að
skeggbalsamið var samsett úr spansflugum,
spritti og vaselíni, og hafði eingan minnsta
eiginlegleika til að framleiða hár- eða skeggvöxt.
Balsamið hafði prángarinn selt í dósum á
3 kr. 75 til 8 kr, 75 au., en þær kostuðu
hann 20 au. hver. Auglýsingum si'num um
balsamið hafði hann komið svo kænlega fyrir,
að þær voru misskildar honum í hag. I þeim
var fyrst lýst öllum hinum undrunarverðu
eiginlegleikum balsamsins, og þar á eftir skotið
inn setningu um það, að hverri dós fylgdi
nákvæm notkunarfyrirsögn (Brugsanvisning), og
»sje þetta ekki satt, borga jeg hverjum 500
kr.«, bætti hann svo við. Hjer átti prángarinn
auðvitað við það, að hann hann borgaði 500
kr., ef notkunarfyrirsögnin fylgdi ekki, en
alþýða skildi það svo (og til þess var líka
ætlast), að hann lofaði hverjum kaupanda 500
kr., ef balsamið kæmi ekki að tilætluðum
notum.
Til allrar hamingju mun svikalyf þetta ekki
háfa náð neinni verulegri útbreiðslu hjer á
landi. En æskilegt væri, að blöðin hugsuðu
sig vandlega um, áður en þau ljetu kaupa sig
til að mæla með slíku fargani, enda mundu
þau þá með betri samvisku geta hrósað sér
af því, að hafa reynst »þjóðinni ráðholl.c
Til almermíngs
Eg sje einga ástæðu til þess að svara síðustu
grein Sveins Ólafssonar, þar eð Ávarp hans
mun aldrei verða talið til alþýðumenntamálanna
íslensku, — og mun einnig vera harla óskylt
öllu því, er menntun heitir.
— Og mjer, sem var sagt, að S Ó. væri
»vel menntaður hæfileikamaður, glöggur og
gœtinn!« Eg trúði þessu. Nú sje eg, því
miður, að mjer hefur skjátlast.
Skyldi einhver meðal alþýðu leggja trúnað á
þá miður velviljuðu aðdróttun, — að eg muni
hafa lýst menntunarástandi okkar Íslendínga
þannig í Noregi, »að það sje oss lítill heiður«,
þá vil eg biðja hina sömu trúgjörnu sál, að
kynna sjer það, sem eg ritaði í norsk blöð um
þetta efni í vetur. Því að þar hef eg lýst
alþýðumenntun okkar svo hlýlega, að eg nærri
því blygðast mín fyrir það, síðan eg kom
heim aftur og fór að kynnast henni að
nýju.
— Mjer þykir mjög fyrir því, að eg skuli
óviljandi hafa orðið til þess, að S. Ó. hefur
nú þannig sýnt sig fram á leiksviði heimsins,
í sínum miður vel valda búníngi,
Helgi Vaitýsson.
~"H) (@
Kjötsala og sSátrunarhús
“3“
Forseti Landsbúnaðarfjelagsins hefur nú ný-
lega átt tal við stórkaupm. L, Zöllner um
horfornar á fjár- og kjötsölu á Einglandi.
Hr. Zöllner kvað nú vera fyrirsjáanlegt,
að útflutningur á lifandi fje yrði mjög lítill í
haust og að horfurnar væru yfirleitt ekki góðar
með þá sölu framvegis. Ekki kvað hann að
það gæti komið til mála, að flytja út frosið
kjöt hjeðan. Saltkjötssalan liti hinsvegar með
betra móti út. En bráðnauðsynlegt taldi hann
það, að breytt yrði til með útflutninginn, helst
þannig, að kjötið yrði flutt út í kældum skipum.
Tilraun í þessa átt taldi hann æskilegt að
gera þannig að fluttir væru út minnst 8000
kroppar, því ef tilraun væri gerð með minna,
þá yrði of dýrt flutningsgjald á hverri kind.
Sjálfsagt taldi hann að landsjóður bæri að
meira eða minna leyti áhættuna af tilraun
þessari, þareð hún gæti orðið meiri en svo,
að nokkurt einstakt hjerað eða kaupfjelag gæti
tekist hana á hendur, — Þá var taláð um
hvaðan helst ætti að taka slíkan tilraunarfarm.
Kvaðst Zöllner álíta að Seyðisfjörður hefði flest
til að bera framyfir aðra staði, einkum góða
bryggju og mikil hús fast við hana. En rjettara
taldi hann að farmurþessi værí tekinn þar sem
ekki er gott að flytja lifandi fje út, og nefndi
einkum til þess Húnvatnssýslu. Aðrar afurðir
en kjötið af kindinni, kvað hann ekki vera
verðmætari á Einglandi en hjer.
Aukaþingið hefur nú tekið þetta mál til íhugun-
ar.
Á fundi Landsbúnaðarfjelagsins 6. þ. m. var
samþykkt að tilkynna sýslumanninum hjer, að
kostur væri á að fá styrk til slátrunarhússbygg-
ingar hjer á Seyðisfirði, með sömu eða líkum
kjörum, eins og bæjarstjórn Rvíkur hefur feingið
tilboð um. En það tilboð er þannig, að svo
framarlega sem komið er upp myndarlegu slátr-
unarhúsi, vill stjórn Búnaðarfjelagsins mæla
með því, að veittur verði styrkur til þess úr
landssjóði, 20% af stofnunarkostnað inum, upp
að 1000 kr.
Á sameinuðum sýslufundi fyrir Múlasýslurnar,
sem haldinn var á Eiðum 16. þ, m., kom þetta
mál til umræðu. Taldi fundurinn æskilegt að
rannsökuð væru skilyrðin fyrir stofnun slátr-
unarhúss hjer og Ijet í ljósi, að ef slík stofnun
yrði álitin heppileg, þá mundi fje verða veitt
til hennar úr sýslusjóðunum,
Leingra er það mál ekki komið enn. £n
vonandi er að allir hlutaðeigendur sýni áhuga á
fyrirtækinu, þar sem ætla má að það geti miðað
til að gera aðal-atvinnuveg okkar — sauðfjár-
ræktina — tryggari og arðsamari.
' "V(T"
j&skulýðsskóti á Seyðisfirði.
Hr. Helgi Valtýsson heldur æskulýðsskóla á
Fjarðaröldu í vetur. Skólinn byrjar 1. nóv.
og varir minnst 6 mánuði. Nemendur mega
eigi vera yngri en á fermingaraldri. Námsgreinar
verða hinar sömu og á hærri æskulýðsskólum
eða gagnfræðaskólum. Sjerstaklega verður
lögð mikil áhersla á íslensku, réttritun. setn-
ingafræði og jafnvel lestur; reikningur og flatar-
málsfræði verður kennt eins fyllilega og unnt
er; af landafræði verður lögð mest stund á
Iandafræcji Islands og því næst Norðurálfu;
helstu atriði náttúrufræðinnar með það fyrir
augum, að kenna nemendum að skilja það,
sem daglega ber fyrir augu vor, áhrif þess
og verkanir. Af sögu verður mest stund lögð
á ‘Islandssögu og því næst þann kafla úr
norðurlandasögum, er grípur inn í ættjarðar-
söguna; en almenn veraldarsaga verður mest-
megnis kennd með fyrirlestrijm og þannig
reynt til þess að gefa yfirlit yfir lífsferil hinna
ýmsu þjóða, sérstaklega í menningarlegu til-
liti.
í dönsku er búist við, að nemendur kom-
ist allvel niður í málinu, tala, skilja og lesa
það, og auk þess fá töluverða æfingu í rétt-
ritun þess.
í ensku verður sömu reglum fylgt, en þó
sjerstaklega lögð áhersla á það að tala málið.
Kennslan í málunum fer fram, að svo
miklu leyti sem unnt er, á málinu sjálfu, til
þess að gefa nemendum sem mesta æfingu.
Öll kennsla fer yfirleitt fram með fyrir-
lestrum, sniðnum eftir þroska og skilningi
nemenda.
I dráttlist verður sjerstaklega leitast við
að gefa undirstöðu í hinum einföldustu
grundvallaratriðum, skerpa augað svo að það
sjái, hvernig hluturinn er eða eigi að vera, og
temja svo hendina við æfingu, að hún geti
dregið upp, það sem augað sjer.
Þetta eru aðalatriði þess, er kennt verður;
en ýmislegt kann þó að verða öðruvísi og
víðtækara. Stúlkum jafnt sem piltum veitist
aðgangur til skólans.
Skólagjald fer allt eftir því, hvort margir
nemendur verða eða fáir, en hið allra mesta
sem orðið getur er 10 krónur um mánuðinn.
Líklegast verður það þó töluvert lægra.
Bjarki vill sem best mæla með skólafyrir-
tæki þessu, þar sem hjer er ræða um kennara,
sem hefur meiri sjermenntun til þessa starfs,
en áður hefur verið kostur á hjer.
Seyðisfirði 22. ágúst 1902.
Tíðln hefur veríð afskaplega köld flesta daga,
naprir norðanstormar, frost og hríðar á fjöllum. Nú
í vikunni var sagður hnjésnjór á Smjörvatnsheiði,