Bjarki - 12.09.1902, Blaðsíða 3

t
B J A R K I .
Þorsteinsson og Árna landfógeti Thorsteinsson. En
sú kosning er reyndar þýðingarlítil, þar sem land-
sjóður á einga hiuti í bánkanúm.
Eins og auðsjeð er, voru kosningar þessar gerðar
að flokksmáli. Þó kusu báðir flokkar Sigurð Briem'
Kosntngalösin. Þau voru samþykkt og eru mikil
rjettarbót. Helstu tiýmælin þar eru:
1. Að kosningar skuli vera leynilegar.
2. Að þær skuli fara fram í hverjum hreppi og
bæjarfjelagi kjördæmanna.
3. Að kjördagur við almennar kosningar skul1
vera hinn sami um land allt, og í sambandi við
það stendur
4. Að eingin ræðuhöld skuli vera kosningunum
samfara, með því að gert er ráð fýrir, að þingmanna-
efnin hafi fyrir kosningu gert kjósendum kunnar
skoðanir sínar á landsmálum.
Atkvæðakassar hreppanna eiga að sendast innsigl'
aðir til kjörstjóra í hverju kjör- dæmi
fyrir sig, og ojmar hann þá síðan í viðurvist j
þingmannacfnanna eða umboðsmanna þeirra.
Stofnun brunabótafjefaffs. Frumvarp var sam-
þykkt um stofnum innlends brunabótafjelags og eru
húsaeigendur í öllum kaupstöðum Iandsins, að Reykja-
vík undanskilinni, og í öllum verslunarstöðum og
þorpum á landinu skyldaðir til að halda húsum sín-
um í ábyrgð í fjelaginu. Reykjavíkurbæ er sleppt
vegna þess, að hann er í föstu sambandi við bruna-
bótafjelag hinna dönsku kaupstaða og hefur þar svo
góð kjör, að þíngið hjelt að mótspyrna yrði gerð af
hálfu bæjarbúa, ef Reykjavík væri gert að skylau að
gánga í íjelagíð.
Þá hafa eigendur húsa og bæja utan verslunar-
staðarjett til að fá ábyrgð í fjelaginu, ef fjelagsstjórnin
samþykkir það. Einnig tekur fjelagið ábyrgð á bús-
gögnum og öðru lausafje, eftir nánari ákvæðum í
reglugjörð fjelagsins.
Nefndin, sem skipuð var í málið, telur virðingar-
verð húseigna, á þeim stöðum er ætiast er til að taki
þátt í fjeláginu, nú 4 millj. króna, en gerir ráð fyrir
1 ntillj. ábyrgð á bæjum og húsum annarsstaðar og
svo lausafje. Hún geiir rað fyrir að iðgjöldin verði
í byrjun sett 6 af ICOO, og ættu þá árstekjur fjelags-
ins að nema 30 þús. kr.
Þegar fjeiagið er kornið á fót, eiga að fara fram
virðingargerðir á húseignum á ölluin þessurn stöðum
á kostnað húseigenda. Stjórn fjelagsins er veitt heim-
■ ild til að láta fara fram alinenna s^oðunargjörð á
húsuin, sem í ábyrgð eru, 10. hvert ár. Verða þá
virt að nýu þau hús sem álitið er að lækkað hafi í
Verði. Allir verslunarstaðir eru skyldaðir til að eiga
Slökkvitól.
Lögheimili fjelagsins er íRvík og sitja þrir menn í
stjórn þess. Forstjóra skipar landshöfðingi, en hinakjósa
fulltrúar fjelagsms. En fulltrúarnir eru 7 og kýs hvor
kaupstaðanna 1, en verzlunarstaðirnir í hverjum lands
fjórðungi fyrir sig kjósa í samlögum 1 fulltrúa. Full-
trúarnir ákveða verksvið fjelagsstjórnarinnar, hve há
iðgjöld skuli greiða o. s. frv.
Fjelagið greiðir fullar bætur fyrir hús þau, sem
brenna eða skemmast af eldsvoða, en brunabótafjenu
skal eingaugu varið til að byggja upp aftur þau hús,
sem brenna eða skemmast.
Landsjóður ábyrgist að brunabótafjelagið geti stað-
ið í skilum með 300,000 kr. Ef fjelagið býður
svo mikinn skaða, að það getur ekki bætt hann af
sjóði sínum, greiðir landsjóður það sem á vantar. Þó
greiðir hann aldrei meira en sem ábyrgðarupphæðinni
svarar. Fje þetta endurborgar fjelagið landsjóði sem
vaxtalaust lán með því sem það hefur afgángs út-
gjöldum sínum árlega.
Ef ábyrgðarupphæð landsjóðs skerðist meir en svo,
að nemi 100,000 kr. skal vinna það upp með því, að
leggja á aukaiðgjöld, sem jafna má niður á vátryggj-
endur, þó ekki hærra en 1 af þús. á ári.
Og það sem landsjóður greiðir umfram tjeða upp-
hæð á hann heimtingu á að fá endurgoldið með
jöfnum afborgunum á næstu 10 árum
Veðdeiidin. Sarnþ^'kkt var svohljóðandi við-
auki við veðdeildarlögin.
1. gr. Ráðgjafanum fyrir ísland veitist vald
til að auka tryggingarfje veðdeildarinnar með
allt að því 200,000 kr. smámsaman eftir því
sem lánsþörfin krefur, en landsbánkinn Ieggur
fjeð til. Jafnótt og tryggingarfjeð er aukið,
skal því komið fyrir á sama hátt og hinu upp-
haflega tryggingarfje, og skulu um það yfir
höfuð gilda allar hinar sömu reglur sem um
upphaflega tryggingarfjeð (lög 12. jan. 1900,
2. §’r-> 3- gr- °S 5- Sr-)> nema að vextir af
því skulu renna til bánkans.
2. gr. Fyrir endurskoðun á reikningum
veðdeildarinnar og til skrifstofuhalds (lög 12.
jan. 1900, 19. gr.) má framvegis verja allt að
4,500 kr. á ári, eftir því, sem nánar verður
ákveðið í reglugjörð veðdeildarinnar.
3. gr. Lög þessi öðlast gildi þann dag, er
skýrt er frá staðfestingu þeirra í B-deild
stjórnartíðindanna.
LatínuóskóHnn- Samþ. var þingsályktunar-
tillaga frá Kr. Jónssyni og sr. Sigurði Jens-
syni þess efnis, að skora á landsstjórnina að
hlutast til um að gríska verði afnumin sem
skyldunámsgrein í Iærða skólanum, og að
kennslustundum í latínu verði fækka að mun,
en tíma þeim sem þannig vmst verði varið til
aukinnar kennslu í nýu málunum (einkum ensku),
náttúrusögu og eðlisfræði.
Líísábysrö Samþykkt var svohljóðandi þings-
ályktun:
Alþíngi skorar á stjórnina, að láta rannsaka
svo ítarlega sem faung eru á, hvort tiltækilegt
sje að stofna innlent lífsábyrgðarfjelag, og kom-
íst hún að þeirri niðurstöðu að svo sje, skor-
ar þíngið á hana að gera sem allra fyrst ráð-
stafanir til framkvæmda í málinu, meðal ann-
ars með því, að semja frumvarp um stofnum
slíks fjelags og leggja það fyrir alþíngi 1903.
Leiðrjetting
I 30. tölubl. Bjarka er þess getið um útbú Lands-
bánkans á Akureyri aðsnemma í Júlimánuði hafi það
verið orðið tómt-búið að lána út þau 100 þús. sem
það var stofnað með, og er skýrsla þessi höfð
óbeinlínis eftir mjer.
Þetta er hvortveggja ranghermt; það lágu og liggja
enn fleiri tugir þúsunda handbær til útlána í út-
búinu og það eru hrein og bein ósannindi, að jeg
hafi skýrt nokkrum manni svo frá, að starfsfé útbú-
sins væri þrotið.
Akureyri 31. júli 1902.
JÚLÍUS SIGURÐSSON
(formaður útbúsins). 1
AÐSENT.
Þjóðhátíðar sæl rís sunna snemma í heiði,
höldar ráða, að heiður greiði
hetju þeirri, er laungu deyði.
Málþola geklc m . . . sveit að mærings ie
fáni borinn flakti á meiði,
fremstur sprændi Herrann gleiði.
~@) (§f
Fyrir úngu stúlkurnar
Alfons Spánarkonungur —16 ára gamall— 1
konuleit. Naumast er krýningar-hátíðarhöldun-
um lokið á Spáni, fyrr en þar er farið að
ræða og rita um það af miklum hita, hver
verða skuli kona Alfons konungs. I blöðum
frá Madrid er því sjerstaklega haldið fram
að hin tilvonandi drotning verði að fullnægja
tveimur skilyrðum: Hún skal vera af konung-
le gum ættum og uppalin í kaþólskri trú. En
af þessum skilyrðum leiðir það, að konungur-
inn hefur aðeins um konuefni að velja af
þessum þremur ætlum; Bourbona—Habsborg-
ar — og Wittelbachsættunum, enda kvað
heilmikinn fjölda af gjafvaxta dætrum vera
að finna í öllum þeim.
Það er talið líklegt, að Habsborgarættin
verði hjer hlutskörpust, enda er móðir Alfons
konungs, Maria Kristín drotning sjálf afþeirri
ætt og mun hún því hvetja son sinn til þess
að beina kvonbænum sínum þangað.
En hvað sem valinu að öðru leyti líður, þá
er það að sögn einlæg ósk spönsku þjóðar-
innar að konungurinn vindi sem bráðastan bug
að giftingu sinni og er hann alls . ekki. talinn
of ungur til þes^, þar sem t. d. Karl fjórði
og ísabella — amma Alfons — voru líka
aðeins 16 ára er þau giftust, og faðir hans
ekki tvítugur er hann leiddi fyrri konu sína,
Mariu Mercedes 17 ára upp að altarinu.
Veður hefur verið gott undanfarna viku, hrein-
viðri og þurkar,en kalt nokkuð. í nótt sem leið fölv
aði í fjallatinda. En allt þar til hefur sumarið verið
mjög óþurkasamt hjer eystra.
Afli er nú góður hjer útifyrir og hefur verið svo
um nokkurn tíma undanfarandi. Sumir bátar hafa
nú feingið allt að því meðalafla.
Heyskapur kvað vera í meðallagi, eða .vel það, hjer
um sveitir.
Bjarki Ritstjóri Bjarka kom frá Reykjavíkmeð
„Lauru" 6. þ. m.
Nú eftirleiðis kemur blaðið nokkru örara ut en ella,
vegna þess, að nú hefur það orðið lítið eitt á eftir
tímanum.
f helmahðsum heitir kvæðasafn Guðmundar
Friðjónssonar, sem nú er nýprentað í ísafoldar-
prentsmiðju og nýkomið hingað í bókaversl-
unina. Það er vandað að frágángi og með
mynd höf. Að öllu er það hin eigulegasta
bók, 260 4 bls. Nánar mun Bjarki rita
um kvæðin síðar.
Bóluveikin er komin til Færeyja, fluttist
þángað með norsku skipi sem kom frá Spáni.
Það lagði þar á spítala í Eyjunum bóluveikau