Bjarki - 28.11.1902, Síða 2

2
B J A R K I.
en kaupin hafi eigi verið fullgerð, eða kaup -
brjef undirskrifuð fyr en um mánaðamótin
júní-júlí. Kaupbrjefin segir hann seljend-
urna og sig hafa samið án þess að kalla til
nokkurn lögfróðan mann. Veðbrjefin fyrir
andvirði nótalaganna kveðst hann og sjálfur
hafa samið án tilstyrk nokkurs manns.
A ósamkvæmni þeirri í dagsetning á tveim-
ur af skjölunum, sem Klemens sýslumaður
Jónsson hefur gert að umtalsefni í »Norður-
landi«, segir hann muni standi svo, að hann
hafi litið á rángan kaupsamning þegar hann
ritaði umrætt veðbrjef og álítur eigi að þessi
ónákvæmni hafi nokkra þýðingu fyrir gildi veð-
brjefsins.
Hann kveður hvorki sjálfan sig nje um-
boðsmenn sína hafa leigt nokkurt hús á Hjalt-
eyri til þess að salta síld í, því hann hafi ver-
ið búinn að selja síldina fyrirfram nýa, en sjer
sje kunnugt um, að Saltvedt hafi leigt þar hús
til þess að salta í síld þá sem Konow keyfti
af sjer.
Þannig skýrir Hansan konsúll frá síldarveiði
sinni hjer við land síðastliðið sumar. Og þótt
kaup hans á nótalögunum væru aðeins að yfir-
skyni gerð, þá hefur Klemens sýslumaður að
líkindum ekkert npp úr málsókninni gegn hon-
um.
Það sem Klemens sýslumaður vill er, að
Norðmenn þeir sem sfldarveiðar reka hjer við
land verði búsettir borgarar í landinu. Og
sjálfsagt eru flestir honum samdóma um, að
svo ætti að vera. En hitt er líka víst, að
meðan lögin eru þannig, að hægt er að fara í
kringum þau í þessu efni, þá verður það gert.
Lögin frá síðasta þingi eru til ógagns, en ekki
gagns. Því þau opna leiðina fyrir norska
síldarútgerðamenn til að veiða hjer, eins og
verið hefur, með dönskum strámönnum í stað
íslenskra. íslensku strámennirn'r borga þó
skatta og skyldur hjer á landi sem eigendur
að útgerðunum að nafninu til, en dönsku
strámennirnir mundu ekkert afþvíborga hing-
að til lands.
66
niður í jurtafljetturnar, vissi ekki hvað þar kynni að
leynast á botninum. Þar í bygðinni var fullt af högg-
ormum og hann gat hæglega stígið ofan á einhvern
þeirra. Hann heyrði suðu skorkvikindanna inni í
runnunum og allt í kríngum sig, en sá ekkert. Mý-
flugurnar stúngu hann svo að hann var sár eftir.
Ljósflugurnar voru einu vingjarnlegu skepnurnar
þama inni í skóginum. Það lýsti frá þeim í myrkr-
inu, og við og við sló bjarma yfírveginn eins og af
rafmagnsneistum. Prestur hefði fyrir laungu verið
lagstur fyrir, ef hræðslan hefði ekki rekið hann áfram;
hann mátti ekki gefast upp. Hefði nokkur sjeð hann
þar sem hann stikaði gegnum skóginn, þá hefði hann
hlotið að hugsa að maður sá væri ekki með öllum
mjalla — maður í fullum prestsskrúða, með pípukraga
og floshatt, haldandi með báðum höndum upp um
sig prestshempunni. Loks sá hann ljós — virkilegt
og stöðugt ljós inni í skóginum. Guð veri lofaður,
þar hlaut að vera mannabygð. Prestur hnje niður
og andvarpaði þúngt; hann þakkaði guði í heitri
bæn fyrir, hve dásamlega hann hefði leiðbeint sjer,
og staulaðist svo áfram í áttina til ljóssins. Hann
kom í lítið rjóður og þar stóð hús. Hann barði á
Löggjafarnir verða að finna ráð til þess, að
gera síldarveiðamönnunum norsku, sem veiðar
vilja reka hjer við land, æskilegra að búsetja
sig hjer, en að reka veiðina með strámönnum.
Það mætti t. d. gera með því að leggja afar-
háa skatta á síldarveiðarnar, svo að alls ekki
gæti borgað sig að reka þær, en bæta svo
innlendum síldarveiðamönnum þetta upp með
styrk.
Fjárbaðanirnar.
Eftir síðustu frj^ttum af Hjeraði, er nú búið að
baða fje alstaðar fyrir norðan Jökulsá, svo og á Jök-
uldal austanverðum, í Túngu og í Hjaltastaðabreppi.
Hafa baðanirnar hvervetna gengið vel, enda hver
hjálpað öðrum, og menn í þessum sveitum verið svo
forsjálir að nota góðu tíðina og eigi lagt trúnað á
lygasögur þær, sem gánga um skaðsemi baðanna
og hættu þá fyrir fjeð, er af þeim á að leiða. Úr
Fellum og Fljótsda! hefur eigi frjetst nýlega, en svo
mikið er víst, að íbúar þessara sveita eru búnir að.
flytja baðlyfin heiin til sín. 1 Eiðaþíngá er, þegar
síðast frjettist, eigi buið að baða nema á fyrirmyndar-
heimilunum Eiðum og Hjartarstöðum og hvergi á
Völlum eða í Skógum. Sannfrjett er að bændur úr
þessum hreppum, sem, eins og getið er um í 42
tölublaði Bjarka, rituðu amtinu og óskuðu að vera
lausir við baðanirnar, hafi nú fengið afsvar og ættu
þeir því og aðrir, sem enn eiga óbaðað, að nota nú
góðu tíðina til þess. Því vart verður því trúað, að
jafn upplýstir menn og Hjeraðsmenn eru og löghlýðn-
ir, fari að bindast samtökum um það, að óhlýðnast
löglegum fyrirskipunum amtsins, sem gjörðar eru í
samráði við þá menn, er sýslunefndir þeirra hafa
kosið í amtsráðin, og það því síður, sem þeir þurfa
eigi að fara leingra en rjett norðurfyrir Jökulsá til
þess að fá fullar sannanir fyrir því, að baðanir úr
„creolín pearson'1 hafa gefist mæta vel.
Baðvinur.
67
dyr, en einginn svaraði. Hann barði fastara og
heyrði þá Ijett fótatak innifyrir eins og læðst væri á
tánum. Innanvið hurðina var eitthvað sagt með
kvenmannsrödd og á máli, sem prestur hafði aldrei
fyr heyrt. Hann svaraði á norsku. Hurðinni var
lokið upp í hálfa gátt, kveikt á eldspítu, og út gægð-
ist dökkt andlit. Það horfði gapandi á hina undar-
legu veru sem úti fyrir stóð. En prestur hafði ekki
tima til að láta skoða sig þar leingi; hann ýtti upp
hurðinni, gekk inn og sagði: „Ljáið þjer mjer í
guðs nafni húsaskjól." Hann fleygði sjer niður á
trjebekk og stundi. Prestshempan hjekk í flixum utan
á honum og var öll ötuð leir og mold. Stúlkan
nam staðar á miðju gólfinu og stóð þar mállaus af
undrun þángað til eldspítan brenndi hana í fíngurna.
Loks leit prestur upp og horfði kríngum sig. Stúlk-
an var dimm á svip og hafði undarlega tryllt augu;
hárið var hrafnsvart og greitt niður yfir herðarnar.
Þetta hlaut að vera Indíánastúlka, en annars var ekk-
ert einkennilegt í búníngi hennar. í húsinu var eld-
stó og öll tilhögunin þar inni minnti hann á norsk
sel. í einu horninn stóð rúm, horn af elgjum og
Fjarskyggní og feigðboðar.
—o—
Banjalúka (Bosnía) 15. mars 1902.
Nú skal jeg, samkvæmt ósk þinni, skýra
þjer frá þeim þremur undarlegu viðburðum er
fyrir mig hafa komið. Jeg man þá enn mjög
vel, og get þessvegna sagt þjer allt nákvæm-
lega, jafnvel hvert einasta smá-aukaatvik, ef
vill. Jeg held mjer við tímaröðina, og byrja á
þeim viðburðinum, er átti sjer stað þegar jeg
var á 11. árinu (1874). Það var fagurt sum-
arkvöld, — í hvaða mánuði, man jeg ekki með
vissu — jeg sat að vanda við gluggann og
var að prjóna með ömmu minni, sem jeg var
uppalin hjá. Til skilningsauka á því er hjer
verður sagt, vil jeg lýsa hvernig háttað var í
herberginu. Við sátum báðar þannig, að við
sáum um allt herbergið. Tæpum fimm fót-
málum fram undan okkur stóðu 2 rúm, og á
milli þeira og okkar var línfóðruð ljóshlíf, í
trjeumgjörð og á trjefótum. í þessu litla
herbergi var eingin, nema við tvær. Hurðin
var lokuð. Meðan við sátum þannig þegjandi
við vinnu okkar, fók jeg allt í einu eftir því,
að ljóshlífin fór að hreifast til beggja hliða, eins
og klukkuhengill. En mjer til enn meiri undr-
unar sá jeg einnig móta fyrir mannshönd á
línfóðrinu, alveg eins og einhver stæði á bak
við hlífina og setti hana í hreifingu með því
að styðja á útþanið ljereftið. Jeg sá greinilega
alla fimm fingurna og allan lófann, upp að
úlnlið. Jeg varð svo hrædd að jeg missti ver-
ið úr hendi mjer, og jeg gat hvorki komið
upp einu orði nje litið af ljóshlífinni. Það
eina sem jeg gat var að taka laust í hand-
legg ömmu minnar, til þess að vekja athygli
hennar á þessari undra-sjón. Hún leit upp
frá vinnu sinni og á ljóshlífina, og undir eins
og hún kom auga á þetta furðuverk, fór hún
að biðjast fyrir, sem ekki var tiltökumál um
konu á hennar aldri. Hlífin hjelt áfram að
hreifast um stund, en svo urðu sveifiurnar
smátt og smátt styttri og loks stóð hlífin hreif-
68
hjörtum hjengu á veggjunum innan um byssur og
haglapoka, og á gólfið voru breidd hjartaskinn.
Útifyrir heyrðist hundgá, skarkali og skrölt í
hlekkjum, sem hundarnir voru bundnir með. Inn í
húsið kom stór maður skeggjaður, með byssu í hendi
og kanínakippu í hendi. Hann nam staðar á gólf-
inu og horfði undrandi á hinn kynlega gest, sem á
bekknum sat. Án þess að líta af honum kastaði
hann kanínunum til Indíánastúlkunnar, studdist fram
á byssuna og sagði á norsku: „Hverskonar jólasveinn
ert þú, góði minn ?"
Prestur reis á fætur, heilsaði manninum, sagði til,
hver hann væri og hvernig stæði á ferðum sinum.
Maðurinn hlustaði þegjandi á og varð eigi sjeð,
að nokkurvöðvi bærðist i andliti hans. „Jeg hjelt, að
jeg gæti verið laus við allt svartpokastagl hjer úti, en það
ber ekki á öðru, en að það ætli að elta inig," sagði
hann eins og við sjálfan sig. Síðan sagði hann eitt-
hvað á indísku við stúlkuna; hún gekk fram og kom
inn aftur með nokkrar sneiðar af hjartarkjöti og lagði
á pönnu yfir eldinum. Presturinn minntist aftur á,
að hesturinn sæti fastur í feninu.
„Það er ekkert hægt að gera fyr en birtir", svaraði