Ísland - 08.01.1898, Qupperneq 4

4
ISLAND.
dóm. En, sem betur fer, munu fleiri
vera á. því máli, að rjettara sje að láta
þetta sem annað klerkahjal um eyrun
þjóta.
Hugmyndir manna um veru Guðs og
vistina hinumegin grafarinnar eru allt af
að breytast. Það er t. d. naumast hægt
að segja, að guðfræðingar vorir nfi á
dögum kenni okkur að tigna hinn sama
Guð og skynsemistrúarmenn 18. aldar
tignuðu, þegar Magnús Stephensen saung
sálminn: „Vor Guð, Jehova, Júpíter".
Yíða í hinum eldri sálmum okkar er
himnavistinni lýst og er hjer til fróð-
leiks sett eitt eríndi úr Hugvekjusálm-
um þess vísa Guðs manns sjera Sigurðar
Jónssonar í Presthólum. Sálmurinu heit-
ir: „Um það allra ástúðlegasta samlag,
sem vjer skulum hafa við heilaga eingla
í eilífu Er því þar lýst, er drottins
útvaldir sitja við borð og gæða sjer á
kjöti og víni, og hljóðar versið sem
fylgir:
Útvöldum Guðs svo gleðjíst geð
- gestaboð er tilreitt,
klára vín, feiti, mergur með
mun þar til rjetta veitt.
Soddan veislu vjer sitjum að
sælir um eilíf ár
og lofsyngjandi þökkum það,
þá verður gleðin klár.
Nú á timum mun það vera almennasta
hugmyndin um eingla guðs og hínna
framliðnu á himnum, að það sjeu vængj-
aðar verur í mannsmynd, er eyði tíma
sínum með eilífum saung Guði til dýrðar.
Sumir guðhræddir menn hneixlast nú
jafnvel á þeirri hugmynd, að hinir fram-
Iiðnu neyti vista og víns í himninum.
En það er ekki rjett. Hin eldri hug-
myndin er samkvæmari mannlegri skyn-
semi og að eingu óeðlilegri en hin yngri.
Hverja hugmyndina um sig getur sann-
trúaður maður haft enn i dag. Þær eru
jafnrjettháar báðar og jafnskynsamlegar.
Nú eru þau flutt í eina sæng „Þjóð-
ólfur“ og „Dagskrá", eins og spáð var í
„íslandi“ í sumar, og fer allt vel með
þeim enn. Einginn má nú framar kalla
„Þjóðólf“ „stúf“, hann er nú vaxinn úr
grasinu kallinn núna um nýárið, þriðj-
ungí stærri en áður. En þann þriðjung
notar hann væntanlega fyrsta árið til að
auglýsa vöxt sinn. Fyrsta númerið gef-
ur góðar vonir um, að honum muniekki
fara aftur í naglaskapnum við stækkun-
ina.
Hitt og þetta.
í útlendu Iæknisfræðíslegu tímariti er
stungið upp á því, að þjóðfjelagið fari
að skifta sjer af giftingum manna. Þetta
vill það sje gert á þann hátt, aðlæknar
skifti piltum og stúlkum á aldrinum frá
12—15 ára í 3 flokka. í fyrsta flokki
eru allir þeir, sem ekki bera með sjer
nein sjúkdómseinkenni, hvorki á líkama
nje sál, ef jafnframt er eigi hægt að sýna
fram á, að arfgeingur sjúkdómur hafi átt
sjer stað í ætt þeirra í þrjá liðu. í öðr-
um flokki eru þeir, sem eins eru heil-
brigðir, en að eins geta Býnt, að ætt
þeirra hafl verið laus við arfgeinga sjúk-
dóma í tvo liðu. í þriðja flokki eru allir
aðrir. Smátt og smátt yrði fólkið þá
yfirleitt hraustara, því siðasti flokkurinn
mundi með tímanum deyja út.
Prófessor Ehret í Washington hefur
nýlega fundið upp frysti-ofn eða kulda-
ofn, til að kæla innan herbergin í sumar-
hitunum, útbúningurinn er mjög eínfald-
uí: Sívalningur úr galvaniseruðu járni,
sem að neðan hvílir í stórri skál. Að
ofan er sívalningurinn settur í samband
við loptið úti með pípum, sem sjúga það
inn. Efst í sívalningnum er holur
hringur með mörgum smá götum. þegar
menn vilja fá kaldara loft, er vatni hleyft
hleyít fram í hringinn og seitlar það út
um götin og sígur niður eftir sívaln-
ingnum. þessi hreyfing sýgur loftið niður,
vatnið kælir það og loptið • kemur fram
úr sívalningnum að neðan og iun í her-
bergið og geta menn þá temprað kuldan
á þvi eftir vild sinni.
Arlega er haldin hjer í Rvík veisla
hínum heilaga Þorláki biskupi og munu þó
margir vera miklu ófróðari en skiidi um
afrek og verðleika þessa ágæta guðs
þjóns. Hjer er nú ein af hinum mörgu
jarteikna sögum, sem sannorðir menn
á fyrri tímum hafa skrásett, svo að dýrð
þessa guðs geisla skyldi aldrei gleimast:
„Sá atburður varð á íteynivöllum, að
þar var veisla virðuleg ger á móti Páli
biskupi. En er þar var munngát heitt
og undir lagt, þá kom ekki gerð í munn-
gát, en efni þóttu allvæn vera og kunni
sá og vel er gera skyldi. En er margs
var í leitað, þá kom gerð í kerin æsileg
og óvinveitt, og gerðí síðan af dám ekki
góðan, og þótti halda við voða, að skiað-
ak mundi í koma. Þá var tekinn stafur
sá, er átt hafði enn sæli Þorlákur biskup,
þjðnn guðs, og settur í keríð, það er
munngáts efnið var í. En þegar er staf-
urinn var settur i kerið, þá tók allan
óþokka af munngátinu, þann er áður hafði
á verið og kom í gerð góð og haldkvæm,
og var það hið besta öl og stóð þar staf-
ur uns drukkið var ölið.“
Járnbrautarslis eru orðin svo tíð' i
Þýskalandi, að mörg af hinum stærri
dagblöðum hafa nú fastan bálk með fyrir-
sögninni: járnbrautarslis.
— í lífsins skóla eru þeir verst farnir,
sem læra þar mest.
— Vertu ekki of fljótur á þjer að
hrósa neinum, þó að hann geri eitthvert
góðverk; gættu fyrst að tilganginum, sem
hann hefur gert það i.
— Ástin er blind; eiuginn augnlæknir
getur gefið henni sjónina, en hjónaband-
inu tekst það oftast nokkurn veginn.
— Hann: Undarlegter það, að menn
skuli geta haldið því fram, að afburðar-
gáfur sjeu nokkurs konar sjúkdómur.
Hún: Verið þjer óhræddur; þjer eruð
vist alveg laus við þann sjúkdóm.
Opinberu auglýsingarnar
verða allar prentaðar upp úr „ísa-
fold“ í „íslandi" þetta ár, þó svo
að þær taki sem mJnnst rúm upp
í blaðinu.
Frímerki.
Munið eftir, að einginn gefur
meira fyrir íslensk frímerki en
Ólafur Sveinsson,
gullsmiður. Rvík.
Sunnudaginn 9. þ. m. kl. 6 síð-
degis talar BjarnFJónsson cand.
mag. Ræðan:heitir:
Veröi íjós!
Fyrirlestur (um Daníols bók) verð-
ur haldinn í Good-Temparhúsinu sunnu-
dag kl. 6. e. m. Það verður sungið í
íslensku sálmabókinni.
D. Östlund.
Af því að jeg hef í hyggju, að
halda frá þvi í dag þangað til
laugardaginn 22. þ. m., útsölu á
öllum þeim vefnaðarvörum sem
jeg hef fyrirliggjandi síðan í sum-
ar, auglýsist hjer með heiðruðum
almenningi, að jeg gef 10°/0 af-
slátt á vörnm mínum, og þegar
tekið er tillit til þess lága verðs,
sera var á vörum mínum áður,
liggur það í augum uppi, að hjá
mjer fást langbestar vörur fyrir
miklu lægra verð en hjá nokkrum
öðrum.
Nokkrir mjög lítið brúkaðir á-
gætir kvennsöðlar fást fyrir lágt
verð.
Virðingarfylst.
Holger Clausen.
Pr. „LAURA“ 28. þ.m.
koma meðal annars nokkur ton af
0 YAL DAYLIGHT Steinolíu,
sem ekki mun verða dýrari en sú
misjafnlega góða olía, er menn
eiga að venjast hjer nú.
B. H. Bjarnason.
Muniö
eftir
að panta „ÍSLAND“ í tíma
2 3
lokum fer svo, að skógarnir, sem bera Ijósan vott um umönnun hans, setja
mót sitt á hann. 0g þá hættir hann að syngja gjálífissaungvana frönsku,
sem hann lærði í Nancy, og verður þögull eins og hinn þögli nýgræðingur.
Gisborne hafði verið skógarvörður í fjögur ár, er þessi saga gerðist. í
fyrstu þótti honum starf þetta hið skemmtilegasta, bæði af því, að hann gat
leingst af verið undir berum himni og á hestbaki og af því, að talsverð ráð
voru í hans höndum. En er stundir liðu fram, fjekk hann hina mestu óbeit
á því, og hefði þess veríð kostur, mundi hann fúslega hafa lagt í sölurnar
öll árslaun sín til þess að fá að taka þátt í því fjelagslifi, sem Indland hefur
að bjóða, þótt ekki væri leingur en mánaðartíraa. En er leingra leið, tók
hann aftur að sætta sig við lífið; skógarnir fjötruðu huga hans, og hann ijot
sjer líka að þjóna þeim, dýpka og breikka skurðina í kring nm þá, virða fyr-
ir sjer smágjörvu, ljósgrænu blöðin á nýgræðingunum sínum og bera þau
saman við blöðin á gömlu trjánum, dæla upp leðju úr stífluðum ám, taka
eftir síðustu baráttu skógarins, þar sem hann varð að lúta í lægra haldi og
deyja í hinu háa og stinna grasi og styðja hann í henni. Einn góðan veður-
dag var kveykt í þessu grasi, og ótai dýr, sem höfðu tekið þar bólfestu,
stúkku á brott og fiýðu fyrir hinu bleika báli; en á eftir fór skógurinn að
færast hægt og hægt þangað í reglulegum röðum, og öisborne var vel ánægð-
ur með árangurinn af starfi sínu. Sumarhýsi hans (bungolow), lítið hús með
hvítum múrveggjum og hálmþaki, var rjett í útjaðrinum á stóra skóginum.
Hann hafði ekki reynt að rækta neinn garð, því að skógurinn náði alveg að
dyrunum; var þjettur bambusrunnur rjett íyrir framan þær, og gat hann
riðið alla leið frá húsi sínu og inn í miðjan skóginn, og þurfti ekki að aka
langar leiðir áður.
Ráðsmaður hans var Múhameðstrúar og hjet Abdul Zafur. Vel var hon-
um í skinn komið, enda átti hana náðuga daga; hann matreiddi fyrir Gisborne
þegar hann var heima, en í tómstundum sínum var hann allajafnan að skegg-
ræða um hitt og þetta við þjónana, er voru indverskir að ætt og uppruna og
bjuggu í kofum bak við skógvarðarhúsið. Þjónarnir voru fimm, tveir skó-
sveinar, matgerðarmaður, vatnskarl og ræstingarmaður; það var allt og sumt.
Gisborne fágaði byssuna sína sjálfur, og hund átti hann eingan. Hann var
á þeirri skoðun, að hundarnir væru ekki til annars en að fæla veiðidýrin, og
hann stærði sig af því, að hann gæti sagt út í hörgul hvar hinir ótömdu
þegnar ríkis hans væru vanir að drekka í það mund, er tunglið kæmi upp,
hvar þeir væra að snæðingi laust fyrir dögun og hvar þeir hvíldu sig í hit-
anum um hádegið. Skógsýslumenn og eftirlitsmenn þeir, erGisborne áttiyfir
að bjóða, bjuggu í smá-byrgjum sínum langt inni í skóginum og Ijetu aldrei
sjá sig nema þegar einhver þeirra hafði orðið fyrir slysi, annaðhvort orðið
undir fallandi trje eða lent í klónum á einhverju villidýrinu. Gisborne bjó
aleinn.
Á vorin voru það ekki nema fáein ný blöð, sem sprungu út í skóginum;
annars var hann skrælþur og bar eingin merki um árstíðina; hann beið regns-
ins. Samt heyrðist þar ys og þys og ails konar hljóð um hinar myrku1 og
þöglu vornætur. Þar mátti heyra skellina, er tígrisdýrið laust bráð sína með
sínum konunglegu hrömmum, veinið í hirtinum og brýnsluhljóðið hjá hinum
og þessum gömlum villigöltum, ervoru að hvessa tennurnar á trjábolum. En
Gisborne lagði samt byssuna alveg á hylluna um það leyti, því að honum
fannst það vera synd að svifta dýrin lífi á vorin. Þegar sumarið var komið
stundi skógurinn í hitasvækjunni í maímánuði, og Gisborne var sí og æ á
gægjum til þess að vita hvort hann sæi nokkurs staðar nokkra reykjarmön,
er bæri vott um, að einhverstaðar væri kviknað í skóginum. Svo kom regn-
tíð og skógurinn huldist hlýjum þokumökkum, og rigningin streymdi úr loft-
inu og buldiáhinum breiðu trjálaufum alia liðlanga nóttina; niðurinn í vatns-
straumnum heyrðist sí og æ og vindurinn þaut í dígrænum og safamiklum
trjánum, en eldingarnar ófu kynlegan glitvefnað bak við ógagnfærilegar lauf-
fljetturnar, — þangað til sólin braust aftur gegn um skýinbg skógurinn ný-
þveginn sást bera við heiðan himinn og gufustrókurinn standa upp af honum.
Svo gerði hitinn og þurkarnir allt hálf-bröndótt aftur. — Þegar fram liðu
stundir varð Gisborne gagnkunnugur skógnum sínum og tók að una mjög vel
við sinn hag. Hann fjekk laun sín á hverjum mánuði, en hann þurfti mjög
lítið á peniugum að halda. Peningaseðlarnir lágu í hrúgum í skúfíunni, þar
sem hann geymdi brjefln úr átthögum sinum. Þá sjaldan hann eyddi nokkr-
um peningum, var það til þess að kaupa plöntur úr gróðrargarðinum í Kal-
kútta eða til þess að gefa einhverri skóggæslumannsekkjunni fje, sem hún
hefði aldrei getað feingið hjá Indlandsstjórn.
Það var nú gott og blessað fyrir ekkjurnar að fá peningana, en það
þurfti líka að hefna mannanna þeirra, og það gerði Gisborn þegar hann gat.
Sumarnóttin er ekki björt á Indlandi eins og hjer. (Þýð.).