Ísland - 15.02.1898, Síða 3

ISLA'ND.
27
fjenað aem á heima utanlirepps,
en óskilafjenað (líkl. innan brepps)
á að selja — sekt 1—200 kr.!
í þessum kafla „um afrjett og
upprekstiu“ er eins mikið átt við
heimalðnd og notkun þeirra, eins
og það sem iyrirsögnin bendir til.
II. kafli: Um fjallskil, 6. gr
. . . .„Þeír, sem hafa sex kindur
fullorðnar eða fleiri til eignar
eða umráða [hvar eem þær eru]
skulu skildir að smala heimalönd,
fjalllönd og afrjettiu......„Þeir
sem hafa 30 kindur fullorðnar
eða fleiri til eignar eða umráða,
slculu skildir eftir boði hreppsnefnd-
ar að senda menn í utanhrepps-
rjetti“. — end i þótt þeir eigi einga
skepnu á afrjett, búi í eyju og
hafi fje sitt heima o. s. frv.
Eftir 7. gr. eiga menn að gjöra
fjalkkil hversu órjettlát sem þeim
finust þau vera, en kæra má fyr-
ir hreppsnefnd innan seft. loka.
Úrskurð sirm á hún að tilkynna
kærand t fyrir 10. okt. Vilji hann
skjótaúrskurðinum tilsýslunefndar,
skal kæra haas komin til oddvita
fyrir 20. dag s. m.“. Eigi
kærandi heima suður í Höfnum
eða inni i Brynjudal í Kjós, og
ser.di manp með kæruna tíl að
vera viss um að koma heani á
þessurn nauma tíma til sý»Iu-
manns, kostar það 3—4 daga eða
fleiri á þeim tíma árs, og mundi
því margir verða að láta sjer
lyada þó hreppsnefnd beitti þá
órjetti.
í 10. gr. segir að okkert megi
taka af fjársafninu „fyrr en til
þeirrar rjettar er komið sem safn-
að or ti!“ — en þá er þsð víta-
l&ust &ð taka af því, þó ekki sje
farið að rjettai
III. Kafli: „Um rjettarhö'.d og
fjárheimtur", ræðir, um hvað sje
„lögrjettir“ og „sundurdráttar-
rjettir“, um upphleðslu rjetta, um
reglur við rjettarhaldið, meðferð
úrgangins („lýsing á hinu selda
fje skal birta . . . . í blaði því,
som opinberar auglýsíngar eru
birtar í“), um óskilafje sem finnst
eftir gaungur: ómerkinga og
hrossasmölun. — Hvað af þessu
geti heitið reglur um fjárheimtur,
er bágt að sjá. Heimtur er venju-
legt að nefua það, er menn fá
heim fjenað sinn úr afrjett, á
hvern nátt, sem er.
Samkvæmt 20. gr. er inniausn-
argjald hrossa efíir sölu 10°/0 af
söluverðinu. auk 20 aura gjalds
fyrir hvern dag í 3 vikur, og er
það ærinn kostuaður.
Framh.
Frá fjallatindum
til fiskimiða.
Aðalfundur var haldinn í ísfjeiagi
Faxaflóa 31. f.m. Fjelagið hafði meðal
annars keyít á árinu rúm 40,000 pund
af ísu, er seld var frosin; ábati: 800
kr., — 67,000 pd. af síld í viðbðt við
23,000 pd. eftirstöðvar frá árinu áður,
en eftir var óselt i ársbyrjun 55,000 pd.;
ágóði af sölunni 2,500 kr., — af kjöti
röm 27,000 pd. í viðbót við lð'/s þús.
pd. frá árinu áður; óselt í ársbyrjuu
23,000 pd.; ágðði 1000 kr. Einnig nokk-
uð verslað með lax og heilagfiski. Selt
var af ís 94 smálestir, en brúkað í ís-
húsinu rúmar 313 smál., en eftir 180;
arður af íssölu 700 kr. Fyrir frysting
og geymslu hafði fjelagið haft 1300 kr.
tekjur. Ársgróði talinn rúmar 1400 kr.
í vexti af hlutabrjefum sínum feiugu
fjelagsmenn 8% (í fyrra 6°/o). Hlutirn-
ir eru nú 113 á 50 kr. hver. Fundur-
inn samþykkti, að bæta mætti við 8
nýjum hlutabrjefum. — Eigur fjelagsins
taldar í árBlok 22,000 kr.
Formaður, Tr. GunnarsBon, skýrði frá,
að stjórn fjelagsins hefði í hyggju að
gera út bát í vor bil síldar- og fiskveíða.
Gjaldkera C. Zimsen veitt 60 kr. lauua-
viðbót og ráðsmanni Joli Nordal 6 %
af ársgróðanum, sem launaviðbót. For-
maður endurkosinn Tr. Gunnarsson, með-
stjórnendur B. Jónsson og C. Zimsen,
varamaður Helgi Helgason.
í haust setti ísfjelagsstjórnin á fót úti-
bú frá íshúsinu hjer, á Stóru-Vatnsleysu,
reisti þar íshús fyrir 1400 kr., til að
geyma í síld til beitu.
Búnaðarfjelag suðuramtBÍns hjelt fyrri
ársfund sinn 6. þ.m. Fjelagsmenn við
árslok 316; eignir taldar 29,000 kr.
ÞoBsir búfræðíngar höfðu unnið í þjón-
ustu fjelagsins: Gisli Þorbjarnarson,
Gissur Jónsson, Hjörtur Hansson, Sig-
urður Sigurðssou og Sveinbjörn Ólafsson.
Fundurinn fól stjórn fjelagsins í samráði
við nefndir þær, sem kosnar voru í sum-
ar sem leið af amtsráðunum, að semja
nm stofnun búnaðarfjelags fyrir allt land.
Frumvarp til laga fyrir það fjelag er nú
prentað í skýrslum búnaðarfjelagsins.
„Laura“ kom af Vestfjörðum á föstu-
dagskvöld —, en fór aftnr áleiðis til
Hafnar á Sunnudagsmorguninn.
Með henni fóru, auk þeirra sem fyr er
getið: Kaupmennirnir Eyþ.ór Feíixson
með frú, Breiðfjörð, Thor Jenaen af Akta-
nesí, Ólafur Árnaeon frá Stokkseyri,
P. Thorsteinson frá Bíidudal, Sig. Sæ-
mundsson frá Búðum, M. Snæbjörnsson
frá Patreksfirði, Sæm. Haildórssoa úr
Stykkishólmi, Jóh. Pjetursson fiskikaup-
maður. Skipstjórarnir Sigurður Jónsson
og Guðm. Kristjánssou (við fjórða mann
til skipakaupa í Einglandi). Verslunar-
maður Guðjón Vigfússon frá Klaustur-
hólum; Helgi Zoega vorslunarm., Caroc,
danskur maður, sem hjer hefur verið í
vetur.
Frjettir af ísafirði ná til 31. janúar.
Tíðarfar var þar stillt og gott fram yflr
nýár, en 7. jan. gerði snjóveður og var
frá því umhleypingatíð.
Aflabrögð voru góð við Út-Djúpið
framan af janúar, en BÍðar minni vegna
gæftaleysis; 19. jan. hlaðafli en fáir,
sem reru.
Bráðafárið hefur töluvert gert vart
við sig vestra, I Vatnsfjarðarsveit og á
Laugadalsströnd; 50 fjár hefur drepist á
prestssetrinu Vatnsfirði.
Ólafavík 31. jan.: „Síðan snemma i
okt. í haust hefur tið verið injög roea-
söm og óstöðug með iðulegum rigning-
ingum, en snjókoma okki mikil og jörð
þvi allt af næg. Víða voru hey tölu-
vert skemmd eftir haustrigningar og menn
því illa við búnir að taka móti hörðum
vetri. Fjárbaðanir fóru hjer alstaðar
fram í haust og hefur ekki orðið vart
við kláða. í Neshreppunum báðum hef-
ur afli nær algerlega brugðíst í haust og
er þð sjávarútvegurinn aðal-bjaigræðis-
vegur manna þar. En versíanirnar i
Ólafsvík eru vel birgar að vörum og
kaupmenn hjer hjálpsamir.
Um pólitfk heyrist einginn tala, enda
höfum við átt því láui að fagua urn
nokkur ár, að þiugmaður okkar hefar
ekki ónáðað okkur með ræðum eða fund-
um um alþjöðleg málefui.
Á þriðjudiíginn var fórst bátur á
Borgarfirði með þrem mönnum. For-
maður var Guðmundur GuðmundBSon frá
Einarsnesi, sonur sjera Guðmundar, áður
áBorg; annar af þeim, sem moð honurn
drukknuðu, var Helgi bóndi Sveinsson
frá Litla-Bakka. Báturinn fórst frarn
undan Melasveit. Tvö af iíkunum voru
rekin, annað af þeim lík formanns.
28. f.m. andaðist á Bergsstöðum i Húna-
vatnssýBÍu Gísli ÁsmundBsou, áður bóndi
á þverá í Fnjóskadal. Hann var fæddur
17. júli 1841, hafði búið rausnarbúi á
Þverá í 30 ár, en flutti að Bergsstöðum
síðastliðið vor ti! Ásmundar sonar síns,
sem þar er nú prestur. Gísii var gáfu-
maður og vel menntaður; hann var bróð-
ir Einars í Nesi. ÖIl þau ár, sem hann
bjó að þverá, var hann mikið við ríðinn
sveitarmál og kjeraðsmál í Eyjafiröi, var
leingstum hreppstjöri, sýslunefndarmaður
o.s.frv., mætti sem fulltrúi fyrir Eyja-
fjarðarsýslu á Þingvaliaíundi 1873. Kona
hans var Þorbjörg Olgeirsdöttir, ættuð
úr Fnjóskadalnum, og lifir húu eftir á
Bergstöðum hjá syni sínum. Böra þeirra
eru: Auður, kona sjera Árna prófasts á,
Skútustöðum, sjera Ásmundur á Bergs-
stöðum, Ingóifur, á lækuaskólannm, Girð-
ar, verslunarmaður á Grund í Eyjafirði
og Haukur, á -lat'muskólannm.
Pöstar eru nú allír komnir. Norðan-
póstur kom síðast, um miðjan dag á
sunnudag. Færð er nú hin versta og
fannkyngi. Mörgum hefur án efa komið
28
„Já, og þeir mundu reka Eblis1 sjálfan, ef jeg skipaði þeim það. Þeir
eru augu mín og fætur“.
„Þú yrðir nú aamt að gæta að því, að Eblis hefði ekki tvíhleypu.
Djöflaruir þínir eiga enn þá eflir að læra sitt af hverju; þannig standa þeir
til dæmis að taka núna í halarófu, hver aftur af öðrum, svo að það mádrepa
þá alia þrjá i tveimur skotum“.
„Satt er það að vísu, en þeir vita, að þeir eiga að verða þínir þjónar,
þegar jeg er orðinn skóggæslumaður“.
„Hvað sem um það er, Mowgli, þá hefur þú gert mjög á hluta Abdul
Gafurs. Þú hefur svívirt hús hans og valdið því, að andlit hans varð sorg&r-
myrkva hulið“.
„Og jæja, það för víst að skyggja yfir því, þegar hann tók peningana
þína, og það varð hálfu dekkra og skuggalegra áðan, þegar hann hvíslaði
því í eyra þjer, að þú skyldir vega að berum og verjulausum manni. Jeg
ætla sjáifur að tala við Abdul öafur, því að jeg er í þjónustu stjórnarinnar
°S verð launaður. Hann skal fá að halda brúðkaupið á hvern þanu hátt,
sem honum þóknast, ea ef haan vill það ekki, þá skal hann fá að reuna
einu siuni enn. Jeg ætla að tala við hann í fyrra málið. Aunars er húsið
sahibsins þarna, en þetta hjerna er mitt. Það er best fyrir yður að fara að
sofa sftur, sahib“.
Að svo rnæltu snerist Mowgli á hæli og hvarf út í grasið, en Gisborne
var einn eftir. Hún var full-greinileg bendingin, sem skógarguðinn gaf hon-
um að skiln&ði, og skundtði hann því heim á leið; þegar heim kom hitti
hann Abdul Gafur í veröadinni; var hann bæði óður af reiði og hálf trylltar
aí hræðslu og hagaði sjsr að öllu som vitstola maðar.
„Hættu þessum látum“, sagði Gisborne og tók í herðarnar á houum og
hristi hann, því &ð það ieit svo út, sern hanu væri að fá æðiskast. „Múller
sahib hefur gert manninn að skóggæsiumanai, og eins og þú veist fá þeir
laau, þegar þeir hafa þjónað tiltekinn. tírna. Hann er í þjónustu stjórnar-
innar“.
„Hann er úrhrak maunlegs fjelags — mlech — hundur meðal hunda,
hrææta. Hvaða laun geta bætt úr því?“
„Já, það má nú Allah vita; en það er of seint að byrgja brunuinn þegar
25
raddaklið. Þar sem gangstígurinn endaði v&r hálfkrioglnmyndað rjóður, sum-
staðar stórgresi girt. sumstaðar trjám. í miðjuani var failian eikarbolur, og
þar sat Mowgli með nýfljettaðaa blómkrans um höfuðið; sneri h&nn b&kinu
að komumönnum og vafði dóttur Abdul Gafurs að sjer með öðrum handleggu-
um, eu liinui hendiuni hjelt hann á hijóðpípu úr bambusreyr, ssm h an var
að leika á, en íjórir úlfar dönsuðu á afturfótunum eftir hijóðfallinu.
„Þarna eru djöflarnir hana“, sagði Abdul G.Jur. Hann rjetti Gisboine
nokkrar patrónur. Úifarnir ráku upp langt. titrandi hljóð, lögðust niður og
einblíndu á stúlkuna með grænu auguaum sínum.
„Sjáðu nú til“, sagði Mowgli og lagði hljóðpipuna frá sjer. „Er nú
nokkur orsök til að hræðast? Jeg sagði þjer, að það væri eiugin hætta á
ferðum, og þú, litla hugprúða hjartað mitt, trúðir mjer. Faðir þinn sagði —
þú hefðir annars átt að sjá hvernig hann var keyrður áfram! — faðir þinn
sagði, að það væru djöflar, og það veit Allah, guð þian, að jeg fuvðá mig
ekki á því, þó að hann hjeldi það“.
Mærin hló; hlátar hennar var hveliur og skær. Abdui Gafur nísti þess-
um fáu tönnum, sem voru eftir í honum. Gisborue virti meyna fyrir sjer;
það var ekki að sjá, &ð það væri sama stúlkukiodia, sem hann sá hversdags
lega reika um garðinn, blæju hulda og þegjandalega; hún var nú öli önuur
— var orðin að vaxinni konu, er náð hafðí fuílum kvennlegum þroska á einni
einustu nóttu, að sinu leyti eíns og orchidean springur út á eiaum klukku-
tíma, ef raki er nógur og hiti.
„Þeir eru leikfjelagar mínir og uppeldisbræður“, sagði Mowgli, „synir
þeirrar móður, sem hafði mig á brjósti og jeg hef sagt þjer frá, syuir þess
föður, sem iá í gjótuopinu, þegar jeg var lítið nakið barn, til þess að kuidian
kæmist ekki inn. Sjáðu til“ — eínn úlfanna teygði fram gráa hausiun og
sleikti kujen á Mowgli — „bróðir minn veit, að jeg er að taía um þau. Yið
kútvoltumst hvor um annan á jörðinni þegar við vorum litlir báðir“.
„Eu þú hefur þó sagt, að þú sjert af mönnuai komina“, sagði mæriu
lágt og vafði sig fastara að honum. „Er ekki svo?“
„Sagt! Já, jeg veit, að jeg er af mönnum kominn, fyrst &ð þjer getur
þótt vænt um mig, ástin mín“. Hún hallaði höíðinu upp að brjósti hans.
Gisborne benti Abdul Gafur að vera kyrrum, og átti hann fullt í fangi með
að fá hann tii þess, því að hann var ekki minnstu ögn hrifian &f þessari
einkennilegu og furðulegu sjón.
V Eblis = myrkrahöfðínginn.