Ísland - 22.03.1898, Blaðsíða 2

46
ISLAND.
„ÍSLAKTD"
kemur út á hverjum þriðjudegi.
Áskrift bindandi 6 máuuði, í Bvík 3 mán.
Kostar fyrirfram borgað tii útg, eða pðst-
stjðrnarinnar 3 kr. 20 au., annars 4 kr.
í Rvík 3 kr., erlendis 4 kr. 60 au.
Kitstjóri:
t»orsteinn Gíslason
Laug-aveg- 2.
Reikningshaldari og afgreiðslumaður:
Hannes Ó. Magnússon
Austurstræti Q.
Prentað i Pjelagsprentsmiðjunni.
er gætti Dreyíuss, sagt í'rá því, að
de Clam hafi reynt tíl að komast
inn til fangana á næturþeii með
lukt í höndum ; hafi það verið á-
form hans, að láta geislabrimið
falia snögglega á andlit Dreyfus
svo að hann ruglaðist er hann
hrykki upp &f svefnínum og yrði
þá hægt að fá hann til að játa
sekt sína í svefnrofunnm. Paty
de Clam sje andatrúarm&ður
(spiritisti) og hálfær af trúsrvingli
og Gyðingahatri. — Þessi maður
hafi ráðið mestu um að Dreyfus
var sakfelldur og aliur sá mála-
rekstur minni menn á rjettarfar
hinna myrkustu miðaída.
Því næst minnist hann á
Esterhazy rnálið. Segir að Picquart
ofursti hafi fyrir 2 árum hafið
rannsókn gegn Esterhazy í kyr-
þey, en ástæðan til að grunsemd
hans vaknaði hafi verið sú, að
hann náði einu sinni í hraðskeyti
frá erindisreka stórveldis eins og
þóttist af því geta sjeð, að Ester-
hazy væri valdur gð glæp þeim,
er Dreyfus var dæmdur íyrir.
Picquart er svo heiðarlegur mað-
ur, að hann með eingú móti vildi
láta þetta mál iiggja niðri, úr því
um æru og volferð saklauss manns
var að tefla; hann sagði því yfir-
boðurum sínum, þeim hershöfð-
ingjunum Gonse, Boisdeffre og
Bilíot, er þá var orðinn hermála-
ráðgjafi, frá grunsemd sinai, en
þeir drápu máiinu niðr og vissi
þó Picquart með fullum rökum,
að þeir voru allir persónulega
sannfærðir um sakieysi Dreyrus.
Shömmu seinna var Picquart
offursti sendur til Tunis og þaðan
átti að senda hann þá ferð, er
vafalaust hefði orðið honum að
aldurtiia. Ea ekkert varð úr því
að Picquart færi för þessa og var
það þó ekki þeim að þakka, er
bruggað höfðu þetta svikræði.
Þar næst skýrir hanu frá rétt-
arrannsókninni móti Esterhazy;
hún hafi eigi verið &nEað en sví-
virðilegur leikui með rjettvísi og
sannieika, og haft það eitt &ð
marki og miði, að þvo sauriun af
þorpurunum, en svívirða og flekka
heiðursmennina. ^Framh.).
Athugasemd yið
flskiskýrslurnar.
í byrjun ársins 1896 sendi jeg
út eyðublöð undir skýrslur um
veiðar á þilskipum og í fiski-
plássum umhverfis landið. Jeg
fjekk aftur ca x/4 þeirra útfyltan
og eru skýrslur þær, er birlar eru
hjer í blaðinu, útdráttur úr þeim.1
Jeg má biðja heiðraðan almenn-
ing afsökuuar á því, að þær birt-
ast svo seint, en sumpart komu
sumar þeirra ekki til mín fyrr 8n
í júlím. í sum'ir er ieið og svo
varð allmikili dráttur á því, að
fá þær prenlaðar (þó ekki af „ís-
Iands“ hálfu). Sumurn kunna að
þykja þær nokkuð flóknar, vegna
þess að jeg viidi reyna að hsfa
þær sem fróðlegastar, en jeg hygg,
að allir greindir menn, sem hafa
gamau af að fræðast um þess-
konar hluti, muni með dálítilli
fyrirhöfn geta haft fulit gagn af
þeim. — í þilskipaskýrsluna hefði
jeg gjarnan viljað setja þá staði,
sem hvert skip fiskaði bezt á, en
rúmsin3 vegna var það ómögu-
legt, en hins vegar get jeg gefið
skipstjórum, eða útgerð irmöunum
upplýsingar um það, ef þeir óska
þess. Af dálknnum um fiskngaung
ur má sjá, að oft og víða hefur
orðið vart við eíldargaungur; það'
sýnir að mikið er um síld í sjón-
um umhverfis Iandið og sjálfsagt
kemur árlega ekki nema Iítill
hluti hennar inn að landi; eitthvað
af þessari síld mætti veiða í rek-
net. Athugavert er það, að náí.
aliar þær fiskagaungur, er menn
hafa getað sjeð úr hvaða átt hafa
komið, eða í hverja átt faiið, hafa
(við suður-, vcstur- og norður-
land) farið með sól eða cins og
aðalstraumarnir liggja á þessu
svæði. TTndarlegt er það, að þil-
skip vor hafa varla komið á svæð-
ið við SA-landið frá Yestmann-
eyjuro til Langanes og það er þó
sunaanvert aðalfiakisvæði útlend-
inga (t. d. Frakka) að vetrinum
og norðanvert að vorinu og sumr-
inu; á því svæði er oft vænan
fisk að fá í djúpi, en af ekýrsl-
unni má sjá, að oft er helmingur
eði pjeir af aflanum sraáfiskur og
ýsa. En vonandi iærist mönnum
nú, þegar stóru skipin eru komin,
að fiska væuan fisk á djúpmiðum,
hvar sem er kringam landið.
Af skýrslunum úr veiðiplássuu-
urn raá sjá, að afli sá sem feing-
izt he/ur á opin skip er sumstað-
ar eigi lítiil, og þó vantar alveg
skýrslur úr mörgnm beztu veiði-
plássunura, t. d. Vestíjörðum, flest-
um Austfjörðum og svæðinu milli
Þjórsár og Beykjaness. Væru
skýrslur fyrir hendi úr þessum
plásaum, mundi mega sýna fram
á það, að á litlum rökum sjeu
byggðar hrakspár þær, er fram
hafa komið nýiega í sumum blöð-
um um horfnr á bátaútvegi hjer
á landi, að bátaútvegurinu muni
innan skamms missa alla veru-
lega þýðingu fyrir alþýðu mauna
hjer, eða á sama standi, hvernig
bátafiskur sje verkaður. En það
or sitt hvað veiðipiásain við suun-
anverðan Faxaflóa og öil veiði-
pláss landsins.
Af eyðublöðum þeirn, er jeg
‘) í skýrslunni í „ísafold" eru nokkr-
ar villur, sem bjer eru leiðrjettar.
sendi út í fyrra hef jeg enn ekki
feingiðnema fá aftur og vona jeg
að þeir, som annars vilja sinna
þeim ókoœnu, vildu senda mjer
þau sem fyrst, svo jeg gæti birt
innihald þeirra sem fyrst. Nú er
búið að Iögbjóða að gefa nákværa-
ar aflaskýrslur og er voaandi, að
menn láti sjer skiljast, hvílíka
þýðingu það getur haft, að þær
sjeu samvizkus&mlega gefnar.
En þrátt íyrir það hef jeg sent
út blöð fyrir yfirstandandi ár, og
vona að menn vilji framvegis
sinna þeim, því sjeu þau vel út-
fyllt, þá gefa þau margar góðar
upplýsingar um aflabrögð og fiska-
gaungur. Og vilji menn vita um
sflabrögð í öðrum sveitum, verða
þeir að gefa skýrslu um aflabrögð
í sinni eigin sveit.
Að endingu þakka jeg þeim
innileg:>, sora með töluverðu ómaki
hafa gefið mjer skýrslur.
Bjarni Sæmundsson.
Ó. H. II. og Leikfjelagið.
Þjer hafið, herra ritstjóri, og
V(ilhjálraur) nokkur J(ðnsson) er
hreykt hefur sjer í dómarasess í
„Þjóðólfi“. tíl að dæraa um sjón-
leikina í Iðnaðarmann&húsinu, látið
í ljósi, að óhyggilegt væri af
„Leikfjelagi Reykjavíkur“ að hafa
eigi feingið í leikfjelagið annan
eins mann og Ólaf H. Benedikts-
son.
Vegna þess að jeg býzt við, að
mjer sje sjerstaklega legið áhálsi
fyrir þetta, þar eð jeg gokkst
fyrir í fyria vetur að sameina
beztu leikkrafta bæjarins, að svo
miklu leyti sem kostur var á, og
fór þá tii þeirra er jeg áður hafði
unnið með við leiki, og bað þá
um að ganga í leikfjelag. Það
eem einkum kom þessari hreyf-
iugu á stað, var það, að Iðnaðar-
mannahúsið var þá um það bil
fullgert til sjónleika og bygging-
arnefndin bað mig að gera mitt
til að koma á fót leikfjelagi, auð-
vitað í þeim tilgangi, að koma
því til leiðar, ef hægt væti, að
tryggja húsinu seai vissastar tekj-
ur af leiksviðinu í framtíðinni.
En aðalástæðan ti! þess, að jeg þá
ekki fór til hr. Ó. H. B. var sú,
að hana stóð þá íyrir öðru leik-
fjeiagi i leikhúsi W. Ó. Breiðíjörðs
og jeg bjóst ekki við, að hr. Ó
lafur stykki úr því leikfjelagi þá,
til þess að ganga í aunað fjelag,
er jafn-misjafnlega var spáð fyrir
og „Leikíjelagi Reykjavíkur“ um
það bií, setn það var að komast
á fót, Eada sá jeg, að alltaf var
hægt fyrir hr. Óiaf að ganga í
fjelagið hvenær sem hann vildi,
og það er ekki sök leikfjelags-
meðlima, &ð hann er nú ekki í
íeikfjelaginu, því eumir þeirra
hafa oftar en einu sinni Iátið í
Ijósi við liann, að þeir álitu, að
hann ætti að koma í fjelagið og
spurt hann, hvort hann vildi ekki
láta bera sig upp, en hann hefur
ekki komið enn, af hverju veit
jeg ekki. Jeg býst ekki við, að
fá hann til þess, þegar aðrir, sem
honum eru kunuugri hafa ekki
feingið hann. Getnr verið, að
hann hefði komið ef fjelggið í
heild einui hefði sent honum á- |
varp eða bænaskrá um að koma;
en enu þá hefur einginn komið
fram raeð þá tillögu i fjel&ginu.
Jeg efast ekki um, að fjelagið hefði
saraþykkt það í einu liljóði ef
einhver af meðlimum þess hefði
látið sjer detta slíkt i hug. En
hvernig stendur nú á því, að eing-
um hefur komið þetta til hugor?
Líklega stafar það af þeirri á-
stæðu, að fjelagsmenn hafa álitið,
að eigi væri vert að vera ueyða
hr. Ó. H. B. í fjelagið. Viljugan
er hvern bezt að kjósa.
Um hitt ætla jeg ekki að þrátta
hjer, hvort ástæða hafi verið til
að gera svona mikið veður úr því
að herra Ó. H. B. hefur eigi ver-
ið feiugiun í fjelagið. Jeg minu-
ist þess að eins nú, að nokkrir
valinkunnir menn hjer í bænum
ætluðu að sameina leikkrafta bæj-
arins fyrir 2—3 árum, og þeir
töldu sjer þá herra Ó. H. B. vís-
ann í þann fyrirhugaða Ieikendi-
flokk sinn; en, hvernig sem á því
stóð — þeir feingu eigi fleiri, og
þar með var þeirri mikils verðu
tilraun lokið. Það mundi þó ekki
hafa verið af því, að reynslan
hafi verið búin að sýaa þeim —
i leikhúsi W. Ó. Breiðfjörðs — að
eigi er einhlýtt að hafa Ó. H. B.
einan á senunni.
Þorv. Þorvarðarson,
p. t. form. Leikfjel.
Laiid úr landi.
Verkfollinu mikía á EngRndi
er nú lokið. Eins og frá hefur
verið skýrt áður hjer í blaðinu
var þrætan um 8 tíma vinnudag.
í janúar var beðið í flestum kirkj-
um Englaads fyrir því, að sættir
kæmust á í málinu, og hvort það
hefur nú verið bænum kierkarina
að þakka eða ekki, þá komast
sættir á seint í janúar. Vorka-
menn ljetu af kröfurn síuum. Hið
sterka verkmannafjelag A. S. o.
E. hefur beðið ósigur fyrir verk-
veitendaio. Samt sem áður verður
haidið áfram að heimta vinautím-
anu styttan, en aðferðin til að ná
raarkiiiu breydst; þeim fjölg&r sem
vilja í&ra lagaveginn í stað þess
að gera út um ailt með saraning-
um milli verkmanna og vinnu-
veitenda. Nú heimta verkmenn
að 8 tíma vinnudkgurinn verði
lögboðinn og þrætuuni verður
haldið áfram í parlamentinu.
26. f. m. varð Georg Grikkja-
konungur fyrir árás af an&rkist-
um. Hann var á leið inn til
Aþenuborgar frá bænura Faleron
með dóttur sinni, Maríu, og ók
á vagni með hestum fyrir og ein-
um þjóni og öknraanni. Morð-
ingjavnis' lágu fyiir þeira í I».un-
sátri og skutu fyrst 2 skotum á
konung en hvorugt sakaði. Það
er sagt að konungur yrði vel við
árásinní; hann stóð upp í vagnin-
uia lil að beiía sjáifum sjer fyrir
skotin en hlífa dóttur sinni. Annað
skotið særði þjón konungs, en
hitt eion hestinn ; urðu þá hest-
arnir óðir og runnu sem af tók,
eu morðingjanilr aeudu enn 7
skot efiir konuugi án þess að
hitta hann. Nú iiafa þeir náðst
og vom útsendir af óaldarfjeíagi
þar í iandinu, er kennir konungi
um ófarir Grikkja í Tyskjastríð-
inu og ætlaði að hefna sín á hom-
um á þennaa hátt.
Haidíð er aó tiiófriðar muni draga
milli Bandimanna í Vesturheimi
og Spánverja út úr Cuba.
16. f. m. vildi það til að her-
skip frá Bandaríkj uium, „Maine",
sprakk í loft upp á höfninni á
Havanna og fórust þar 260 manns.
Kenna Bandamenn um þetta svik-
um frá hendi Spánverjuœ, en
eingar sannanir hafa þeir þó fyrir
að svo sje. Ea Bandaríkin hafa
íeingi beðið tækifæris til að klut-
ast til um viðureign Spánverja
við Cabubúa og getur nú þetta
orðið þeim gott tilefni til þess.
Hernaður Spáuverja þar vesra er
orðinn þeim mjög kostnaðarsam-
ur og nú oviusæli af mörgum
heimafyrir á Spáni.
Kristjaníu 3. mars ’98:
Veturinn hefur verið hjer hinn
mildasti og míklu líkari sumri en
vetri. Stórþingið kom saman á
rjettum tísna 11. febr., en okkert
hefur gerst þar msrkvert enn.
Vinstrimenn ráða einir öllu. Steen
er formaður hins nýja ráðaneytis,
sem myndað er af vinstri mönn-
um. Konungur hefur dvalið hjer
um tíma, en heldur heimleiðis á
mo gun. Nýlega er dáiun hjer
Statsraad Astrup, einhver ríkasti
maður í Noregi og merkur mað-
ur að mörgu leyd. Margar þjóð-
ir ætla að taka þátt í sýniagunni
í Borgeu í sumar og er mikið
um h&na tal&ð um þessar mundir.
Frá Höfn.
Hjer er raegu öáuægja meðal
stúdenta og annara lesandí manna
yfir því, hve nýútkomnar íslensk-
ar bækur koma hing&ð seint og
óregiuiega. Komi einhver bók
út heima, þá sjest hún ekki hjer
fyrr en rjettu ári á eftir, og æf-
inlega er það þá einhver kunn-
iuginn, er sendir eitt eða flciri
eintök aí henni hingað til Hafnar.
Okkr getui ekki komið til hug-
&r, að þetta stafi af því, að bóka-
gerðarmennirnir heima áiíti okk-
ur þá skræiingja eða leppalúða,
að okkur sjeu ekki bækurnar
sandandi, heldur hlýtur það að
vera gleymsku þeirra og hirðu-
leyai að kenua.
En nú viljum við, ísleuskir
stúdentar í Kauprnannahöfn, fara
þess á leit við bóksalafjelagið og
þá aðra, sem eiga hjer hlut að
máli, að þeir láti okkur ekki
sitja eins á hakanum með bóka-