Ísland - 03.05.1898, Blaðsíða 1
II. ár, 2. árslj.
Reykjavík, 8. maí 1898.
18. tölublað.
Lífsábyrgðarfjelagið
STAIDARD,
stofnaö 1825,
eitt hið elsta, Btærsta og áreiðanlegasta
á ölluni Norðurlöndum,
með 152 nii!j. króna í tryggingarfje.
Árstekjar yfir 1© œiíj. króna.
Uppbætur (bonus) fallnar á Iífsábyrgðar-
skýrteiai yfir 108 milj. kr.
Dtborgað lífsábyrgðarfje
frekar 806 milj. króna.
Nýjar lífsábyrgðir 1895: 85 milj. kr.
Tryggingar »ú í gildi: 412 milj. kr.
Þægt í vlðskiftum.
Að’l-uínboðsmaður fyrir ísland:
alþm. Jón Jakobsson,
Landakoti. Iteykjavík.
Heimsins ódýrustu og vönduðustu
OEGEL u FORTEPÍANÖ
fást með verksm.verði beiaa leið frá
Cornisli & Co., Washington,
New Iersey, U. S. A.
Orgel úr hnottrje með 5 oktövum, tvö-
földu hljóði (122 fjöðrum), 10 hljóðbreyt-
ingum, 2 hnjespöðura, með vönduðum orgel-
stól og skóla, kostar í umbúðum c. 133
krónur. Orgel úr hnottrje með sama hljóð-
magni koatar hjá Brödrene Thorkildsen,
Norge, minnst c. 300 kr., og enn þá meira
hjá Petersen & Steenstrup. Öil fuilkomu-
ariorgelog fortepíanó tiltöiulega jafn-ódýr
og öll með 25 ára ábyrgð. Flutningskostn-
aður á orgeli tilKaupmannahafnaí' c. 30 kr.
Allir væntanlegir kaupendur eiga að
snúa sjer tii mín, sem sendi verðlista
með myndura o. s. frv. Jeg vil biðja aila
þá, sem hafa feingíð hljóðfæri trá Cornish
&Co. að gera svo vel aðgefa mjervottoxð
umi, hvernig þau reynast.
Eiukafnlltrúi fjeiag'sins lijerúlandi:
Þorsteinn Arnljótssoii,
Sauðanesi.
Miunisspjald.
Stór aðal-
útsala.
Frá í dag sel jeg undirskrifaður allar
þær birgðir af alls konar
Vefnaðarvöru
sem jeg hef óseldar, mcð mikið lækkuðu
verði. Sjc kcyft fyrir 5 krónur gefst
20 °/o afsláttur, og mcira, eins og
um semur
Reykjavík, 26. apríl 1898.
Holger Clausen.
Þoka
(í landsýo við ísland (Anstfirði) sumarið 1887).
Dökkir, þykkir þoku-mekkir,
þungir, gráir skýja-bölstrar,
þjettur, grimmur, illur úði,
ekki neitt, sam líkist söl,
viðbjóðslegur hafís-hroði,
hryllilegur nepjukuldi —
þetta er þín ástarkveðja,
elskulega fósturjörð. —
Dökkir, þykkir þoku-mekkir —
það er ekki nein sú kveðja,
að hún sje þjer eiginlegri,
að hún betur líkist þjer,
þjer og öllum þínum börnum,
þessum göfga, frónska lýð.
Hvernig or það, ljúfa landið,
landið vort, sem skáldin kveða’ um,
sem þau heitast segjast unna,
sem þau lofa, okkar skáld ?
Veglaus fjöll og feikna-jöklar,
fátt af blómum, eingir skógar,
graslaus holt og fúa-flðar,
freðnar eiugjar, kalin tún. —
Hverju er hjer lífl lifað?
Liflr hjer einn tímans neisti?
Hvað er talað? Hvað er unnið?
Hvaða orð, sem vakið getur ?
Hvaða verk, sem horfir áfram?
Hvað er oss til frægðar gert?
Dað er ekki neitt af neinu,
neitt það orð né verk, sem dugar.—
Gamalt kák og gamalt nöldur,
gamlar kreddur — það er allt. —
Heimurinn fer hart að vinna,
heimsins þjóðum fleygir áfram.
t>ú ein höktir enn á eftir,
elskulega fósturjörð.
Ekkert nýtt til lamhins leiðist,
lífsmál heimsins þekkjast ekki.
Dökkir, þykkir þoku-mekkir
þekja, hjúpa, byrgja allt.
Og ef suðrænn sólar-geisli
svífur heim, að vekja fólkið,
þá er allt af þokau fyrir,
þykk og dökk og slökkur allt. —
Doka hvílir yfir öllu,
yfir hæði þjóð og landi,
yfir hugsun, orðum, verkum, —
óholl þoka, fúl og köld.
K.
Botnverpingar og íslendingar.
Eins og flestum mun kunnugt, var aug-
lýst á götuhornum í Reykjavík seint í
vetur að mönnum væri stranglega bannað
að hafa nokkur mök við botnverpinga þá,
er kingað kæmu; hefur sú auglýsing staf-
að af bantti því, sem amtmaður gaf út í
fyrra og endurnýjaði í ár. Bann þetta
mun vera byggt á þeirri ætlun, að sjúk-
dómar ýmsir geti borist inn í landið ef
íslendingar kæmu um borð í skip, sem
eigi væru búin að sýna það skriflega í
landi, að allir væru heilbrigðir umborð.
Sjeu hinir ensku skipstjórar búnir að sýna
það, skilst mjer, að hverjnm einum sje
heímilt að koma umborð í skipin, eða er
ekki svo? í fyrra voru þeir sem brutu
lögin sýknaðir fyrir yfirrjetti, en voru
samt dæmdir í sekt í hjeraði.
Hver borgar þeim, sem urðu fyrir stór-
skaða vegna hlýðui sinnar við lögin? Þeir
sem voru svo djarfir að brjóta, þeir höfðu
nóg fyrir sig að leggja, þótt greiddu þeir
sektina. Ea þeir voru áður etimplaðir og
brenniœerklir, sem þeir, or væru kunn-
ingjar þeirra manna, sem vanalega eru
kallaðir hjer iandsránsiiionn og fleiri slík-
um nöfnum, enþegar harðna fór, þá hefur á-
lit almeunings máske breyst og þeir eiunú
taldir í flokki þeirra er drífandi meun eru
nefndir. Hinir aumingjarnir, sem vildu
vera góðir og hlýðuir þegnar, þeir sáu
það um seinan, að sú hlýðni aflaði þeim
háðs hiana, og sömuleiðis er ekki fjarri
því sanna þótt sagt sje að þeir hafi eiunig
borið sult og seyru úr bítum fyrir skyldu-
rækui síua. Ekki einu sinni það var
þeira látið í tje, að sektum þeim, sem
botnverpingar voru sektarir í þeirra land-
helgi, væri útbýH meðal þeirra, sem ekki
virðist nena sanngjarnt. Þær runnu í
landssjóð. Nú er þetta banu frá því í
fyrra endurnýjað, og á að öllum likindum
að verða ean þá strangara en hitt.
En eigum vjer eigi að athuga lítið
eitt hvað það hefur í för með sjer?
Vjer játum aliir, að botuverpingar eru
hin mesta plága sem hugsast getur. Ea
hjer er svo margt sem er öðruvísi en ætti
að vera, og afleiðingarnar verða, að öllu
útliti, hallæri og dauði fyrir almeaning, í
það minnsta sunnanvert við Faxaflóa.
Hjer munu vist þeir, sem álíta að allur
sá niðurburður sem þílskipin floygja út, sje
að öllu ósaknæmur, og að haun sje svo
dreyfður, að það sje eins og dropar í hafinu.
Hvernig skyldi standa á því, að amerí-
kanar, sem eru oss fremri að öllum iðn-
aði og sem hafa miklu meiri útveg en
vjer, skuli leggja þungar sektir við, ef
nýju slori er fleygt útbyrðis? Þeir hafa
stóra kassa á skipum sinum og þar í er
allt slor látið, og ekki fleygt út fyr en
farið er að slá í það, því þá sekkur það
ekki. Þessar reglur gilda fyrir þeirra
fislcihanka, sem jeg veit að margir muuu
vita, að eru margfalt stærri en okkar
mið eða fiskistöðvar hjer. Þetta gjöra þeir
einmitt af þeirri ástæðu, að þeir eru full-
komlega sannfærðir um, að niðurburður
er hið fyrsta til þess að fæla fiskinn burtu.
Niðurburðurinn úldnar, og af ódaun þeim,
sem af því kemur, fælist fiskurinn á burt.
Daglega sjá sjómenn hjer, að mörgum
skipsförmum er fleygt í sjóinn af fiski
þeim, sem botnverpingar hirða eigi, og
þeir sem í landi eru vita að þetta á sjer
stað. Botnverpingar sjá líka hvílíkan skaða
þeir gjöra sjer sjálfum og einnig oss með
þessu, en þeim er meinað að losa sig við
þennar fisk á annan hátt, og oss er bann-
að, að varna því að þessi niðurburð-
ur verði til tjóas íýrir oss með
því að taka fiskinn frá þeim og flytja
hann í land og — eiga hann sjálfir. S4
farmur, sem fluttur er í iand, stuðlar ekki
til þess að skemma i sjónum, en getur satt
margan sv&ngan þar. Sumir munu
segja: það er undarlegt að botnverpingar
skuii fá fisk á þeim stöðum, þar sem við
ekki verðum varir á vjelabeitu t. d. síld. Jeg
hef spurt enska flskimenn hver ástæðan gæti
verið, og svarið hefut verið hjerumbii það
samahjá öllnm. Fiskurinn er veikur af áti
og hefur ekki lyst á neiuu eftir að hann
er búinn að gramsa i því nýja sem við
höfum fleygt út, og einnig er annað, sem
getur verið ástæðan; þó varpaa sje eing-
iuu piógur og fari ijett yflr botuinn, þar
sem neðri teinninn er ekki annað enu keð-
ja, (ekki búinn út eins og beitukráka,
sem sumir ætla) fer hún þó nóg uiður
í sandinu til þess að ná upp maðki og
mörgu sælgæti sem fiskurinn er sólgin í.
Einn þeirra manna, sem jeg talaði við
um þetta, sagði: Borða þú eins
mikið af steik og þú getur, og vittu hvort
þú kærirþig mikið um annað verra fæði á
eftir? Þetta var hana samlíking, þegar jeg
spurði hann um, hver orsökin væri til
þess að fiskurinn vildi ekki beituna eftir
að búið væri að fara yflr einhvern stað
með botnvörpu. Gamall maður enskur,
að nafni Cooper, sem margir hjer á landi
munu þekkja, þar eð haun hefur siglt hing-
að til lands og fiskað hjor í 28 ár, sagði
mjer í fyrra, að almennt væri álitið að
fiskurinn fitnaði þar sem trollað væri, og
að fiskarar hjeldu að haun íeingi svo mikið
æti af því er rótaðist upp og einnig &í
því sem borið væri niður, œeðan það væri
nýtt, en að hann fældist það, þegar farið
væri að slá í það. Máske að þar af komi
sú skoðun botnverpinga, að þeir muni
geta haldið þessu áfram í c: 5 ár, en þá
muni sá koli, sem þeir geti notað
verða búinn, eo að fiskur muni þá ekki
leingur gauga að þeim stöðum, þar sem
þeir hafa verið.
Jeg vil að eins taka eitt dæmi, sem
merkur maður sagði mjer. Fyrir nokkr-
um árum kom ákaflega mikil fiskiganga
hjer á suðurkjálkanuœ, og þar eð fiskur-
inn gekk upp í einskonar lón, þá varöll-
um i hverfi því, sem lá þar að, skipað að
bera allt sitt slor þar niður, og var ætl-
unin sú, að mynda þar gott mið. En hvað
skeði? þar hefur aldrei sjest kvikindi síð-
an og eru nú liðin 7 ár frá því og hefur fisk-
Landsbankinn opinn dagl. kl. 11 árdegis til 2 siðdegis. —
Bankastjðri við kl. II1/,—1'.>- — Annar gæslustjóri við
kl. 12-1.
Söfnunarsjóðurinn opinn i barnaskólanum kl. 5—6 slð-
degis 1. mánud. i hverjum mánuði.
Landsbóltasafnið: Lostarsalur opinn daglega frá kl. 12—
2 Biðd.; á mánud, mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán
sömu daga.
Fomgripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árdegis.
Bœjarsjámar-tmiðix 1. og 3 ímtd. i mán., kl. 5 slðdegis.
Fátækranefndar-fundir 2. og 4. fmtd. i mán., kl. 5 siðd.
Náttúrugripasafnið (1 Glasgow) opið bvern sunnndag kl.
2—3 siðdegis.
Ókeypis lækning á spitalanum á þriðjud. og föstud. kl.
11—1.
Ókeypis augnlækning á spitalanum 1. mánud. 1 mánuði
hverjum.
Ókeypis tannlækning hjá tannlækni V. Bernhöft (Hótel
Alexandra) 1. og 3. mánudag i mánuði hverjum.