Ísland - 07.06.1898, Page 1

II. ár, 2. ársfj.
Reykjavík, 7. júní 1898.
23. tölulblað.
Fyrir 2 Krónur
geta nýir kaupendur „ÍSLANDs“ feing-
ið allan yfirstandandi árgang Maðsins,
frá nýári 1898 til ársloka. Þó er það
bundið þrí skilyrði, að þeir haldi rið
kaup á Maðínu næsta ár.
Ekkert blað annað lijer á landi býð-
ur þvílik kjör.
„Leikfólag Reykjavíkur" leikur
til ágóða f. hr. Sig. Magnússon
i
lönnQarm.liúsimi
miðvikudagiun 8. [>. mán,, kl. 8l/a síðd.:
Frænku Gharley’s
gamanleik í 3 þáttum eftir BRANDON THOMAS.
Milli akta syngja
Solo og Duet
candidataruir
Jón Jónsson og Árni Thorsteinsson.
Aðgöngumiðarnir verða seldir í Iðn-
aðarmannahúsinu allan miðviku-
daginn, og kosta:
Betri sæti kr. 1.00,
Almeun sæti — 0.75
Barna sæti — 0.50
JLeikirnir byrja kl. 87* síðd. (præcis).
f. 1T. Sí
SJÖNLEIKIR.
JíS.íS.fSH.i'S.IS.iS.FS.rS.I
Tombóla
Samkvæmt leyfi landshöfðingjans
hefur „Hið íslenzka Prentarafélag“
áformað að hxlda „TO MB ÓL U“ í
ohtóbermánuði næsfkomandi til ágóða
fyrir sjúkra- og styrktarsjóð fé
lagsins.
Vndirslcrifaðir félagsmenn veita gjöf-
um móttöhu.
Reykjavík, 7. jímí 1898.
Aðalbjörn Stefánsson, Benidikt Pálsson,
Davíð Heilmann, Einar Kr. Auðunnsson,
Friðflunur Ouðjónsson, Ouðjóii Einarsson,
Guðm. Þorsteinsson, Halliði Bjaruason,
Jón Árnason, Stefáu Magnússon,
Þórður Sigurðsson, Þorv. Þorvarðarson.
JSlSJSl^JiSISISJSJSJSiSH
Minnisspjald.
Landsbanlcinn opinn ilagl. kl. 11 árdegis til 2 sfðdegis. —
Bankastjftri við kl. II1/,—l1/,. — Annar gœslustjóri við
kl. 12—1.
Söfnunarsjóðurinn opinn í barnaskólanum kl. 5—6 síð-
degis 1. mánud. í hverjum mánuði.
Landsbókasafniö: Lestarsalur opinu daglega frá ki.12—
2 siðd.; á mánud, mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán
sömu daga.
Fomgripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árdegis.
Bœjarsjórriar-tunáir 1. og 3 fmtd. i mán., kl. 5 siðdegis.
Fátcekranefndar-íunAir 2. og 4. fmtd. i mán., kl. 5 siðd.
Náttúrugripasafniö (i Glasgow) opið livern sunnudag kl.
2—3 siðdegis.
ÓkeypiB lækning á spítalanum á þriðjud. og föstud. kl.
11—1.
Ókeypis tannlækning bjá tannlækni V. Bernköft (Hótel
Alexandra) 1. og 3. mánudag i mánuði hverjum.
Ófriðurinn.
Það er margt, seni bendir á aðstríðinu
milli Spánverja og Ameríkumanna verði
ef til vill ekki eins fijótt lokið eins og
margiv, og þar á meðal Ameríkumenn
sjálfir, gerðu sér fyrst f hugarluud. Eitt
meðai annars, sem á það bendir, er það,
að 25. þ. m. kvaddi HcKiuley forseti enn
á ný 75,000 sjálfboðaliða til vopDa auk
þess liðssafnaðar, sem hann hafði áður
boðið út. Þegar þessir meun ern fengnir,
hafa þá Bmdaiíkin alls 280,000 manns
undir vopnnm; en hinn fasti her þeirra
er ekki nema a/10 af þessari tölu, eða
28,000. 12,000 af þessu liði er þegar
lagfc af stað til Filippseyja, og verður þó
meira sent þangað siðar. Hitt liðið er
enn mest saman komið við heræfingar í
Tampa og öðrum sjóborgum suður í Florida,
og það iítur út fyrir að töluverður ágrein-
ingur eigi sér stað um það hjá stjórninni,
hvort senda skuli að sinni nokkuð af
landher þessnm til Cnba nú þegar eða
geyma það til hausts. Yfirforingi hersins,
Miles hershöfðingi, vill helzfc ekki gera
landgöngu á Cuba fyr en í október, en
herraálaráðgjafinn, Alger hershöfðingi, vill
helzfc vinda sem bráðastan bug að því að
senda her til Cuba; segja menn að honnm
gangi það til, að minsta kosti meðfram,
að hann er hræddur um að það veki óá-
nægju gega stjórninni, ef sumarið líður
aðgerðalítið og muni sérveldismenn nota
það sem vopn gegn stjórnaíflokknum við
kosningar í hanst. Aftnr hefur Mileshers-
höfðingi það til síns tnáls, að á sumriner
hin mesta óhoiiustutíð á Cnba og mjög
banvæn flestum útlendingum, enda hefur
sú orðið reynslan hingað til, að gula sýkin
hefnr á hverju sumri lagt fleiri Spánverja
í valinn á Cnba en fallið hafa í orustum
alit árið í kring. Yill hann lofa pestinni
að heyja einni orustu við Spánverja í sum-
ar, en telur víst að hún yrði jafnmann-
skæð Bandaríkjahernnm, ef hann væri
sendur til Cuba nú, eins og Spánverjnm.
Því vili Hiles byrja á því að senda lið
til Puerto R’co og leggja hana undir sig
í sumar, því að þar er eumarloftið ekki
eins óholt og á Cuba. Þar hafa og Spán-
verj r mikln minni varnir fyrir, ekki
rneira en svo sem 12,000 mauns. En á
Cnba hafa þeir yfir 100,000 að öliu sam-
töldn og er sumt af því valið lið. En
mestallur her Bandamanna eru óæfðir
sjálfboðaliðar og þykir Miles þeim ekki
veita af æfingum trameftir sumrinn.
Pó er ekki óhugsandí að á þessu út-
liti geti orðið nokknr breyting, ef til úr-
slita ekyldi draga bráðlega á sjó ogBanda-
mönnum takast að eyða meginflata Spán-
verja, svo að þoir þyrftn engin bakföli
að óttast úr þeirri átt og gætu skotið liði
sínu á land á hentugustu etöðum á eynni.
Austan í Cuba skerst fjörður einn; er
íjarðarmyiraið örmjótt og iunsigling þröng,
en fjörðurinn er langur og verður að flóa
allbreiðnm þegar innar dregur og breið-
astur í botninr*. Norðan fram með þeim
firði, nokkru fyrirutan flóabotninn, stend-
ur borgin Sant Jago de Cnba. Inn á
þennan fjörð lagði Carvera aðmíráll megin-
flotanum spánska siðari hluta fyrra mán-
aðar til að hreinsa þar skip sín og taka
kol. Að þessu komust Bandamerra og
lagði Schley kommódór Bandaríkjaflota
fyrir utan fjarðarmynni og hefnr uú kvíað
spánska flotann þar inni. Hefur hann
skipakost svo góðan að Spánverjar þora
ekki að leggja út í greipar honum, en
hinsvegar er innsiglingin svo þröng, enda
hafa Spánverjar lagt í hana sprengivélar,
að ekki þykir árennilegt að sækja inn á
fjörðinn, því síður sem Spánverjar hafa
þar skotvirki á landi. Aftur iiggja spánsku
skipin svo innarlega, að tvísýnt hsfur þótt
að skot Bradamanna mundu draga svo
langt inn eftir. — Allt um það segja þó
síðustu ensk blöð frá 1. þ. m., að skot-
hríð mikil hafi heyrst daginn áðnr undan
Sant Jago og er það víst að þar hefur
sjóornsta staðið þann dag milli flota Banda-
manna á aðra hiið og spánska flotans og
skotvirkjanna á landi á hina, og ætla
menn að Bandaríkjamönnnm hafi veitt þar
heldur betur. En engin áreiðanleg fregn
var um það komin, hver fullnaðarúrslit
þar hsii orðið, eða hve mikið hafl kveðið
að þeirri orustu.
Þegar síðast fréttist frá Filippseyjum
stóð þar allt við sama og áður nema hyað
vista skortur var töluvert tekinn að
þrengja að Manilla, og voru menn farnir
að lifa þar mjög á hrosaakjöti, gáfn 2 og
Va dollar íyrir pd. og gátu þó færri keyft en
vildu. Eitthvað lítilsháttar hafði verið þar
til í búðum Kaupmanna af niðursoðnu
kjöti en talið var, að ekki gæti það enst
í 14 dagii handa þeim fán, sem efni hefðu
á að kanpa það. Her Bandamanna, sem
varðkvíar borgina var byrgur, af vistnm
fyrir sig, en þó var þar þrotið nýtt kjöt,
og haíði hann að eins saltket og voru menu
þvi skömrnu fyrir mánaðarlokin farnir að
sýkjast á einu af Bandsríkjaberskipunum.
En um sömn dagana höfðu matvælaskip
með nóg nýmeti lagt á stað frá San.
Fransiscó á leiðis til Filippseyja en það
er 10—14 daga sigling eftir ganghraða
skipa og veðurlagi. Situr Dewey þar og
bíður landliðs að heiman frá Bandaríkjun-
um.
Ritsími eða raddsími?
Blöðin hafa rætt fram og aftur um
það, hvorfc fremur ætti að leggja hinn
fyrirhugaða ritsíma fyrst á land á Aust-
urlandi og þaðan landveg héðan til
Hiykjavíkur, eða fyist á land hér í
Reykjavík. Svo sem við er að búast
viija Austfirðingar alt til vinna, að sím-
inn verði fyrst lagður til Austfjarða, því
með því er trygging fengin fyrir því,
að Austuriand geti notið hans, en öll
Reykjavíkur blöðin hafa talið það hættu-
spil, sökum þess að þá mætti eiga það
á hættu, að síminn biiaði í óbygðum
þegar verst gegndi og Reykjavík stæði
uppi um hávetur án sambands við önn-
nr lönd. Víst er það, að þetta hefur við
mikil rök að styðjast, en þó eng-
an veginn svo mikii, að landlínan frá
Austfjörðum hingað sé frágangssök, og
væri engin ráð að leggja símann hingað
án þess að hann lægi fyrst á land á
Austfjörðum, mundi enginn hafa hið
minnsta móti landlínunni. Hættan fyr-
ir landlínuna getur legið í: 1. að stólp-
arnir standi ðkki nægiiega á bersvæði,
svo að fenni yfir þá, 2. aJþeir fjúki um
koll, 8. að síminn springi af samdrætti
í ofsakuldum á öræfum á vetrum. —-
Ekki mun ókleyft að varast það, að
fenni yfir stóipana, ef reyndir og ráðn-
ir menn eru hafðir með í ráðum.
Tryggja má og símanu fyrir því að
hann slitni, með því að leggja nægileg-
an slaka fyrir samdrættinum, en fyrir
vindinum er hættast, þar sem svipótt er,
en þó er hann ekki sú grýla, sem al-
ment mun verða að tjóni. Þegar þeir
Shaffner ofursti frá Bandaríkjunum ætl-
uðu að leggja ritsímann hingað kring-
um 1860, voru 2 skip send frá Eag-
landi til að rannsaka sjávarbotninn fyrir
símann frá Hjaltiandseyjum til Færeyja,
þaðan til íslands, svo til Grænlands og
loks til Labrador, og jafaframt lending-
ar fyrir hann í löndum þessum, og land-
línu hér á landi frá Barufirði, vestur á
Möðrudalsöræfi og þaðan sem leiðir lágu
suður yíir Kjöl, virtist rannsakendum
þeim, er voru í för þessari ekkert vera
því til fyrirstöðu, að síminn yrði lagður
þessa leið. Hafi það verið hægt, þá
hlýtur hið sama að vera enn i dag.
Svo er að sjá, sem allir þeir hug3Í að
eins um ritsíma yfir landið, sem um mál
þetta hafa ritað. Kunnugt er þó, að
raddsíma má leggja miklu lengri veg en
yfir endilangt ísland, og rafmagnsvéla-
fræðingur A. P. Hanson frá Berlin réði
til að lagður yrði raddsími héðan til
Akureyrar fyrir nokkrum árum. Sé rit-
simi og raddsími vegnir hver móti öðr-
um, hygg ég að vér munum sjá að radd-
síma eigum vér að fá á landi en rit-
síma í sjó. Helzta mótbáran gegn radd-
símum mundi verða sú, að raddsíma-
skeytið mundi fremur aflagast í meðför-
unum en ritsímaskeyti, en þó mundi það
ekki tilfinnanlegt eða koma mjög fyrir
ef raddsíminn yrði ávallt tengdur sam-
an á millistöðvum þannig, að skeytið
yrði sent í einu alla leið til endastöðvar-
innar, t. d. lægi ritsiminn að eins á land
í Revkjavík en raddsímar um land alt,
og ritsímaskeyti kæmi hingað frá útlönd-
um er fara ætti til Austfjarða, þá væri
síminn tengdur saman á millistöðvunum
norðaniands og skeytið látið ganga eftir
raddsímanum alla leið til Austfjarða, svo
framarlega sem straumurinn væri nægi-
Iega sterkur. — Töluvert fé mundi spar-
(Framhald á blaðsíðu 92).