Ísland - 12.07.1898, Page 1

II. ár, 8. ársfj.
Reykjavík, 12 júlí 1898.
28. töluMað.
Fyrir 2 Krónur
geta nýir kaupendur „ÍSLAÍíDef41 feng-
ið allan yfirstandandi árgang blaðsins,
frá nýári 1898 til ársloka. Þ6 er það
bundið |)yí skilyrði, að ])eir Iialdi rið
kaup á Maðinu næsta ár.
Ekkert blað annað hjer á landi hýð-
ur þyílík kjör.
Heimsins ódýrustu og vönduðustu
ORBEL Og MTEfM
fást með Yerksni.Yerði heina leið frá
Cornisli & Co., Wasliington,
New lersey, XI. 8. A.
Orgel úr hnottrje með 5 oktövum, tvö-
földu hljóði (122 fjöðrum), 10 hijóðbreyt-
ingum, 2 hnjospöðum, með vönduðum orgel-
stól og skóla, kostar í umbúðum c. 133
krónur. Orgel úr hnottrje með sama hijóð-
magni kostar hjá Brödreue Thorkildsen,
Norge, minnst c. 300 kr., og cnn þá meira
hjá Patersen & Steenstrup. Öll fullkoma-
ariorgeiog fottepÍHUó tiltölulega jafn-ódýr
og öll með 25 ára ábyrgð. Fiutningskostn-
aður á orgeli til Kaupmannahafnar c. 30 kr.
Allir væntanlegir kaupendur eiga að
snúa sjer til mín, sem sendi verðlista
með myndum o. s. frv. Jeg vil biðja alla
þá, sem hafa feingið hljóðfæri írá Cornish
&Co. að gera svo vel aðgefa mjervottorð
um, hvernig þaa reynast.
Einkafulltrúi íjelag'sins hjerálandi:
Þorsteinn Arnljótssou,
Sauðanesi.
Minnisspjald.
Landstankinn opinn dagl. kl. 11 árdegis til 2 siðdegis. —
Bankastjóri við kl. ll1/.—l‘/s. — Annar gæslustjóri við
kl. 12-1.
Söfnunarsjóðurinn opinn 1 barnaskólanum kl. 5—6 slð-
degis 1. mánud. 1 hverjum mánuði.
Landsbókasafnið: Lestarsalur opinn daglega frá kl.12—
2 siðd.; á mánud, mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán
sömu daga.
Forngripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árdegis.
Bæjarstjórnar-fundir 1. og 3 fmtd. i mán., kl. 5 siðdegis.
Fátœkranefndar-txuiðvc 2. og 4. fmtd. i mán., kl. 5 síðd.
Náttúrugripasafnið (i Glasgow) opið hvern sunnudag kl.
2—3 siðdegis.
Ókeypis lækning á spítalanum á Jiriðjud. og föstud. kl.
11—1.
Ókeypis tannlækning hjá tannlækni V. Bernhöft (Hótel
Alexandra) 1. og 3. mánudag i mánuði hverjum.
Frá íjiiIlatiiKlum til íiskimiða.
Búnaðarfélag suðuramtsins hélt síðari
ársfund hér í Rvík 5. þ.m. Félagsmenn
eru nú 313. Þrír búfræðingar hafa verið
í þjónustu félag&ins í sumar og vor: Svein-
björn Ólafsson í Vestur'SkaftafelIssýsiu í
lVa mánuð, Hjörtur Hausson í Borgar-
fjarðarsýslu lr/a mánuð og Giísli Þorbjarn-
arson í Árnessýslu 1 mánuð. Þá hafði og
stjórnin samkv. fundarályktun í vetur ráðið
Einar garðyrkjumann Helgason í þjóaustu
félagsiiis frá 1. apríl þ á. fyrir 800 kr.;
skyídi hann gefa félagsmönnum kost á
leiðbeirting sinni, en ferðalög hans í þeim
erindum skyidu hiutaðeigendur borga.
Fundurinn samþykti að veita Sigurði
Sigurðssyni búfræðingi frá Langholti, sem
nú er í Noregi, 200 kr. styrk til að sækja
sýninguns í Björgvin. Jakobi Jónssyni á
Varmalæk veittur 100 kr. styrkur til að
ijúka við engjabrú og útvega sér kerru.
Garðyrkjufélaginu veittur 30 kr. styrkur
til verkfærakaupa. Hússtjórnarskóianum
neitað um styrk, en forstöðukonur hans
íóru þess á loit, að búnaðarfélagið tæki
að sér yfirumsjón skólans, þegar það væri
orðið að einu allsherjarbúnaðarfélagi fyrir
alt landið, eins og um hefur verið talað.
Málinu um stofnun alisherjarbúnaðar-
félags fyrir laud alt vav frestað vegna
þess, að tiliögur amtsráðanna væru ekki
samrýmaniegar.
Stjórnin var endurkosin: H. Kr. Frið-
riksson form., Eiríkur Briem skrífari og
Geir kaupm. Zoéga gjaldkeri. Varastjórn
einnig endurkosin: Tr. Gunnarsson, Jón
Jensson og Þórh. Bjarnarson.
Ferðamannafélagið hélt aðalfnnd sinn
hér í Rvík á fimtudagskvöldið. Fólagið
á nú í Bjóði rúmar 800 kr., nokkuð í ó-
golduum tillögum, og 3 ferðmannatjöld,
sem notuð eru á Þingvöllum og við Geysi.
400 kr. hafði félagið grætt á útgáfu mynda
frá íslandi, sem D. Thomsen konsútl hafði
kostað úr sjáifs sín vasa og þakkaði fund-
urinn honum það í einu liíjóði. Talaðvar
um að færa niður árstillag félagsmanna
úr 10 kr. uiður í 5 kr. og undirbúa þá
lagsbreyting til næsta fundsr. Samþykt,
að stjórn félagsins mætti kaupa fyrir þess
hönd tvo hluti í Þingvallaskýlinu (hl. 250
kr.). Skýrt var frá, að Mr. Howell, sem
ferðast hefur hér á hverju sumri lengi
undanfaraudi, væri að semja ferðabók á
ensku, meðfram eftir undirlagi félagsins,
og á nafn þess að standa á titilblaðinu.
Aunars hcíur félagið ekki séð sér færtenn
að ráðast í að gefa út leiðbeinandi bækur
fyrir útlenda ferðamenn. Stjórnin var
endurkosia: D. Thomsen konsúil, Tr. Gunn-
arsson bankastjóri og Björn Jónsson rit-
stj., varamaður: J. Havsteen amtmaður.
Þjóðhátíð Árnesinga 10. júlí 1898.
Rétt á móti oddanum á Grímsnesinu,
þar sem Sogið rennur í Hvítá, liggja að
henni sléttir bakkar og fagrir vellir. Þar
er gott útsýni til fjallauna og jöklanna að
fjallabaki, ef bjart er. En ármótiu eru
syo breið, að þar er sem fjörður væri með
eyjum og sundum. Á þessum völium, rétt
við ármótin var hátíðastaður þeirra Árnes-
inga. Hann var prýðilega vei valinn og
jafnvei fallinn tii alls, hvort sem þreyta
skyldi kappreið, glímur eða kapphlaup.
Hefði viðrað vel, mundi þar hafa orðið
hin bezta skemtun. En um dagmálaleitið
kom yfir þoka- og þéttur úði. Þá drifu
að hópar manna úr öllum áttum og eru nú
víst nokkrar aldir síðan Flóinn hefur orðið
fyrir svo miklum yfirgangi. En þótt úð-
inn væri helzt til þéttur og tæki fyrír alt
útsýni, þá voru menn þó hinir kátustu og
kváðu engan raundu versna, þótt hann
vöknaði; enda höfðu eér til gamausímilli
að bölva vætuuni. Þar var mikill fjöldi
saman kominn úr Árnessýslu og Rvík og
næstu sýslum og raundi nema alt að 2000.
Þar voru tvö stór tjöld, þar sem veitt var
kaffi, bjór og vindlar og fleira. Fór það
allvel úr hendi.
Undir hádegið hófst hátíðin. Yar fyrst
sunglð „velkomenda minni“, eftir Guðm.
bóksaia Guðmundsson á Eyrarbakka, en
síðan bað Ólafur prestur Helgason alla
vera velkomna, og kvaðst treysta því, að
menn mundu gera sér góða gleði. Þá var
sungið kvæði eftir V. Briem fyrir minni
íslands. En þar á eftir hélt Ólafur prest-
ur Ólafsson ræðu fyrir íslandi. Hann kvað
það nýlundu, að sjá slíkan fjölda saman
kominn og mundu menn spyrja, hverju
þetta sætli. Svaraði hann spurningunni
á þá leið, að þessu ylli ný hreyfing, sem
vakin hefði verið hin síðnstu ár. Það
væru kcmuar morgunteygjur í þjóðina og
eigi Jangt að bíða, að hún vaknaði svo,
að hún myndi eftir sjálfri sér. Sagði hann,
að sér kæmu nú í hug þjóðsögurnar um
dalakúta og grafið gull, og hefðu siíkar
sagnir sannleik að geyma, ef þær væru
ekki skildar alt of bókstaflega. Hér væri
nóg gull til í vötnum og fljótum og grund
og græði. Óskaði hann, að landar ytðu
framvegis fingralengri til að seilast eftir
því. Sú þjóð, sem ávalt byggi við örbirgð,
mætti engum þroska ná. Þó væri ekki
síður vert að sækjast eftir andans gulli
Enda hefðu forfeður vorir flutt eigi að eins
það gull, er grafa má i jörð, heldur og
gull drengskapar, hreysti, hugprýði og
göfgi, hefðu komið með andans gull.
Skyldu menn vera sem ágjarnastir á það.
Enn hefðu þeir flutt gull frelsisins. Yæri
óskandi, að ísland yrði sem ríkast af siíku
gulli. Ófrjáls stjórn væri vond, en þó
væri verri sú andans ánauð, sem einstakl-
ingarnir komast í. Þegar hver andi væri
frjáls, væri framför hjá lýð, þá en fyr ei
væri bygt svo standi. Til þess að ná öll-
um þessurn guiltegundum, þyrfti trú, vou
og kærleika. Trú á sjálfan sig og réttan
málstað, von um sigur og framgang fyrir
gott og rétt mál og ást til manna og
málefnis. — Ræðan var vel og látlaust
flutt og kalla ég hana ágæta.
Þessu næst hófust kappreiðar. Var
reyndur flýtir 16 hesta á stökki. Mátti
þar sjá margan fallegan hest, stælta vöðva
og hraustlegt hófatak. Þá er allir höfðu
reynt í fjórum flokkum voru reyndir sig-
urvegararnir úr öllum flokkunum. Fyrstu
verðlaun fékk grár hestur frá Jötu í
hreppum, en önnur móbrúnn hestur frá
Arnarbæli í Grímsnesi, sá sami sem fékk
verðlaun i Rvík í fyrra. Skeið var ekki
þreytt, af því að ekkí voru nema tveir,
sem taka vildu þátt í því.
Þessu næst hófust glímur, en ekki var
þar gott sjónar, og blaut jörðin og sleip.
Þó glímdu nokkrir og urðu þeir skarpast-
ir Bjarni Guðmundsson og Erlendur Er-
lendsson frá Miklaholti. Fékk B. 1. verð-
laun, kíkir en Erlendur 2., úrfesti. En síðar
glímdu fleiri og var það verðlaunalaust,
en miklu var það betri skemtun. Þá
glírodi Guðmundur Guðmundsson af Eyr-
arhakka bezt og töldu glímudómarar hann
vissan til 1. verðl. ef hann hefði tekið þátt
í verðlaunaglímunni.
Þessu næst var sungið minni bænda-
stéttarinnar, gott kvæði eftir Br. J. frá
Minnanúpi. Þá flutti Ólafur prestur Helga-
son sköiulega ræðu og skoraði á bændur
að hefjast handa og yngja gamla íslacd
upp.
Þá runnu menn i köpp. Urðu þeir
skjótastir Einar Eiríksson frá Helgastöð-
um og Gísli Brynjólfsson frá Sóleyjar-
bakka. Fókk Einar 1. verðl. en Gísli
önnur.
Nú tók að stórrigna og tóku menn að
halda burt, enda var þá liðið mjög svo að
kvöldi.
Ailur viðbúnaður var í bezta lagi og
mundi hátíðin hafa farið fram hið bezta ef
vel hefði viðrað. Þrátt fyrir rigningu og
ýms óhöpp og smágalla var þetta hátíða-
hald Árnesingum til sóma. Er nú von-
andi, að menn láti þessa mannfundi ekki ,
faila niður aftur, því að þess sjást nú
þegar ljós merki, hversu góð áhrif það
hefur á íslenzkt þjóðerni og þjóðlegar list-
ir, svo sem reiðmensku, glímur. hlaup,
söng o. fl.
Þess verður að geta að hornafélagið á
Eyrarbakka lék öðrukverju alian daginn
en hornaflokkurinn úr Reykjavík hvíldi þá.
Þar var og söngféiag af Eyrarbakka, er
söng kvæðin. Stýrði Sigfús Einarsson
stúdent söngum og fórst að vanda.
Ég þakka þeim Árnesingnm fyrir áhuga
þeirra á þessu máli og fyrir góða skemtun.
Rvík, 12. júlí 1898.
Bjarni Jönsson
frá Vogi.
Einsog bér hefur áður verið frá skýrt
völdu flest félög hér í bænum fulltrúa til
að mæta fyrir sína hönd á fundi er ræða
skyldi um þjóðhátíðarhald hér í bænum 2.
ágúst í sumar. Sá fundur var haldinn 8.
þ. m. af eitthvað um 80 fulltrúnm frá fé-
lögunum. Skiftu þeir þar verkum með
sér og kusu nefndir til að annast hvað
fyrir sig; þar var kosin „processiu“nefnd,
ræðunefnd, sundnefnd, glímunefnd, reið-
nefnd, slöjfunefnd, hjólreiðanefnd, veitinga-
nefnd o. s. frv., alls 14 nefndir. í forstöðu-
nefnd eða framkvæmdarnefnd voru kosnir:
D. Thomsen konsúll, Jón Ólafsson ritstjóri
og Indriði Einarsson endurskoðari og er
hátiðakaldið aðallega i þeirra umsjá. Ekki
er enn búið að velja hátíðarstaðinn.
Framh. á fjórðu síðu.