Ísland


Ísland - 20.07.1898, Síða 1

Ísland - 20.07.1898, Síða 1
II. ár, B. árslj. Reykjavík, 20 júlí 1898. 29. tölublaðJ í-'ú Fyrir 2 Krónur geta nýir kaupendur „ÍSLANDs“ feng- ið allan yíirstandandi árgang blaðsins, frá nýári 1898 til ársloka. I>6 er það bundið þrí skilyrði, að þeir baldi rið kaup á blaðinu næsta ár. Ekkert blað annað hjer á landi býð- ur þríiík kjör. Minnisspjald. Landatankinn opinn dagl. kl. 11 árdegis til 2 siðdegis. — Bankastjóri við kl. 117,-1*/,. — Annar gœslustjðri við kl. 12—1. Söfnunarsjóöurinn opinn 1 barnaskðlanum kl. 5—6 slð- degis 1. mánud. i hverjum mánuði. Landsbókasafnið: Lestarsalur opinn daglega frá kl. 12— 2 siðd.; á mánud, mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán sömu daga. Fomgripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árdegis. Bœjarsfíórnar-fundir 1. og 3 fmtd. i mán., kl. 5 siðdegis. Fátcekranefndar-fundir 2. og 4. fmtd. i mán., kl. 5 slðd. Náttúrugripasafnið (i Glasgow) opið hvern sunnudag kl. 2—3 siðdegis. Ókeypis lækning á spitalanum á þriðjud. og föstud. kl. 11—1. Ókeypis tannlækning hjá tannlækni Y. Bernhöft (Hótel Alexandra) 1. og 3. mánudag i mánuði hverjum. Ófriðurinn. Cuba. Landorusta og- ínannfall. Þess var síðast getið er landher Banda- manna var kominn á land utan við St. Iago og þokaðÍ3t nær borginni. Það voru 15 þúsundir manna. Spánverjar væntu liðveizlu vestan úr iandi og var Pando hershöfðingi þeirra þar á Ieið með 10,000 manns, er koma skyldu ti! varna borginni. En Bandamenn urðu fyrri til og réðu á borgina áður Pando kæmi þangað raeð her sinn. Árásin var gerð 1. júlí kl. 8 um morguninu og stóð blóðugur bardagi allan þann dag til sólarlags. Yíggirðing- ar Spánverja utan við borgina reyndust storkar og þeir vörðu þær af mikilli hreysti. Alt um það hrukku þeir alstað- ar fyrir, og þegar orustu lauk umkvöldið voru fremstu sveitir Bandamanna komnar svo nálægt, að þær áttu ekki eftir fulla enska mílu til borgarinnar. Bjuggustþær þar fyrir um kvöldið og um nóttina voru fluttar til nýjar hersveitir og skyldubyrja nýtt áhlaup þegar næata morgun. Mann- fall var mikið orðið af báðum. í sólarroð næsta morgun, 2. júlí, byrj- aði orustan á ný. Her Bandamanna sótti nú að borginni bæði að sunnan ogvestan. Þennan dag allan stóð orustan án þess að borgin yrði tekin. Þó vegnaði Banda- mönnum betur, en margt fjell af báðum. Annars ber freguunum um þessa viður- eign ekki vel saman. Það er sagt, að á föstudaginn og fimtudaginn, 2. og 3. júlí, hafi Bandainenn látið 1200 manns, erým- ist voru fallnir eða sárir, en af Spánverj- um hafl að miusta kosti fallið 1000. Floti Spánvérja eyðilagður. Eins og kurmugt or, hafði Cervora ad- míráll legið með flota Spánverja á höfn- inni við St. Iago og var borginni hin mesta vörn að honum. En á sunnudag- inn 3. júlí, daginn eftir að landorusturnar höfðu átt sér stað, sem frá hefur verið skýrt, hélt Cervera flotanum út úr höfn- inni. Hafði stjórnin í Madrid tvívegis boðið honum að leggja flotanum út og halda honum til Havanna, en hann neitað og sagt það ógjörlegt, þar sem floti Bmda- manna lægi úti fyrir flóamynninu og miklu stærri og engin von til að komast undan. En nú fékk hann skipun til þess í þriðja sinn og lagðl þá flotanum út um bjartan dag. Bandamannaflotinn tók á mótiuudir eins og út úr flóamynninu kom. Cervera admíráll reyndi að koma skipum sínum undan, en floti Bandsmanna elti þau í 2 tíma og létu skotin dynja á þeim. Kvikn- aði þá í mörgum af skipunum, en menn björguðust í land á bátum, sem Banda- menn skutu út, Þar gáfust þeir upp fyrir hersveitum, sem Bandamenn höfðu skipað þar til að verja Spánverja fyrir árásum frá uppreistarmönnum á landi. Cervera admíráll komst í land með bátunum, en bað þess, að hann yrði fluttur út í her- skip Bandamanna, sem þar var næst, „Qloucester“. Foringinn þar tók honum báðum höndum og hrósaði mjög vörn hans og Spánverja f þessari sjóorustu. Sampson admíráll sendi stjórninni í Washington svohljóðandi hraðskeyti, dags. 3. júií, en næsti dagur er þjóðhátíðardag- ur Bandamanna: „í tilefni af frelsishátíðinni 4. júlí flyt- ur flotinn nndir stjórn minni þjóðinni þessa gjöf: Fioti Cerveros er algerlega eyði- lagður. Ekki eitt einasta skip hefur kom- ist undan. Flotinn reyndi í morgun, kl. 9 og 30 mín., að komast út. Kl. 2 varð það skipið, er lengst hélt út, „Cristobal Colon“ að hleypa á grunn og fella fáuann 60 sæmílur fyrir vestan St. Isgo. Skip- unum „Infanta Maria Teresia“, „Oquendo“ og „Vizcaya“ var hleypt á grunn, kveykt í þeim og þau sprengd i loft upp 20 míl- ur frá St. Iago. „Furor“ og „Pluton“ voru eyðilagðir 4 mílur frá flóamynninu. Yið höfum misst einn mann, sem faliið hefur, en tveir hafa orðið sárir. Af óvin- um vorum að líkindum fallnir svo huudr- uðum ekiftir, því margir létust þegar skip- in sprungu. Við höfum tekið 1300 fanga, þar á meðal admirál Cervero“. Á flota Spánverja voru yfir 2000 manns. Síðustu fregnir segja 350 hafa farist, 160 sára, en 1600 tekna fanga. St. Iago. Frá Vashington er símritað 4. júli, að Shafter hershöfðingi hafi algerlega um- kringt St. Iago og heimtað að borgin gæfist upp, ella mundi hann skjóta á hana, en hershöfðingi Spánverja hafi neitað. Síðari fregnir segja, að Miles hershöfðingi sé sjálfur á leið til St. Iago með 1200 manns til liðs við Shafter, en Shafter muni helst kjósa að hafa lokið öllu áður en hann komi tii. Aðrar fregnir segja Pando hershöfðingja kominn til St, Iago með her Spánverja og geti þá umsátin dregist nokkuð enn. Heima á Spáni er ekki hugsað til friðar enn, þótt flotinn vestra sé eyðilagður. Ráðaneytisforsetinn, Sagasta, svariði blaðamanni, sem spurði hann, hvort hmn mundi ekki taka friðar- boðum, ef St. Iago yrði tekin: „Nei, það gerum við aldvei“. Og haim bætti við: „Við höfum enn yfir á Cuba 100,000 her- manna og sjálfboðaliðs, sem alt er reiðu- búið til að deyja fyrir föðurlandið11. Sa- gasta hrósaði því, hve vel Spánverjar verðu enu St. J-go. Sagt er, að Bandamenn ráðgeri að senda flotadeild austur yfir haf til að skjóta á hafnarbæina á Spáni. Flotadeild spönsk, undir forustu Cama- ras admiráls, sem átti að halda austur um Sues-skurðinn og til Filippseyja, er nú sagt að sé snúin aftur heim til Spánar. Frá Filippseyjunum. Herlið Bandamanna, sem sent var aust- ur til Filippseyjanna kom þangað 30.júní og hafði á leiðinni komið við í Ladrona- eyjunum og tekið þær, skilið þar eftir lið, en tekið landsstjórann og embættismenn Spánverja með sér. Byrjað var að setja liðið í land 1. júlí. Líklega verður þá stutt um vörn Spánverja í Maníla. Frá Puertorico. Þar eru sögð leynileg samtök meðal eyjarbúa til að steypa stjórn Spánverja og að Bandamenn ráðgeri að senda þangað 30,000 manna. Bréf til „íslands“. Frá Orleans. (Framh.). Sama daginn skoðaði ég fangelsið í Or- leans, þar sem þessi óbðtamaður var geymd- ur meðan á málinu stóð. Það er uýtt hús, stórt og reisulegt, með háum grjótvegg hlöðnum alt í kring. Hurðin á honum er auðvitað sterk og þung, og þegar hún er opnuð, verður fyrst fyrir hús dyravarðar- ins og því næst stór forgarður. Beint á móti blasa þá við aðal-dyrnar, en rétt við hliðana á þeim inngangur inn í íbúðar- herbergi dýflissu-varðarins. Hann hefur að eins þrjú heldur lítil herbergi til íbúð- ar og eldhús. Til beggja handa við aðal- dyrnar eru smáir blómgarðar með háum steingörðum umhverfis; en á hverjum garði er eins konar gluggi með járngrindum fyr- ir, svo að dýflissuvörðurinn getur séð inn í garðinn. Hegningarhúsið í Orleans er klefafangelsi. Frakkar komast betur og betur á þá skoðun, að óheppilegt sé að hafa marga óbótamenn saman, og öll hegningarhús, sem nú eru þar reist, eru þannig löguð, að eigi einnngis hver óbóta- maður hefur klefa fyrir sig, heldur einnig sinn garð til að hreifa sig í þann tímaun, sem þeim er ætlaður til útiveru. Með því verður ekki einasta komist hjá því, að ó- bótamenn hafi ili áhrif hver á annan, held- ur er einveran einnig mikilí ábætir á hegn- inguna fyrir flesta þá menn, sem eigi eru þroskaðir í huga. Þá er inn í hegningar- húsið er komið, verður fyrst fyrir hring- myndað anddyri, en í miðjunni eins og Iítið skemtihús úr gleri. Þar situr um- sjónarmaðurinu inni, svo að hann geti haft umsjón með öliu, sem fram fer. Til hægri handar við anddyri þetta eru skrifstofur embættismanna þessarar stofnunar og beint fram göng, sem kvennaklefarnir liggja að; en til hinnar handar eru klefar karlmann- anna. Dýflissuvörðurinn gekk sjálfur með oss. Hann kallaði á umsjónarkonu kvenn- anna, og bauð henni að sýna oss fyrst klefa þeirra. Sagðist hann ætla að sýna oss unga stúlku enska, sem værí vel þokk- uðaf öilum umsjónarmönnum og umsjónar- konum. Stúlka þessi var að eins 20 ára gömul, með einhvern sakleysisblæ á sér. Hún hafði komið fáum mánuðum áður sem vinnukona til Frakklands, og hafði hús- móðir hennar fundið einhverja muni í kistu hennar, ákært hana fyrir þjófnað, og húu verið dæmd til 6 mánaða betrunarhúss- vinnu. En auðheyrt var á dýflissuverðin- um, að hann ætlaði hana saklausa; sagð- ist hann hafa lánað henni frakkneska mál- myndalýsingu, og hafði henni farið mjög vel fram í málinu meðan hún var í fang- elsinu. Húu var að vinna ull, þegar við komum, og gleymi ég aldrei hinu fagra brosi hennar, er hún heyrði mig tala ensku við sig. Ég þarf eigi að geta þess, að ég átti einnig bágt með að trúa því, að stúlka þessi væri þjófur; hún Ieit út eins og engill, þrátt fyrir fangelsisbúninginn.— Nú sagðist umsjónarmaðurinn ætla að sýna oss annað eintak af kvennþjóðinni, sem væri alveg gagnstætt. Vér komum þáinn í þvottahúsið. Þar stóð ung kona við þvottastamp. Húu var Ijót og leiðinleg, og tók þegar að segja oss sögur af mann- inum sínum, að hann væri diykkfeldur o. s.frv. Hún talaði mikið um sakleysi sitt, því að hún var einnig dæmd fyrir þjófn- að. Því næst skoðuðum við nokkra karl- mannaklefa. Þeir voru eins búnir út eins og hinir: járnrúm, sem slegið var saman á daginn, borð með nokkrum bókum á, og stóll til að sitja á. Karlmenn þeir, er vér sáum, voru að búa til bréfpoka. Því næst gengum vér upp stiga og inn í kap- ellu hegningarhússins. Hún er einnig ein- tómir smáklefar; en dyrnar eru þannig lagaðar, að afbrotamennirnir geti allir séð prestinn, þótt þeir geti eigi séð hverann- an. Altarið er, eins og í öílum kirkjum páfatrúarmanna, alsett blómum og kert- um; en nppi yfir því er stórt krossmark, víð hliðar þess likneski Maríu meyjar, og ég ætla Jósefs. Lítið organ var þar einn- ig og sagði dýflissuvörðurinn oss, að leik- | ið væri á það, og afbrotamennirnir syngi

x

Ísland

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísland
https://timarit.is/publication/30

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.