Ísland - 25.08.1898, Blaðsíða 3

ISLAND.
135
einœitt á þeim tímum, taldir verata teg-
und. Öðru máli er að gegna með einstaka
muni á sýningunni, t.d. lýsi, fiður o.fl.,
sem hr. Lefolii hefur sent þangað, — það
er ait mjög vandað.
Athugasemd þessa höfum við ritað til
leiðbeiningar þeim, er sækja sýninguna“.
Öllum íslendingum, sem komið hafa á
sýninguna, hefur þótt minkun að þeim
munum, sem þar hafa verið sýndir héðan
af landi. Og þótt það sé nú ekki nema
rétt gert, að skýra sýningargestunum frá
því opiaberlega á eftir, hvernig komu ís-
lenzku munanna þangað sé varið, þá verð-
ur því þó ekki bót mælt, að íslendingum
er sjálfum um að kenna. — Hvers vegna
láta þeir danskinn einan um að senda til
sýningarinnar muni frá íslandi?
T. ö. Paterson, millibilskonsúll Breta
hér í sumar, skrifaði höfuðblaðinu í Lund-
únum, „Times“, þá fregn, að hér í bæa-
um gengi svo megn Tyfussótt, að hættu-
legt væri fyrir útlenda ferðamenn að koma
upp hingað. Er svo sagt, að margir af
þeim Englendingum, sem þá voru ferð-
búnir hingað, hafi ætlað að hætta við ferð-
ina. En enskur maður, sem hér hafði
verið í sumar, kom þá leiðréttingu inn
í blaðið og sagði eins og er, að þetta
yæri vitleysa tóm, svo að ferðinni var
haldið áfram.
Fregnina höfðu dönsk blöð eftir og svo
hafa án efa fleiri blöð gert annarsstaðar, í
þeim löndum, sem nokkur mök hafa við
ísland eða Rvík.
Sagt er, að Paterson hafl einnig að-
varað enska flotann, sem ráðgert var að
senda upp hingað í sumar, um að koma,
og hafi hann því haldið til Noregs í þess
stað.
Séra Hafsteinn Pétursson í Winnipeg
hefur sent „íslandi" bækling, sem hann
hefur nýlega geflð út, og heitir „Tjald-
búðin“. Er það frásögn um starfsemi
safnaðar þess, sern hann myndaði þar
vestra, þegar hann sagði skilið við íslenzk-
lútherska kirkjufélagið, en sá söfuður heit-
ir Tjaldbúðarsöfnuður.
17
eimdrekinn okkar paðan þýtur.
Og eftir það í suðrið saman
sem svanir ungir fljúgum við. —
Brandwr
Og þar?
Einar
Skal brúðkaup glymja garnan
um gullið töfra-leiðslu svið; —
því vit á þessum himin-hæðum,
þann nelga morgun nú sem leið,
án vigslu prests með veizlu-kvæðum
þeir vigðu okkar gleðiskeið.
Brandur
Og hverjir?
Einar
Vinir kátir, kærir;
við krúsarhljóm var lýst í bann
hvert amaský, svo framhjá færi
og fyndi’ ei okkar laufskreytt rann.
Hvert orð í máli mælt þeir flæmdu,
sem minna’ á kjörin völt og ströng
og lukkubörn oss bæði dæmdu
með blómsett hár og gleðí-söng.
Brandur
(stuttlega).
Sæl, bæði þið!
Einar
Nei, bíðið þér;
þá brún ég þekki, sýnist mér.
Brandur
(kuldalega).
Þér þekkið mig? Ég yður eigi.
2
Danska blaðið „Politiken“ flytur i fyrra
œáuuði greia eftir Jón Ólafsson um ís-
lenzku pólitíkins og er þar lýst hlutdrægnis-
laust hvernig horfurnar séu nú sem stend-
ur. Svo erað heyra sem þetta sé inngangur
að fleiri greinum, sem hann ætli að rita
í dönsk blöð um sama efni.
Frá fjallatiiidum
til fiskiiniða.
Barsmíðarnar á Flateyri.
E>að sem sagt var hér í blaðinu 5. júlí
um þetta mál, var, eins og þar er líka
frá skýrt, haft eftir Haildóri kaupm. frá
Þórustöðurn, sem þá var hér staddur.
En frá afdrifum málsins er ekki rétt skýrt
hér í blaðinu 27.f.m. og hafa öll Rvíkur-
blöðin flutt rangar fregnir um þau eftir
„íslandi“. Málið var aldrei dæmt í hér-
aði, því þeir Holm og Halldór sættust
heima og bað Holm þess, að málið yrði
Iátið falla niður, en Halldór galt honum
fé í skaðabætur.
Nú hefur herra Holm sent „íslandi"
svo hljóðandi yfirlýsing frá Halldóri:
Alt, sem stendur í blaðinu „ísland“, frá
5. júlí næstliðið viðvíkjandi árásinni á
factor S. H. Holm á Flateyri, og sömu-
leiðis orð, sem standa um S. J. Nielsen á
ísafirði, afturkallast hér með sem hrein
og bein ösannindi.
p. t. Flateyri 25. júlí 1898.
H. Halldórsson,
frá Þórustöðum.
Vitundarvottar:
Jens A. Guðmundsson,
E. Br. Jónsson.
Leiðrétting.
Heiðruðum lesendum „íslands“ gefst
hér með til þóknanlegrar vitundar, að skraf-
finnur sá, er borið hefur ritstjóra „ísl.“
það, að lestamenn „Oddfélaganna" hafi
vilst frá þeim og ekki komið til Kalmanns-
tungu fyr en kl. 10 morguninn hins 1. þ.
m., hafi farið með öfgar einar. Því lesta-
mennirnir komu kl. 5 um morguninn, 2
stundum á eftir okkur. Að öðru leyti
leyfi ég mér að skýrskota tii greinar minn-
18
Einar
Á> skal það ei? Jú, sem ég segi
ég sá yður i skóla; jú. —
Brandur
í skóla, — já, við bernsku bekki;
ég barn var þá, en vaxinn nú.
Einar
Hvað, mun ég blektur: Brandur, þú!
Jú, Brandur víst; nú þig ég þekki!
Brandur
Ég þekti þig frá fyrstu stund.
Einar
Ég heilsa þér með hug og mund.
Nei, horfðu til mín! Jú hinn sami,
sem vera vildi oftast einn,
og aldrei var sá leiði-tami
þótt hinir léki, — hreinn og beinn!
Brandur
Ég var hjá ykkur aðskots-dýr,
en oft til þín mig miunir, hlýr.
Þó sýndist mér þið syðra’ í landi
ei sama kyns og ég, sem er
úr harðri bygð hjá brimgum sandi
við bjargafjöllin svört og ber.
Einar
Er bygð þín ekki einmitt hér?
Brandur
Jú, yfir hana stefnum vér.
Einar
Já, yfir hana, — og svo hvert?
ar í blaðinu „Dagskrá", út komnu í dag,
þar sem ég hefi gefið lítið ágrip af ferða-
sögu okkar þennan sama dag.
Reykjavík, 24. ágúst 1898.
Þorgr. Guðmundsen.
31. f. m. andaðist séra Jón Jónsson á
Hofi í Vopnafirði. Hann var fæddur á
Klausturhólum 3. júlí 1830 og var faðir
hans þar þá prestur, en Jón ólst upp hjá
stjúpföður sínum, séra Haildóri Jónssyni
á Mosfelli í Grímsnesi. Jón varð stúdent
1853 og útskrifaðist af prestaskólanum
tveim árum síðar, varð þá aðstoðarprestur
hjá stjúpa sínum á Mosfelli, en fékk sjálf-
ur brauðið 1858. Hann var prófastur í
Árnesprófastsdæmi 1867—73 og amtsráðs-
maður var hann þar nokkur ár. 1882
fékk hann Hof í Vopnaflrði eftir eéra Hall-
dór prófast Jónsson. En vopnfirðingar
vildu þá fá fyrir prest séra Jón, son Ha!I-
dórs prófasts, sem verið hafði aðstoðar-
prestur hjá föður sínum og nú er prestur
á Skeggjastöðum á Ströndum, og mislíkaði
þeim stórum við veitingarvaldið, er annar
fékk brauðið, svo að við sjálft lá, aðþeir
segðu sig úr þjóðkirkjunni, eins og Reið-
firðingar höfðu gert skömmu áður, og
mynduðu fríkirkjusöfnuð. En séra Jóni
tókst algerlega að útrýma þeirri misklíð
og varð brátt vinsæll maðnr þar í hérað-
inu. Hann var prófastur í N.-Múlasýslu
nokkur ár. Séra Jón var tvígiftur, fyrst
Sigríði Magnúsdóttur kammeráðs Stephen-
sens í Vatnsdal, systur M. St. landshöfð-
ingja, en hún lifði skamma stund eftir
það; síðan giftist hann Þuríði Kjartans-
dóttur Jónssonar prests í Skógum. Börn
þeirra eru 6 á iífi, 4 dætur og 1 sonur.
í ofviðrinu á þriðjudaginn skoiuðust út
í Flóanum hér úti fyrir tveir menn af
skipínu „Geir“ hér frá Rvík, eign Geirs
kaupm. Zoega, Adolf, austan úr Stokks-
eyrarhverfi, og Ólafur frá Sauðagerði hér
vestan við bæinn.
Við uppskipun úr gufubátnum „Reykja-
vík“ á Eyrarbakka á laugardaginn var
drukknuðu 2 menn, Guðjón Þorsteinsson
fráMörk og JónJónsson frá Litlu-Háeyri.
19
Brandur
Svo út úr henni fer ég þvert.
Einar
En ertu ei prestur?
Brandur
Prestur, en
mitt prestakall ei þekkja menn.
Einar
Hvar hyggstu þá að hallast að?
Brandur
(kuldalega).
Af hveiju viltu spyrja’ um það?
Einar
Jú —
Brandur
Skipið, sem þið ætlið á,
skal einnig ferja mig um sjá.
Einar
Nú, — blessuð fregn! mín brúðkaups-skeið
skal bera’ hann, Agnes, sömu leið.
Brandur
Ég fer í erfi fyrst um sinn.
Agnes
í erfi —?
Einar
Hver er hjúpi vafinn?
Brandur
Sá gnð, þú karl minn, kallar þinn,
Agnes
, (til Einars).
Vaiiiöll
heitir nýja húsið á Þingvöllum, sem nú
er fullreist og vígt var á laugardaginn
var. Þar var þá saman komið eitthvað
nálægt 100 manns, flostir úr Rvík, en
nokkrir úr Þingvallasveitinni og sveitun-
um þar í kring. Hafði verið ráðgert að
halda þar skemtisamkomu húsvígsludaginn,
úr því að ekkert varð úr Þingvallafund-
arkosningunum. En daginn á undan var
drungaveður og fóru þvi færri austur héð-
an sunnanað, en ella mundu hafa farið.
Framan af laugardeginum var gott veður,
en eftir miðjan daginn gerði rigningar-
súldru og spilti hún fyrir skemtuninni.
Ben. Sveinsson fyrv. sýslum. vígði húsið
með ræðu og kvað það fyrst og fremst
reist til að vera fundarhús handa þjóðleg-
um samkomum á Þingvelli, en skyldi
einnig notað til gistingar útlendum ferða-
mönnum. Fyrir íslands minni mælti Tr.
Gunnarsson bankastjóri, en tvö kvæði voru
sungin milli ræðanna, annað eftir Einar
Benediktsson ritstjóra, en hitt eftir Guðm.
ritstj. Guðmundsson. Þá talaði þar einn-
ig fröken Þorbjörg Sveinsdóttir og síðar
fröken Ólafía Jóhannsdóttir; þótti sumum
hennar ræða góð, en aðra hneixlaði hún
og fanst þar altof lítið gert úr íslending-
um. Sá, sem þetta skrifar, heyrði ekki
ræðuna og kann því ekki hér í milli að
dæma. En hitt er víst, að á eilífa for-
feðraskruminu og þjóðarskjallinu ættu ís-
lendingar að vera orðnir leiðir fyrir löngu.
Húsið er enn eigi fullsmíðað að innan.
Það er bygt í kross. í miðju er salur
12 X 12 ál. og 9 ál. á hæð, og er sér-
staklega ætlaður til að vera fundarsalur.
Út frá honum á tvo vegu liggja útbygg-
ingar, nokkru lægri, 10 X 9 X 7 al.
hvor og er gangur eftir báðum endilöng-
um, en beggjamegin við ganginn eru smá-
herbergi, ætluð ferðamönnum, í öðrum enda
6 herbergi, en í hinum 4, og að auki her-
bergi handa húsverði. Útihús fylgir og
er skírt Valhallardiikur; þar á að vera
eldhús og geymsluhús fyrir farangur ferða-
manna.
í salnum eiga að koma bekkir hringinn
í kring og svo smáborð með stólum til og
frá um gólfið. En ekki verður húsið út-
20
Einar
Brandur!
Brandur
Hjúpi harðvafinn
skal hafinn út og þegar grafinn
hver guð, sem tímans gauð og þý
hér gasprar með nm land og bý.
Ég kalla þar til komið mál
í kör hann lá í þúsund ár!
Einar
Hvað, ertu heiil?
Brandur
Frá hvirfli í tær
eins hraustur eins og fjallablær,
en tímans sjúka synda-lið
þarf sannarlega læknis við.
Þið viljið leika, tifa á tá,
og trúa blint, en ekki sjá, —
og klaða þunga öllum á
hinn eina, sem þið heyrið sagt
að sektar-okið á sé iagt.
Fyrst hann sig lét af háði kransa,
þið hafa þykist leyfi’ að dansa.
Nú, stígið dans og dans, — en hvert?
það dylst um stund, en verður bert.
Einar
Á, kom það þar? Hinn sami són,
sem’ Bungínn er um borg og frón.
Þú fylgir hinni ungu öld,
sem ávalt hrópar syndagjöld,
og hræðir sem með satans glóð
í sekk og ösku vora þjóð.