Ísland - 15.10.1898, Side 1

ISLAND.
II. ár, 4. ársfj.
Reykjavík, 15. okt. 1898.
40. tölublað.
EKTA
PAKKALITIR
OG
INDIGrO (BLÁKKUSTEINN)
FÆST HJÁ
C. ZIMSEN.
Minnisspjald.
—o—
Landsbankinn opinn dagl. kl. 11 árd. til 2 síðd.
— Bankastjóri við kl, llVa—lVí* — Annar
gæzlustjóri við kl. 12—1.
Söfnunarsjóðurinn opinn í barnaskólanum kl. 5—
6 síðd. 1. mánud. í hverjum mánuði.
Landsbókbsafnið: Lestrasalur opinn daglega frá
kl. 12.—2 síðd.; á mánud., mvkd. og ld. til kl.
3 sd. — Utlán sömu daga.
Eorngripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árd.
Bæjarstjórnar-fundir 1. og 3. fmtd. í mán.,kl. 5
síðdegis.
Fátækrancfndar-fundir 2. og 4. fmtd. í mán., kl.
5 síðd.
Náttúrugripasafnið (í Glasgow) opið hvem sunnu-
dag kl. 2—3 síðdegis.
Ókeypis lækning á spítalanum á þriðjud. og föstud.
kl. 11—1.
Ókeypis tannlækning hjá tannlækni Y. Bernhöft
(Hótel Alexandra) 1. og 3. mánudag í mánuði
hverjum.
FRÁ ÚTLÖNDUM.
—o---
Kph. 25. sept. 1898.
Drcyfus-málið.
9. Endurskoðun á máli Dreyfus.
Báðhei'raskifti.
Svik Henrys urðíi til þess að veita end-
urskoðiminni meira fylgi. Dreyfus-féndur
hafa ekki kastað þungum steini á svikar-
ann, þeir meira að segja hæla honum á
hvert reipi og segja að hann hafi falsað
þessi bréf af einberri föðurlandsást og til
þess að bjarga og halda uppi sóma hers-
ins, og þess vegna hefur jafnvel verið
gengist fyrir því, að reisa svikara þessum
minnisvarða! Hins vegar hafa Ðreyfus-
vinir beytt sér betur til þess að berjast
fyrir endurskoðuninni og þeir, sem reikulir
voru í ráði, hafa flestir slegist í fylgi með
þeim. Einkum hefur Dreyfusmálið átt
duglega og góða talsmenn í ráðaneytinu,
þar sem þeir Brisson og Bourgeois eru.
En sú von, að Zurlinden, hinn nýji her-
málaráðgjafi mundi snúa sór öðruvísi í
málinu en Cavagnac fyrirrennari hans,
hefur orðið sér til skammar. Eins og get-
ið var um síðast, höfðu þeir hermálaráð-
gjafinn og dómsmálaráðgjafi Sarrieu máls-
skjölin til rannsóknar og 12. þ. m, átti að
verða ráðgjafastefna, þar sem þeir gjörðu
grein fyrir rannsókn sinni, og átti þar að
taka fullnaðarákvæði um endurskoðun
málsins. í>að var þegar orðið hljóðbært
áður, að Zurlinden mundi vera með öllu á
móti endurskoðun, því að hann sæi sóma
hersins í voða, ef málið yrði tekið upp á
ný; hann sá það, að þá yrði að taka þá
Mercier, æðsta franska hershöfðingjann og
Boisdeffre undir rannsókn; þetta vildi hann
ekki að gjört væriogþví var það, að hann
ætlaði að draga sig í hlé, ef endurskoðunin
fengi framgang. Og loks rann upp mánu-
dagurinn 12. september. Mættu þar ráð-
herrarnir og áttu fund með sér undir for-
sæti Faurés; fundurinn stóð í 8 tíma.
Fyrst kom þar til umræðu mál Paty de
Clam og var ályktað að víkja honum úr
herþjónustu fyrir framkomu hans í Ester-
hazy-málinu. — hann hafði sem só verið
frumkvöðullinn til allra óspektanna og lof-
að herróttinum öruggu fylgi sínu, til þess
að gjöra háreysti í salnum; sumir segja
og að það só vegna þess, að hann hafi
beinlínis gjört alt, sem hann gat, til þess
að bjarga Esterhazy. Því næst var tekið
til við Dreyfus.málið. Brisson hélt fyrst
ræðu og talaði eindregið með endurskoðun.
Zurlinden varð þá reiður og spurði, hvort
það vissulega væri vilji manna, að Mercier
væri tekinn fastur, því að það væri óhjá-
kvæmilegt, ef endurskoðun yrði. Dá svar-
aði Brisson: Við verðum að taka Mercier
fastan og hvern annan, Sem sekur er, því
að það er skylda vor að lireinsa þjóðveld-
ið af þessari pestnæmi". Urðu síðan harð-
ar umræður milli þeirra og Faure setti sig
gegn endurskoðun. Loks urðu menn á það
sáttir að fresta málinu þangað tel laugar-
daginn 17. sept. í millitíð gengu ýmsar
sögur um Faure, að hann ætlaði að koma
sér í mjúkinn hjá hernum og ef þing yrði
kallað saman mimdi hann leggja niður for-
setastörfin, en bjóða sig svo aftur til for-
seta og láta svo forsetakosninguna skera
úr því hvort endurskoðun yrði eða ekki.
En hafi Faure verið eindregið móti endur-
skoðun á þessum fundi, þá hefur hann
ekki haft áræði til að halda skoðun sinni
til streytu, eftir því sem ráða má af laug-
ardagsfundinum. Á þeim fundi gáfu ráð-
herrarnir Sarrieu dómsmálaráðherra um-
boð til að kalla saman nefnd til þess að
segja álit sitt um málsskjölin og málið og
undirbúa endurskoðunina. En þá stóðst
Zurlinden ekki lengur mátið og eins og
hann hafði lýst yfir á mánudagsfundinum,
sendi hann beiðni um lausn frá ráðherra-
störfum og hljóðaði beiðni hans svo: „Ég
leyfi mér hér með að beiðast lausnar frá
embætti. Orsökin er sú, að ég hef við
rannsókn málsskjalanna orðið sann-
færður um sekt Dreyfus, svo að ég
sem hershöfðingi get engan vegin felt mig
við annan enda þessa máls, en að sektar-
dómur Dreyfusar standi óhaggaður". Einnig
baðst Tillaye atvinnumálaráðherra lausnar,
sakir þess, að hann vildi ekki bera ábyrgð-
ina á endurskoðuninni. Fengu þeir báðir
lausn. Hermálaráðgjafi í hans stað er
orðinn Chanoine hershöfðingi, hraustur
maður og harðfengur; hefur hann verið í
mörgum herferðum Frakka og jafnan feng-
ið ágætan orðstír. En eigi þykir ólíklegt,
að hann feti í fótspor fyrirrennara sinna,
að því er Dreyfusmálið snertir. Zurlinden
er nú aftur orðinn yfirborgstjóri í París
og þykir það glappaskot frá Brisson’s hálfu,
því að hann hefur svo mikil ráð í þeirri
stöðu, að hann getur styrkt herréttinn og
hans fylgifislca svo vel, að vansóð er, hvort
mótstöðumenn þeirra komizt upp fyrir
moðreyk. í stað Tillaye’s er Godin öld-
ungur orðinn ráðherra. — í nefnd þeirri,
er dómsmálaráðherrann kallar saman, eiga
3 stjórndeidarformenn úr dómsmálaráða-
neytinu sæti og 3 dómendur úr ónýting-
arróttinum. Nefndin tók til starfa mið-
vikudaginn 21. þ. m., og er talið líklegt,
að hún muni hafa lokið störfum sínum
innan fárra daga, en hún hefur ekkert
fullnaðarákvæði í þessu máli, því að eftir
að hún hefur fjallað um það, gengur það
til ónýtingardómsins og hann hefur úr-
skurðarvaldið um, hvort endurkoðun skuli
hafin eða ekki. Það er í mæli, að dóms-
málaráðherrann hafi ekki fengið að sjá hið
allra leynilegasta skjal í Dreyfusmálinu, en
orðið í því efni að fara eftir fyrirsögn em-
bættisbróðnr síns, Zurlindens. Alt er holt
rotið við þetta enn þá, en vonandi er nú
að úr þessu greiðist eitthvað úr þessu máli,
svo að sannleikurinn komi í ljós.
ítambaud, sem átti sæti í Meline-ráðaneyt-
inu sagði við hátíð eina í RoQolouge: „Eins
og allir embættisbræður mínir, þekti ég
þegar svik Henry’s. Það hefði verið betra
að færa sér þau ekki í nyt“. Tramés
þingmaður greip fram í fyrir honum og
sagði: „Fið hafið þekt svikin og þagað
yfir þeim og látið sökudólgana sitja í em-
bættum, til þess að geta haldið áfram
uppteknum hætti. Petta eru vandaðir
menn! Góðk fulltrúar í opinbei’um mál-
um!“ Ekki bætir þetta fyrir mótstöðu-
mönnum endurskoðunarinnar.
2. fiSclið gegn Pitjuas-t. Esterhazy.
0|>ið brél frá hertoganum af Drleans.
Dess var getið í síðustu fróttum, að
Picquart mundi látinn laus innan skamms.
En sú raun hefur ekki orðið á. Sakamála-
dómurinn neitaði að láta hann lausan. Af
sakargiftum þeim, er honum fyrst voru
bornar á brýn, er nú einungis einni haldið
fram gegn honum, sem sé að hann árið
1897, er hann var í ríkisins þjónustu, hafi
skýrt Leblois málsfærslumanni frá ýmsu,
er snerti varnir ríkisins, en Leblois hafi
aftur sagt það Scheurer-Ketsner, er fyrstur
hóf Dreyfusmálið á ný. Loks var Picquart
leiddur fram fyrir róttinn 21. þ. m. Sækj-
andi skýrði frá málavö?:tum, og með því
að öll líkindi voru til að Picquart hefði
falsað bréf það, er um var að ræða, þá
þyrfti tíma til að rannsaka það og bað því
dómarana að fresta málinu. I3á tók La-
bori til máls og kvað enga þörf á fresti,
sækjandi sæi að málið fólli um sjálft sig,
eins og nú væri komið og mundi því eiga
að beita nýjum brögðum. Hann endaði
ræðu sína þannig: „Ég er á móti fresti
af því að við eigum óvini, er við getum
vænst als ills af, því nú er verið að brugga
einhver ný vélabrögð og vinna að því, að
Picquart sitji í fangelsi þar til hann verð-
ur fenginn yfirmönnum hersins í hendur.
Þessi sakargift er borin Picquart einungis
af því, að þegar setið var á svikráðum við
hann, sumpart af hans undirmönnum,
sumpart af jafningjum hans og sumpart
af hans yfirmönnum (og sneri sér um leið
að hershöfðingjunum Gonse og Pellieux)— óg
get sannað þetta — þá leitaði hann ráða
til málafærslumanns, með því að hann sá
sér hættu búna. Og ég leyfi mér að
spyrja, hvort nokkuð saknæmt sé við það
að spyrja málfærslumann ráða? Þetta mál
snertir ekkert Esterhazy-málið. Picquart
var einungis tekinn fastur af því, að hann
vidi sýna fram á svik Henry’s, þá er Ca-
vagnac var ráðherra". Pá mælti Picquart
sjálfur: „Ég heimta einnig dóm þegar í
stað, Nú fyrst fæ ég það opinberlega að
vita, að vélabrögð eru brugguð gegn mér;
ég las um það 1 blöðunum í morgun, en
ég trúði því ekki. En nú sé ég að það er
satt, og það er ef til vill í síðasta sinn að
ég fæ að tala opinberlega, því að ég sef
kannske í Cherche-Midi (hermannafangelsi) í
nótt. En ég er óhræddur hvað póstkortið
snertir, samvizka mín er róleg. En ég á-
lít við þetta tækifæri róttast að lýsa því
yfir, að ef í fangaklefa mínum finst snara
Lemerciers-Picards eða sveðja Henry’s, þá
er hér um morð að ræða, því að ekki
ætla ég að ráða sjálfum mérbana". í því
hann mælti þetta varð Gonse bleikur sem
nár, því að það er kunnugt, að hann sendi
Picquart til Afriku, svo að hann missti
lífið í ófriðnum gegn Tuaregum. Labori
lýsti því yfir, að Picquart æskti ekki eftir
að vera látinn laus. Var svo málinu frest-
að og farið með Picquart í fangelsið aftúr;
en daginn eftir er hann var tekinn úr
fangelsinu „La Santé“ og fluttur til her-
mannafangelsisins „Cherche-Midi“ og munu
nú hershöfðingjar hugsa honum gott tií
glóðarinnar að launa honum lambið gráa,
þar eð herrétturiun á að rannsaka mál
hans.
Fylgismenn hans og frelsisvinir allir
eru hinir reiðustu yfir þessari aðferð og
ásaka mjög Zurlinden og Chanoine fyrir að
láta þetta viðgangast. Brisson hefur stung-
ið upp á því í ráðaneytinu, að veita Zur-
linden ofanígjöf fyrir framkomu hans gegn
Picquart, með því að hann hefði gefið
leyfi til þess að láta málið ganga fyrfi- her-
róttinn áður en auglýst hefði verið opin-
berlega að hann væri skipaður í það em-
bætti, er hann situr í. í>að er ekki ólík-
legt að Picquarts-málið verði Frökkum til
jafnmikils ósóma sem Dreyfusmálið ef her-
inn fær að ráða.
Esterhazy helzt nú við í London og er
næsta óþekkjanlegur útlits. Hann lætur
alldrýgindalega yfir sér og kveðst margt
merkilegt hafa í höndum viðvíkjandi Drey-
fus-málinu. Segir hann að einir þrír menn
hafi þekt málið til hlýtar, Sandherr, Henry
og hann sjálfur, en bæði Sandherr og Henry
eru dauðir. I’að er og haft eftir honum,