Ísland - 25.11.1898, Blaðsíða 4

176
ISLAND.
Amtœaður aegir talsvert um slark í
Akureyrarkaupstað og sé fremur þörf á
að draga úr því ea auka það. Þetta er
nú sjálfsagt hverju orði sannara. En hér
er sérstöku máii að gegna. Ef þjóðhá-
tíðarsamkomurnar eiga að haldast við, þá
er sjálfsagt að sveitamenD, sem oftast eiga
mjög annríkt um það leyti árs, kjósi lang-
heizt að verja til þeirra sunnudegi. Og
verði hátíðinni algerlega bygt út fráþeim
degi, er hætt við að ekkert verði úr há-
tíðahaldinu allvíða. Þá munu menn segja,
að halda mætti hátíðina án áfengissöiu,
en hvort sem það væri nú æskilegt eða
ekki, þá er hitt víst, að það mundi ekki
reynast heppiiegt fyrir írarohald hátíða-
haldsins. Lögin eiga að þoka til fyrir
þörfinni; þau eru hvort sem er ekki annað
en kongulóarvefur, eins og einnvísmaður
komst að orði fyrir löngu síðan.
Amtmaðurinn vill að löggjafarvaldið taki
í taumana frekar en er til að útrýma
drykkjuskapnum, og leggur til að þeir,
sem sýndu sig drukna, yrðu fyrirsektum.
En sú tillaga fer í ranga átt og árangur
af þess konar lagaboði yrði að líkindum
þveröfugur við þsð sem til væri ætlast.
Því almenningsálitið dæmir ekki drykkju-
skapinn svo etrangt enn, að það sé talið
hegningarvert siðferðis- eða velsæmisbrot
að sýna sig ölvaðan. Og meðan svo er
ekki, mundi strangt lagaboð í þessa átt
hafa ill áhrif, en ekki góð. Vegurinn til
að útrýma drykkjuskapnum er sá einn,
að snúa almenningsálitinu gegn honum
með frjálsri bindindishreyfingu, og að því
vinna bindindisfélögin. Þegar allur fjöldi
íslendinga hefur gengið í bindindi, þá á
það fyrst við að koma með lagaboð til að
kúga þá fáu, sem ekki viija fylgja með.
Á dögum biblíunnar voru lögin gefin
af almáttugum og algóðum guði, og þá
trúðu auðvitað allir, að þau væru rétt og
þeim bæri að hlýða. Og á meðan svo
var gekk auðvitað alt vel. Nú vita allir
íslendingar, að lögin eru búin til í aiþing-
ishúsinu og síðan staðfest af þeirri „vondu
makt“, stjórninni í Khöfn. Þetta er það
sem gerir menn tortrygga gegn löggjöf-
inni, svo að hún má aldrei ganga feti
framar en almenningsálitið leyfir. Q-eri
hún það, þá er ekki annað en kjósa nýja
þingmenn og segja þeim að breyta, og
gegni þeir því ekki, þá eru menn neyddir
til að brjóta lögin.
Lagaboðin eiga fyrst og fremst að skrif-
ast í hjörtu fólksins, síðan í stjórnartíð-
indin. Komi þau fyrst út í stjórnartíð
indunum, verður illur kur í landi, eins og
t. d. út af horfellislögunum nýju.
Þessa aðferð hafði Guð almáttugur líka
meðan hann einn hafði löggjöfina á hendi.
Heiðingjarnir gerðu það sem lögmálið
skipaði, af því að þess orð voru skrifuð
í þeirra hugskot. En þegar mennirnir
fóru að taka þátt í löggjöfinui sjáifir, þá
gættu þeir þessa ekki. Þaðan stafar öll
ólöghlýðni og vantrú.
Ef Q-uð hefði t. d. á þeim gömlu góðu
dögum gefið lögin móti vínnautn á sunnu-
dögum, þá hefðu þau sjálfsagt htjóðað
nokkuð öðruvísi, en hjá okkur núna.
Hann hefði án efa sagt svo: Þú skalt
ekki neyta víns á sunnudegi. Ea lögin
okkar segja: EnginH má selja vín á
sunnudegi. Og fyrra boðorðið er gott, en
hið síðara vont. Því það segir ekkert
um það, að menn megi ekki drekka vín
á sunnudegi, ef þeir aðeins geti tælt ein-
hvern náunga sinn til að selja sér það.
Reykjayík.
Iliviðrunum hefur nú lint og eru nú
komin bjartviður með frosti. Töiuverður
snjór alt niður að sjó.
Á mánudaginn kom hér inn gufuskipið
„Ásgeir Ásgeirsson“, kom af Austfjörðum
og hafði hingað að flytja kol handa „Heim-
dalli“. 5 daga hafði það verið á leiðinni
frá Eskifirði og undir 20 daga upp þang-
að frá Skotlandi, svo að engar nýjar
fregnir bárust með því frá útlöndum.
Fjallkonan er nú að flytja greinir um
landsins gagn og nauðsynjar eftir einhvern,
sem kallar sig Dalbúa, og er það gjörv-
inafn vel valið, með því að sjóndeildar-
hringur manns þessa er mjög þröDgur, svo
sem margra þeirra er í dölum búa. Reynd-
ar er ekkert það við greinarnar er geri þær
umtalsverðar, og heldur engin nýlunda
þótt eiahver þriingsýnn kotkarlinn stígi í
stólinn í Fj.-konunni og heili þar út visku
sinni. RitstjórinD kveður þetta beztu
greiaarnar, sem birzt hafi í íslenzkum
biöðum á þessu ári.
En í hverju það ágæti sé innifalið
munu margir eiga örðugt að fiona. Qrein-
arnar líkjast því helzt, að þær væru soðn-
ar saman af göralum, ómentuðum sveita-
kalli, sem hefði lítið hugsað sjálfstætt og
aldrei annað lesið á æfi sinni en íslenzku
blöðin. Þar er ekksrt, sem ekki hafi
oft áður staðið í einhverju af hinnm blöð-
unum. Menn eru fræddir á þeirri nýlundu,
að nú séu að hætta fiskiveiðar á opnum
bátum og í þeirra stað komnar veiðar á
þilskipum, — aðbetraværi að stunda fiski-
veiðar á gufuskipum, sem reyndar hefir
heyrst áður líka, — að rjúpnaveiði og
laxveiði séu nú minni en fyrrum, — að
menn ættu að taka við „Valtýskunni" af
þeim ástæðum, sem áður hafa verið tald-
ar í „ísafold". Þetta er efnið í greinun-
nm; þar er enga nýja hugsun að finna
og yfir höfuð eru greinarnar eitthvað af
því fátæklegasta, sem íslenzku blöðin hafa
flntt nú lengi.
Það hefur heyrst, að í ráðagerðum væri
að stofna Dýtt lestrarfélag hér í bænum,
eða að umsteypa hinu gamla, og væri það
þarft og gott, ef eitthvað yrði úr því,
annað en umtalið tórat. Fyrirkomulagið á
því lestrarfélagi, sem nú er hér, er mjög
óhentugt.
Maður, sem kunnugur er séra Lárusi
H&lldórssyni, fríkirkjupre3ti, og fyrirætl-
unum hans, hefur beðið þess getið, að
ekkert væri fuilráðið um flutning hans
suður hingað eða kaup á húsi Gísla bú-
fræðings. .
Gísli búfræðingur Þorbj&rnarson hofur í
ráði að byggja stórt hesthús einhversstað-
157
158
159
Brandur
Ef lörnin þykir frek og ströng
hún fellur ógild, epilt og röng.
Þín vegarepor ern vönd og ströng.
Brandur
En viljinn byggist með þeim einum.
Aynes
Og frelsi og náð ?
Brandar
Úr fórnarsteinum.
Agnes
(starir höggdofa)
Nú sé ég cins og opnist storðin
hin óttalegu spádómsorðin,
ég aldrei skildi.
Brandur
Orð, hver ? Heyr !
Agnes
Ef eilífan Guð þú sér, þú deyr!
Brandur
(gripur hana i fang sér)
Æ, fel þig! Sjáðu’ ei, sjáðu’ hann ei!
Legg augun aptur —
Agnes
Á ég? -
Brandur
(sleppir henni)
Agnes
Þú sjúkur ert.
Nei!
Brandur
Ég elska þig.
Agnes
En ástin þín er hörð við mig.
Brandur
En seg mér hvort hún of hörð er.
Agnes
Ég einskís spyr; ég fylgi þér.
Brandur
Hvort hyggur þú ég hafi valið
og hrifið þig af gleðistig
og hlýðnis skyldu kvölum kvalið
með köldu blóði’ og gabbað þig?
Yei okkur þá, þá væri hörð
þin voða-stóra fórnargjörð.
Ég á þig, þú ert öll min cign,
við eigum samleið, skyldu-veginn.
Agnes
Já, skipa þú, en far ei frá mér.
Brandur
Ég fer um tíma, hvíld að fá mér.
Hin stóra kirkja á brátt að byggjast.
Agnes
En bænhúsið er fallið mitt.
Brandur
Ef brotnað hefur blóthús þitt,
þá ber mér ei af því að hryggjast.
(faömar hana að sér elns og kvlðandi)
Guðs friður inn og yfir þér
og út frá þér og hlífi mér!
(fer að innri dyrum stofunnar)
Agnes
Æ, má ég gjöra glufu hér
við gluggatjaldið ? Leyfist ei
að Iypta ? Þetta ? Þetta ?
Brandur
Nei!
(fer inn i sitt herbergi)
Agnes
Lokað, lokað — lífs hver glæðing,
lokuð hróp og andvörp byrgð,
gleymskan sjálf er lögð í læðing,
læstur himin, gröfin stirð.
Út og út mér ögn að svala!
Út, úr drómi slíkra kvala!
Út! En hvert? Frá himni heiðum
horfa niður augu ströng!
Gæti ég með löngum leiðum
losað mig við hjartans göng?
Flý ég þessa, — þótt ég rynni, —
þögn og ógn i sálu minni ?
(hlustar við hurðina á herhergi Brands)
Hann er að lesa, að hans eyra
ekki nær mín veika raust.
Engin hjálp né hjartans traust!
Guð er í önnum, hlýtur heyra
hinna ríku, börnum gæddu,
lukkudrjúgu, láni klæddu
glaum og dans, því gleðitíð
Guðs og manns eru jólin blíð.
Mig er varla von hann eygi,
vesöl, barnlaus, ein ég þreyi.
ar hér utan við bæiun og taka síðan hesta
af ReykvíkÍDgnm til fóðurs og hirðingar
á vetrum.
Hitt og þetta.
Hann: „Sástn Monte Carlo meðan þið
voruð í Nissa?“.
Hún: „Nei, hann pabbi ætlaði að
heimsækja hann, en þegar hann kom aft-
ur var hann mjög stúrinn og ólundarleg-
nr á svipinn, avo ég heid, að herra Carlo
hafi ekki verið heima.
(Monte Carlo er alræmdur spilabauki
við Miðjarðarhaf skamt frá borginni
Nissa).
— Móðirin: „Hvenær heldur þú að
ungi maðurinn sem heimsækir okkur fari
að gera nppskátt hvað honum býr í skapi?“
Lára: Ég he!d hann biðji mín rétt
strax, því í gærkvöldi vildi hann svo á-
kaflega míkið vita hvað ég þyrfti fyrir
fatnað á ári.
leikur í fyrsta sinni á þessum vetri næst-
komandi sunnudag, k). 8 síðd. Nánar á
götuauglýsingum.
K Y E N N Ú R, nokkuð stórt, gamalt
og á tvsim stöðum kíttað í skífuna, með
nikkelfesti við, hefur tapast á leið frá húsi
P. Hjaltesteðs úrsmiðs niður að Lands-
bankanum. Fiunandi beðinu að skila gegn
fundarlaunum á skrifstofu „íslands“.
Góð Jólagjöf.
„VEQURINN TIL KRISTS“. Eftir E. G.
White. Innb. í skrautb. Verð 1 kr. 50.
Fæst eins og aðrar góðar bækur hjá
D. Ðstlund, Vallarstræti 4, Rvík.
B AÐHÚSIÐ
verður framvegis opið að eins þrjá
daga í viku, suaiiudaga, miðvikudaga
og laugardaga. Þó geta þeir sem æskja
fengið böð aðra daga, en þá verða þeir
að hafa beðið um þau daginn áður, hjá
H. 6. Magnússyni
Austurstr. 6.
160
(læðist nær glugganum)
Á að sifta svörtu búmi,
senda’ út aftur ljósið bjart,
reginmyrkrið reka svart
frá hans lága legurúmi ?
Nei, þar niðri er hann ekki.
Eíga’ ei jólin smábörnin ?
Honum er leyft að líta inn. —
En ef ég hann úti þekki
og hann ber á gluggann minn ? —
Ungbarnshljóð mér heyrðist eitt! —
Hjartað mitt, ég get ei neitt;
fæ þig ekki‘ að faðma, Álfur,
faðir þinn hann læsti sjálfur.
Yel þú kunnir hlýðnis-hót,
honum gjörðir aldrei mót.
Svíf þú upp til sólarhæða,
sjá þar ljós og fylling gæða;
lít þar engla ljóssins káta;
lát ei nokkurn sjá þig gráta.
Seg ei frá að faðir þinn
fyrri læsti en komstu inn;
mundu börnin mega’ ei skilja
margt það, som þeir eldri vilja.
Segðu’ hann hafi syrgt og grátið,
seg það væri hann, sem látið
hefnr binda biöð í krans,
barn mitt, líttu’ á, þetta er hans!
(hlustar, áttar sig og hristir höfuðij)
Mig er að dreyraa! Meir er bilið
milli okkar heldur en þilið,