Ísland - 09.12.1898, Síða 1

ISLAND.
II. ár, 4. ársfj
Reykjavík, 9. des. 1898.
48. tölublað.
EHLT A
P AKK. ALITIR
0€r
IlfflDIGO (Blákkusteinn)
fæst hjá
C. ZIMSSIV.
Tliule
býður líftryggendum miklu betri kjör en
nokkurt annað lífsábyrgðarfélag í heimi
Nær því öllum ágóðanum er varið til
BOHtLS-útborgunar, enda
er „Bonus“ í TlXVLle hærri en í
nokkru öðru félagi á Norðurlöndum.
Umboðsmaður félagsins fyrir ísland,
Bernharð Laxdal, Akureyri
gefur þeim, er tryggja vilja líf sitt, allar
nauðsynlegar upplýsingar.
Kensla í orgelspili býðst fyiir lága
borgun. Ritstj. vísar á.
Minnisspjald.
Landsbankinn opinn dagl. kl. 11 Ard. til 2 síðd. — Banka-
stjóri við kl. 1172—1 V« — Annar gæzlustjóri við kl.
12—1.
Söfnunarsjóðurinn opinn 1 barnaskólanura kl. 5—6 síðd
1. mánudag 1 hverjum mánuði.
Landsbókasafnið: Lestrasalur opinn daglega frá kl. 12—
2 síðd.; á mánud., mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán
sömu daga.
Forngripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árd.
Bæjarstjórnar-fundir 1. og 3. fimtud. í mán., kl. 5 síðd.
Fátækranefndar-fundir 2. og 4. fimtd. í mán., kl. 5 siðd.
Náttúrugripasafnið (i Glasgow) opið hvern sunnudag kl.
2—3 siðd.
Ókeypis lækning á spitalanum á hriðjud. og föstud. kl.
11—1.
Ókeypis tannlækning hjá tannlækni V. Bernhöft (Hótel
Alexandra) 1. og 3. mánudag í mánuði hverjum.
Holdsveikra-spitalinn. Heimsóknartírai til sjúklinga dagl.
kl. 2—3V2-
Ókeypis augnlækning hjá Birni Ólafssyni augnlækni (á
spítalanum) 1. föstudag i mánuði hverjum kl. 11—1.
Smá athugasemdir
til kaupenda ,íslands‘.
Það hafa ýmsir haft orð á þvi, að „ís-
land“ væri og hefði verið nú upp á síð-
kastið miklu daufara en fyrrum og ekki
eins fjölskrúðugt. Það er nokkuð satt
í þessu og tjáir ekki að neita því. Líka
hafa bæjarmenn og nærsveitamenn haft
nokkra ástæðu til að kvarta um óreglu
á útkomu blaðsins með köflum síðan í
haust. Kaupendur, út um landið hafa
aftur á móti ekki orðið hennar varir. En
úr þeirii óreglu er nú að mestu bætt að
því er blaðafjöldann snertir, svo að á
nýári munu verða komin út jafnmörg tölu-
blöð og heitið hefur verið.
Að því er innihald blaðsins snertir má
benda á, að „ísland“ hefur síðari hluta
þessa árs flutt lesendum sínum eitt af
fremstu skáldritum þessarar aldar og þar
á ofan í þýðingu eftir það af skáldum
okkar, sem nú hefur hæðst gengi, og
verður „Brandi“ lokið í þessum árgangi
blaðsins. Þnð getur verið að hann sé of
þnngskilinn til þess að hann geti fallið
ölluin Iesoadum blaðsias vel í geð, og að
margir hafi ekki getað notið hms þar sem
hann kemur fram í smáköflum, kafli og
kafli í senn. En svo hefur verið til ætl-
ast, að menn kliptu hann neðan af blað-
inu og héldu honum saman, og má vel
binda úrklippurnar inn, þótt brotið verði
nokkuð óvenjulegt, það er: grallarabrot.
Síðar verður „Brandur“ gefinn út í sér-
preutun í vandaðri útgáfu. Og „ísland“
þykist vinna miklu þarfara verk með því
að gefa lesendum sínum og bókmentum
okkar heimsfrægt verk í ágætri þýðingu,
heldnr en að kitla eyru manna með ó-
merkilegum cldhús-rómunum, eins ogvenju-
legast er að blöðin flytji neðanmáls í þýð-
ingum.
„ísland“ byrjaði í fyrra á viðskifta-að-
ferð við kaupendur sína, .sem áður var
ekki tíðkuð hér á landi, og var blaðið
þá að eins selt gegn fyrirframborgun og
gat því selst töluvert ódýrara en nú.
Þessu gat það ekki haldið vegna óreglu
ýmsra póstþjóna út um landið. Það varð
því að taka upp gamla verzlunannátann
íslenzka, lánsverzlunina. Þetta árið hefur
það líka fengið að kynnast henni fullkom-
lega. Óskilsemi við blaðamenn frá kaup-
enda hálfu er ótrúlega mikil. Nú sem
stendur er sjálfsagt árferðinu og peninga-
eklunni að nokkru leiti um að kenna, en
þó sjálfsagt ekki eingöngu. Um næstu
áramót verður málafærzlumanni falið á
hendur að innheimta skuldir blaðsins.
Á næsta ári mun „ísland“ leggja alt
kapp á að flytja sem fjölbreytilegast
efni og hafa nú ýmsir góðir menn heitið
&ð sendið því ritgerðir meir en áður. Það
mun og leggja sig meir fram til að ræða
um landsins gagn og nauðsynjar en síð-
astliðið ár.
Island erlendis.
Ólafur Felixson, íslenzkur maður, sem
í nokkur ár hefur verið starfsmaður við
blað í Þrándheimi í Noregi, er orðinn
ritstjóri að nýju blaði í Aalesund, sem
byrjaði að koma út 1. okt. í haust. Þ»ð
heitir „Heimhug“ og stendur neðan við
nafnið, að það sé ætlað norkum æskulýð.
Ýmsar greinir eru þar um íslenzk efni og
auglýsir blaðið að meðal þeirra, sem stöð-
ugt skrifi i það séu tveir íslendingar,
Jósef Björnsson skólastjóri og Sigurður
Sigurðsson búfræðingur frá Langholti.
Þórður Guðjohnsen læknir i Khöfn,
sonur Þ. Guðjohnsens verzlunarstjóra á
Húsavík, kvað ætla að setjast að sem
prakt. læknir á Borgundarhólmi á næstk.
vori.
Yestur íslendingar ræða nú og rita all-
míkið um skemtiför, sem þeir ráðgera að
fara heim hingað margir í hóp árið 1900.
Þessi ráðagerð virðist hafa fylgi margra,
en þó er ferðin ekki fastákveðin enn.
Leiðrótting.
Það var dálitið rangprentað í aths. við
áætlun póstgufuskipanna, sem nýlega er
prentuð hér í blaðinu. Það burtfarartími
skipanna frá Rvik sé ákveðinn kl. 12 á
nóttu, en á að vera kl. 6 síðdegis eða
um miðaftan.
Baðhúsið
verður framvegis opið að eins þrjá
daga í viku, sunnudaga, miðvikudaga
og laugardaga. Þó geta þeir sem æskja
fengið böð aðra daga, en þá verða þeir
að hafa beðið um þau daginn áður, hjá
H. Ó. Magnússyni
Austurstr. 6.
193
öll veröldin hér strymir að
úr öllum áttum ; hressið hug ;
það hefur enginn mælsku-flug
til jafns við yður, — oða hvað?
Grann-prestar yðar opna arma,
og yðar hjörð ber vota hvarma,
alt hýóur þökk með virkt og varma’.
Og verkið, — þetta vildar-smíði!
og viðhöfnin og öll sú prýði!
og textinn líf og ljéssins orð.
og loks það mikla dýrðarborð,
Ég horfði’ á kálf við húsgaflinn,
og hreint varð ég sem gagntekinn!
Það hefur kostað þraut og strið
uns þvílíkt metfé yrði fundið,
og það á harðri hungurstíð
þá hér er ríkisdalur pundið!
Nú þar um ekkl tala’ eg tíðara,
að tala’ um annað ferð var heitið.
Brandur
Jú, talið, skerið, rífið, reitið!
Pröfasturinn
Nei, optast tek ég tökum þýðara.
Bn fljótt, ég kýs ei færið siðara.
Um eitt ég get ei á mér setið, —
og óðar en það mál ég nefni,
ég veit þér hafið hitt og getið
á hvað ég, séra Brandur, stefni.
Þér skiljið, það er mín skyldu-vinna
að skoða breytni presta minna.
Þér litla rækt opt leggið við
194
Iandsvenjur hér og fornan sið;
en venjan er þó víst hið næsta,
ég vil ei segja: Allra stærsta.
Nei, bezti vin, ég bríxla ekki; —
þér, bróðir, ungnr, staðan ný,
þér komuð hér úr höfuðbý
og höfðuð skygnst hér lítt um bekki.
En nú er, vinur, meir en mál
að milda’ og laga þetta brjál.
Þér hafið of mjög hingað til
gert hverjnm einum prestleg skil,
en vega’ ei alla’ í einu lagi,
er ætíð synd af versta tagi.
Nei, eitt skal yflr alla ganga,
og óðar hverfur stefnan ranga.
Brandur
Útlistið betur!
Prófasturinn
Bezta kirkja
er bygð af yður til að styrkja
hér Guðsorð. Hún er gróðrarsvið
og girðing kringum lögmálið.
En stjórnin hefur helga trú
til halds og trausts sem lífsins brú,
og verndar hennar stöðu’ og stétt
svo styðji’ hún aptur lög og rétt.
En stjórnin á ei rentu ráð
og reiknings krefst fyrir sína náð.
Þeir kristnu jafnan kunna’ að hlýða.
Því ætlið ei hún ausi út fé
þótt annarsvegar Drottinn sé,
195
ef hún á launalaust að stríða.
Nei, henni’ er gatan glögg og kunn,
og gæfa hvers manns yrði þunn,
ef stjórnin væri’ ei vörn og hlíf,
og verndaði’ að eins þetta líf.
En þetta hennar mark og mið
er menn, sem okkur, bundið við,
embættislýðinn, okkur presta!
Brandur
Hvert orð er vizka! Meira!
Prófasturinn
Fresta
ég vil ei því sem eptir er.
Það orðsins hús, sem gáfuð þér,
ég treysti nú að ei þér eflð,
sé einnig þessu ríki gefið.
í þeirri trú ég held þá hátíð,
sem halda skal og víst er fátíð.
í þeirri trú skal klukkum klingja,
og kirkjugjafar-ljóðin syngja.
Ég veit með gjöf þér hlýðni heitið
og hugsið betur um hvað veitið.
Brandur
Það hef ég aldrei, aldrei meint!
Prófasturinn
Sú athugun kom, vinur, seint.
Brandur
Hvað seint? Hvað seint? Við sjáum það!
Prófasturinn
Nei, segið ei meir, og brosum að!
Hvað er það, sem þér eptir þraytið?
13*
196
Hvað er það, sem þér lofið, heitið?
Þér getið umvent öllum heim,
og eflt og stoðað líka ríkið,
og þannig herrum þjónað tveim,
ef þreki, viti’ og greind ei flíkið.
Þér messið ei fyrir einn og einn,
að ekki hrasi Páll og Steinn;
þér messið, svo að sóknin öll
um síðir nái dýrðarhöll;
en hjálpist sóknin, sjálfsagt er
að sérhver einn til DrottinB fer.
Nú, ríkið er í eðli sjálfu
alþýðu-veldi rétt að hálfu,
það hafnar frelsi og hatast við,
en hefur jöfnuð fyrir mið;
en jöfnuður kemst aldrei á
ef ójöfnuður drottna má,
og einmitt hann þér alið hér,
og aukið stórum, því er ver,
sem fyrri hvergi hreifði sér.
Hver maður fyr hét meðlimur,
nú möglar hver sem einráður,
en rikinu er það engin bót.
Af einmitt þeirri sprettur rót
hve illa fer með eignarskattinn
og allar skyldu-kvaðir samt,
að kirkjan látið hefur hattinn,
er höfðum allra sómdi jafnt.
Brandur
Þar opnast mikil útsjón, ó!
13