Ísland - 09.12.1898, Page 3
ISLAND.
191
horfir dapur á eftir dánum vonum, grár
íyrir hærum með bogið bak og ber þó
hverflyndi hamingjunnar með ró og still-
ingu þess manns, er aldrei hefur viljað
vamm sitt vita, sem er því virðingarverð-
ari því lægra sem hann er fallinn úr
gullstiga gæfunnar.
Kristjáu hefur að vísu ekki söngrödd,
en þess gætir ekki mjög í þessum leik.
Hr. Sig. Magnússon leikur og prýðilega
að vanda.
Hr. Árni Eiríksson (Frank) leikurmjög
vol; — það hefur stundnm verið sagt, að
Árni léki hlutverk sín of líkt hvert öðru,
en trauðla verður sagt að hann leiki þetta
örðuga hlutverk sitt neitt líkt neinu því
er hann áður hefur leikið. Árni hefur
og góða söngrödd.
Hr. Friðflnnur Guðjónsson (Leopold =
„Drengurinn minn“) leikur yfir höfuð all-
vel í þessum leik.
Hr. Davíð Heilmann leikur Larsen vel
og sömuleiðis Fischer, — hann syngur og
ailvel.
Hr. Helgi Helgason leikur settan dóm-
ara, Berthelsen að nafni. Framburður
hans ber nokkurn lestrarkeim og geð-
breytingar koma ekki vel í ljós hjá hon-
um, t. d. við skilnað þeirraMörups í fyrsta
þætti leiksins o. s. frv. Það er illa fallið að
hann verður að syngja, því hann hefur
ekki söngrödd og áherzlan er mjög til-
breytingalaus á orðunum í kvæði því, er
hann syngur einn í fyrsta þætti.
Hr. Valdimar Ottesen leikur hermann,
en ekki er hann þar sérlega hermannleg-
ur í framgöngu eða málróm ; ef til víll
á hann ekki að hafa verið lengi í hern-
um og er honum þá ekki sök á því gef-
andi.
Ekki sýnist leikurinn gefa tilefni til
þess, að þjónninn, er hr. Guðm. Magnús-
soa leikur, eigi að „riða“ eins mikið og
leikandinn gerir. Slíka þjóna hef ég ekki
séð á veitingahúsum hér á landi, og þeir
sem ég hef átt tal við og dvalið hafa
erlendis, segjast ekki heldur hafa séð þá
þar. Látbragð þjónsins sýnist yfir höfuð
alls ekki eðlilegt.
Frú Stefanía öuðmundsdóttir leikur vel
201
Brandur
Og hvað er það þið heimtið, hrífið?
að fyrir ríkis vísdðms-vind
ég varpi þeirri fyrirmynd,
sem ég hef helgað hug og llfið?
Prófasturinn
E>ér varpið burt? Hver býður það?
Ég bendi’ á veginn, hyggið að.
Mitt ráð er að þér rennið niður
því rugli’, er skaðar fólk og yður.
Nú, haldið í það, ef þér viljið,
en ofurvel það fyrir þiljið;
jft, ærslist, fljíigið, ærist hreint,
ef aðrir það ei sjá né vita.
En sá fær eitt sinn raunir reynt,
sem ráðlaust fer, og einn vill strita.
Brandur
Jú, ótti og hagur efiir verkið.
Á enni þér er Kains merkið,
sem hrópar: Þú þig heimi gafst,
og hjartans góða Abel drapst!
Prófasturinn
(lágt).
Nú segir hann, trúi’ ég, „þér“ og „þú“,
nei, það má ekki!
(hátt).
Ég vil nú
ei lengja framar þetta þref,
en það er víst, sem sagt ég hef,
að yður gleyma aldrei hlýðir,
hvers æBkir land og fólk og tíð;
sem fyrri, en oft hefur henni þó betur
tekist. Annars er það galli á listhennar,
að hún er ekki nógu tilbreytingarík í
meðferðinni á hlutverkum sínum, svo hvert
þeirra minuir fullmikið á annað. Söngur-
inn hefur heldur ekki tekist sem bezt hjá
henni í þetta sinni og yfir höfuð er rödd
hennar ekki eiginlega viðkunnanleg, of
mjóhljóðuð og blístrandi. Eu altaf er
gaman að sjá frú Stefaníu á leiksviðinu.
Frk. Gunnþórunn Halldórsdóttir leikur
Maríu prýðisvel og ekki ieikur hún síður
Kristján, gletna og fjöruga skósmíðasvein-
inn.
Þær ftú Þóra Sigurðardóttir og frk.
Þuríður Sigurðardóttir leika mjög vel að
vanda; frú Sigríður Jónsdóttir leikur og
vel, en unglegri hefði mátt gera hana í
andliti á leiksviðinu.
Litlu drengirnir, er þær Marta Indriða-
dóttir og María Sigurðardóttir leika, eru
mjög vel leiknir, og eru þó leikendurnir
börn.
í heild sinni er leikurinn vel leikinn
og af sumum afbragðsvel; er óskandi að
menn sæki leik þennan vel og láti sjá,
að þeir hafi smekk fyrir fleiru en skrípa-
leikjum einum.
Að því er snertir þýðingu leikritsins
sýnist þýðandanum hafa hér tekist lakar
en að undanförnu, einkum að þýða söngv-
ana, en hann hefur þð áður þýtt leikrit
og annað manna bezt úr erlendum tung-
um á íslenzku.
Gucfm. Gudmundsson.
Frá fjallatindum
til fiskimiða.
Um Hof í Yopnafirði eru í kjöti: Séra
Geir Sæmundsson á Hjaltastað, séra Krist-
inn Daníelsson á Söndum og séra Sigurð-
ur Sivertsen á Útskálum. Auk þeirra
sóttu sjö prestar aðrir.
Um Þóroddstað í Köldukinn eru í kjöri:
Séra Sigurður Jónsson á Þönglabakka,
séra Sigtryggur G-uðlaugsson á Svalbarðí
202
því aldrei sigrar hetja’ í hríð,
við hlið hans ef ei tíðin stríðir.
Já, skoðið skáldin, lista-Iýðinn,
er lögmál þeirra’ ei skyldan, tíðin?
Og hermenn vora! Hvestan brand
þeir hylja líkt og töfragand.
Af hverju? Því á hvora hlið
þeir horfa’ á landsins þörf og sið.
Sinn Bérgæðing skal sérhver temja
og sína kappgirnd ávalt hemja,
en eptir fjöldans sið sig semja.
Mannúðarfull og mild er tíðin —
svo mælir einatt fógetinn; —
þér þyrftuð ei að auka striðin,
þér ættuð vissan sigurinn.
En hornin verða fyrst að fjúka,
og fornar værur burt að strjúka;
þér vera hljótið eíns og aðrir,
og eiga’ og nota sömu fjaðrir,
ef vel skal happa-verki ljúka.
Brandur
Burt héðan, óðara!
Prófasturinn
Einmitt það!
Þér eigið að vera’ á betri stað.
En til bess yður vegni vel,
sem víst og sjálfsagt mál ég tel
að gá að Guði’, að gleyma’ ei því
að ganga tímans fötum í.
Hver kennir alla konst í her?
og cand. theol. Þorvarður Þorvarðarson.
Fleiri voru ekki í kjöri.
Þess hefir áður verið getið hér, að Hall-
dór prófastur Bjarnason á Presthólum hafi
unnið að öllu mál sín fyrir hæstarétti.
Yfirrétturinn hafði Iátið standa frá hér-
aðsdóminum litla sekt fyrir ósæmilegan
rithátt í varnarskjali, en hana feldi hæsti-
réttur einnig, af því að málið hafði verið
höfðað að óþörfu.
Reykjavík.
Fundurinn, sem getið var um í síð-
asta blaði að til stæði í skautaféleginu,
var nú haldinn á miðvikudaginn og sótt-
ur af miklu kappi einkum fjölmenti sá
hluti félagsmanna, sem enn er ekki kom-
inn af barnsaldrinum eða í kristinna
manna tölu. Eu þau eru lög í skauta-
félaginu, að fullorðnir og börn hafa þar
jafnan atkvæðisrétt. Tillaga var borin
fram um að ekki yrði varið fé félagsins
til dansskemtana, eða annara skemtana
skautalistinni óviðkomandi nema með sér-
stökum fundarsamþyktum í hvert sinn,
en hún var feld með öllum þorra atkvæða,
því stjórnin tók það þá til bragðs, að
hún hótaði, að ekkert skyldi verða af
dansleik þeim, sem ákveðinn var daginn
eftir og margir höfðu búið sig undir, og
vildu því ekki missa af; sá smáfólkið þar
færi til að neyta atkvæðisréttar síns.
Samþykt var þá önnur tillaga um að
skora á stjórnina að sjá um að skauta-
fært svell væri á tjörninni svo oft sem
kostur væri á, og fylgdi þeirri tillögu yfir-
Iýsing frá fundinum, að hann treysti stjórn-
inni til að leysa þetta sæmilega af hendi.
Þess skal getið, að þar sem sagt var í
síðasta blaði vafasamt hvort formaður fé-
lagsins þekti sundur skauta og mann-
brodda, þá reyndist þetta á fundinum
oftalað og hrakti formaður það rögg-
samlega.
Handkörfur tvær hefur nú félag-
ið útvegað sér, en þær eru til þess not-
aðar að styðja óvana skautamenn á svelli
203
Sá korpðral1, sem liðsmenn ber.
Og hann í fyllstu foruatu’ er
oss fyrirmynd á landi hér.
Sem korpóralinn kallar sina
til kirkjugangs í fastri röð,
eins skal ég líka leiða mína
um lífs og sáluhjálpar tröð.
Alt er sem rakið: Undir trú
er yfirvaldsins hellubrú,
en því sem er á bjargi bygt
má blindur maður fylgja trygt;
en hvernig kenna kristni skal,
það kenna lög og ritúal.
Svo, bróðir góður, óttist eigi,
en athugið hvað sé í vegi,
svo ganga alt að óskum megi!
í kirkjunni skal ég reyna róminn,
hvort rödd mín fellir sig við hljóminn.
Því ei eru hvolfin ómgefandi
i öllum kirkjum hér í landi.
Par vel. Minn texti, trúi’ ég, er
um tvöfalt eðli vort og strið,
og Guðsmyud þá sem gjarnast fer
sinn gamla veg. En nú er tíð
að maður hressing sæki sér.
(fer).
Brandur
(stendur sem steini lostinn).
Alt, alt ég hefi ofurselt
að efla Guðs dýrð, sem ég hélt,
1) heræflngakennari.
meðan þeir eru að læra. Bendir það á,
að formaður og fleiri stjórnarmeun félags-
ins ætli nú að fara að gefa sig við skauta-
menskunni. Yfir höfuð hafa verið miklar
hreyfiagar í félaginu síðistliðaa daga.
Dansskemtunin var haldiu í gærkvöld og
stóð framundir morgun, en ýmsir af þeim,
sem á fundinum héldu fram skautuuum
á móti danskónum tóku þó ekki þátt í
henni.
Gufuskip kom hér inn í gær, Mors,
eign Th. Tuliníusar kaupm. í Khöfn. með
kol til verzl’unar W. Christensens. Það
hefur verið 7 daga á leið írá Skotlandi,
kom hér uppundir Reykjanesið í fyrra-
kvöld, en komst þá ekki inn fyrir óveðri.
Koma þessa skips þykir góð, því bær-
inn var mjög kolalítill; nokkuð var selt
af kolum þeim, sem upp komu fyrir
skömmuhanda„Heimdalli“, en hrökk skamt.
Skp. selt á 5. kr,
Sagt hefur verið að von væri á kola-
kipi til Fischera verzlunar.
Árbók fornleyfafélagsins er nú fyrir
nokkru komin út og hefir að færa skrá
yfir eyðibýli í Landasveit, Rangárvalla-
sveit ogHoltasveit í Rangárvallasýsln eft-
ir Brynjúlf Jónsson frá Minna-Núpi. 2.
hofalýsingsr í fornsögum og goðalíkneski
eftir Finn prófessor Jónsson. 3. Ieiði
Guðrúnar Ósvífsdóttur, eftir Dr. Jón Stef-
áasson, skýrsiur um fálugið og fleira. —
Árbókinni fylgir allstórt rit og er þar fyrst
sérprentun úr tímariti danskra landfræð-
inga og er ferðasaga D. Bruuns kafteins, hér
um land sumarið 1897. Þessi ferðasaga
er á dönsk. Þá er þar á íslenzku rit-
gerð eftir hr. Bruun um ransóknir hans
sumarið 1897 á eyðibygðum í Árnessýslu,
Skagafjarðardölumrog Bárðardal. Þetta
fylgirit er mjög vandað og eru í því
margar myndir er hr, Bruun hefur gert
af ýmsum stöðum hér á land. Allir þeir,
sem nokkurn hug hafa á fornmenjaran-
sóknum hér á landi ættu að ganga í fé-
lagið til að styrkja það, og bækur félags-
ins í ár munu styðja að því að útbreiða
það.
204
svo heyri’ eg tímans hróp og glanm
og hrekk nú upp við illan draum.
Nei, kveðið enn þau kyngis-ljóð!
Sjá, kirkja þessi drakk mitt blóð;
mitt líf, mín sól þar sökk í dá;
sálina skulu þeir ei fá!
Ó, voða-þraut, að vera einn
og vonarlaus í hinstu nauð!
í hönd er lagður harður steinn
er hungursneyðin kallar: brauð!
Hve rétt, hve voða-satt hann eagði.
og samt þau ráð, sem djöfull lagði.
Mig vantar ljós á voða-stig.
Ó, vei, Guðs ljós flýr ávalt mig!
Ó, kæmi einn, ó kæmi’ hann nú,
með kærleik Guðs og frið og trú!
(Einar kemur; hann er fölur og magur, sjúkur & svip
hann er dökkklæddur. Brandur kallar).
Hver? Einar!
Einar
Það er enn mitt heiti.
Brandur
Ég stóð og þráði einhvern einn,
sem ekki væri kaldur steinn.
Æ kom, svo ég ei lengra leiti,
og fá þér höfn við hjarta mitt!
(vill faðma hann).
Einar
Ég er í höfn.
Brandur
Þú enn manst hitt,
sem okkur bar i milli?