Ísland - 21.01.1899, Qupperneq 4

4
ÍSLAND.
Andvaka-
Þegar nóttin er svört og regnið rennnr rúðum og þakinu á
og stormurinn hvín og rekur á ríngi’, en rofar þó hvergi frá,
þá hefur mjer fundizt tíminn tregur og teygjast einverustund.
Til að geta þá fullnægt sjúlfum sjer, þarf síngjarna, rólega lund.
Nú væri það gott að geta snúið til guðs í bæn um náð,
sem áður fyr þegar gekk alit greitt og gatan var róaum stráð.
Nú ann jeg ei því, sem jeg þekki ei, og þvi er mjer bænin treg,
og því á jeg bágt með að biðja guð, svo bænin sje innileg.
Jeg sje að jeg hlýt þá að hverfa frá minni hjartans brennandí þrá,
sú hylling leystist við hugsun upp og hvarf því óðara frá.
Æ, hjarta mitt ýnoist hamast, eða því hægir um stundarbið;
jeg sný mjer á vinstri, jeg sný mjer á hægri, jeg sný mjer á hverja hlið,
og svitadroparnir detta af enni sem dreyri úr banvænni und,
jeg held, að jeg þyldi ekki að þreyja aptur þvílíka andvökustund.
Að himininn fari að hrapa niður, það hræðist jeg einna mest,
og í aðra röndina þykir mjer þó sem það væri kannske bezt.
Til hvers er að þreyja þunga nótt og þola andvökuraun,
og að eins þá fyrir sjálfan sig, og sjá ekki nokkur laun.
Örðugt mun fyrir unga sál, sje yfirvegað nóg,
að gefast upp og ganga inn í gleymsku og dauðans ró.
Hjörtur.
má sjálfsagt fullyrða, aðeins og hún er þar sögð, sje
hún tilbúin af blaðinu og engum öðrum. Þessar-
arsögu var getið í gamni hjer í blaðinu áður, af
því hún virtist meiniaus, og sjálfsagt að taka hana
sem annað græskulaust spaug. Hjeraðslæknirinn
er svo alþekktur maður, að það virðist hreinn
óþarfi af „ísaf.“ og slettirekuskapur, að fara að
verja hann gegn drykkjuskapar-óorði, enda þótt
hann sje ekki bindindismaður. Einsog tekið var
fram hjer í blaðinu áður hafa orð hans og ræður
um áfengi og nautn þess engu minni þýðingu fyr-
ir það.
Loks má minnast á það, að Birni .Jónssyni ferst
ekki, að vera mjög kampagleiður eða kjaftfor í
garð „Bakkusarliða“, því þær eru misjafnar sögurn-
ar sem af því ganga, hve vel hann hafi haldið
templar-heit sitt, og er það merkur maður úr
Goodtemplarreglunni sjáifri, sem „ísland“ ber fyr-
ir þessu, og þar að verðleikum miklu betur met-
inn en Björn Jónsson, og mun sá hinn sami kann-
ast við þetta hvar og hvenær sem vera vill.
Það er áiit góðra templara, að Björn hafi harla
iítið lagt í söiurnar fyrir málefni þeirra. Hann
hefur aidrei beitt „ísaf.“ fyrir því að nokkru ráði,
og kunnustu biudindisræður hans þar eru stráks-
leg og klúr dóna-atyrði og uppnefni á veitinga-
húsunum í bænum.
Ólafsvík, 1. janúar 1899.
Kæra „ísland!“ Nft er harla langt gíðan jeg hef skrifað
þjer og vil eg nft byrja með því að 6ska þjer gleðilegs ný-
árs og þakka þjer fyrir gamla árið.
Síðan jeg skrifaði seinast (í marts 1898) hefur tíðarfar
hjer verið afarerfitt yfirleitt, sumarið eyðilagðist alveg frá
10. ágftst, og síðan má heita að hafi gengið ðslitnar ófærur;
hefur verið mikið tjðn að því, þar sem allt af hefur verið
nægur figkur hjer fyrir þegar gefið hefur. Heyskapur varð
hjer um slóðir með rýrara móti, því óþerrar voru afar-
miklir hjer í sumar. Heilsufar manna hefur verið þolanlegt,
nema hvað veiki gekk í börnum.
Andlegar hreyfingar eru hjer engar nema ef teija skyldi
hindindishreyfinguna. Má geta þess, að skólakennari B. Þ.
Gröndal stofnaði hjer barnastftku í marts í fyrra og dafnar
hftn vel. Enn nft lítur helst ftt fyrir að öll bindindishreyf-
ingin hjer strandi á húSplásBÍeysi. „Bindindisfélag Ólafs-
víkur“ ætlaði í fyrra að bæta ftr þessu með þvi að reisa
fundarhfts; sótti stjórn þess um leyfi til landshöfðingja um
að fá að halda „lotterí" á nýjum bát breiðfirskum, í því
augnamiði að ijetta undir með kostnaðÍDn. Þegar svarið
kom, var innsókninni synjað vegna formgalla. Þá sótti
stjórnin aptur og bjó það svo vel út að ekkert varð ftt á
sett; en þá þóknaðÍ3t sýslumanninum, Lárusi í Stykkishólmi,
að mæla svo á móti þessu fyrirtæki við landshöfðingja að
fjelaginu var sgnjað um að halda „lotteríið". Slíkir fram-
faramenn!! Hlægilegast er það, að sýslumaður færir það
sem ástæðu á móti lotterishaldinu, að hjeraðið sje svo fá-
tœkt. jÞað ,-er svo fátœkt að það þarf ekki styrk til að
byggja húsiðl Virðist mönnum þetta nokkuð frekleg ósam-
kvæmni hjá sýslumanni, sem á manntalsþingi hjer í Ólafsvík
vorið 1896 hjelt stranga tölu um drykkjuskap manna hjer
og hvatti menn hjer þá til þess að afleggja þann ljóta löst.
En nft snýst hann öndverður gegn bindindishreyf. með því að
spilla því að áður um getið húa verði reist. Því sannleikurinn er
sá, að efnahagur manna hjer er ekki svo góður að fjelögin
treysti sjer tii að reisa gott fundarhús án þess að fá styrk
annarsstaðar frá; en þetta fyrirhugaða ,lotterí‘ var ætlazt til
að næði yfir allt land o: að seðlar yrðu seldir um allt land.
Vjer höfum ekki heyrt þess getið fyr, að bannað hafi verið
að halda lotterí í þessum tilgangi, og er ilt til þess að vita,
að yfirvöldin skulu setja sig upp á móti hinum mestu vel-
ferðarmálefnum þjóðarinnar, en þar til hljóta sannsýnir menn
að tclja bindindismálið. Auðvitað er það, að sýslumaður vor
tapar líklega rftmum 100 krónum við það, að ekki flyst neitt
vín hingað til Ólafsvíkur. En skyldi það geta verið, að hann
sjái svo mikið eptir þeim krónum, að honum þyki tilvinn-
andi að hnekkja þvi máli, sem hann áður hefur verið hvata-
maður að? Það er vart trftlegt. En hvað á maður að halda?
2. 7.
Ö1 á flöskum.
Við undirskrifaðir gjörum hjer með vitanlegt
almeuningi, að við framvegis seljum allt öi á
flöskum þannig, að flöskurnar sjeu borgaðar á-
samt Innihaldinu, ea tökum aptur við flöskunum
fyrir sama verð og þær selja^ Þetta nær ekki
til fastra viðskiptavina okkar, sem við í þessu
efni munum skifta við að öllu leyti eins og áður.
Rvík, 10. jan. 1899.
J. G. Halberg. Th. Thorsteinsson.
(J. Zimscn.
Xý tímarit.
Nú er komið nýtt kirkjublað í viðbót. Heitir
það „Fríkirkjan“ og á að styðja frjálsa kirkju og
kristindóm. En eptir því sem sjeð verður af fyrsta
blaðinu, þá ætiar „Fríkirkjan“ að sækja að tak-
marki sínu með næsta nettuni og kvenniegum
meyjarstigum.
Það er nú ekki lengur nein nýlunda að sjá
tímarit um kirkjumál, en hitt er nýlunda, að sjá
tímarit um heilbrigðismál. Það er nú farið að
koma út og heitir „Eir“ eptir lækningagyðjunni
norrænu. Þetta er þarft fytirtæki og ritið verður
áreiðanlega gott. Því að því standa svo góðir
menn, að óhætt er að vona hins bezta af þeim.
í innganginum reikna þeir ritstjórarnir, hvers virði
mannslifið er. Raunar er mat þeirra of lágt, en
þess óhættara er ykkur að troysta því, landar
góðir, að þið kostið ekki minua en þar er sagt.
Þessi góða hugvekja þeirra læknanna ætti að
keuna mönnum, að fleira má reikna til hagaaðar
og skaða en það, sem t&lið er í krónum og í
fríðu. Þegar þingmennirnir okkar lesa þetta,
munu þeir sjá, að það borgar sig að hafa nógu
marga lækna og kosta nokkru til þar sem um
heilbrigðismálin er að ræða. Ekki væri það held-
ur óhugsandi að þeim hugkvæmdist þá, að taka
minna tillit til auranna og meira til mannanna
en þeir hafa gjört hingað til. B. J
Reykjavík.
Það mua mörgum þykja skrítnar fregnir, að þeir eru
nft orðnir mestu mátar Björn Jónsson og Valdimar Ásmund-
arBon, og mjög samdauna í öllum skoðunum. Það er í
Blaðamannafjelaginu, sem þoir hafa betur en áður kynnst
hvor annars innræti og komizt að raun um, að þeir væru
í rauninni náskyldar sálir, þótt þeir hingað til hafi ekki
kunnað að meta hvor annan rjettilega. Það var í samráði,
og eptir langar bollaleggingar þcirra i milli, að báðir lögðu
ftt af örkinni móti „íslandi" nft um nýárið. Björn byrjaði
og Valdimar lofuði að koma á eptir. Ea þegar hann sá, að
grein Björns var öðruvísi tekið af almenningi hjer í bænum
en þeir fjelagar höfðu ætlazt til, og það varð hljóðbært, að
Björn mundi hafa forskrifað sig og fengi fyrir vikið að
kenna á vendi hegningarlaganna, þá sveikBt Valdimar að
nokkru leyti undan merkjum, stakk grein sinni undirstólog
ljet sjer nægja, að gefa ágrip af grein „ísaf.“, til að rjett-
læta sig fyrir Birni.
Eins og mörgum er kunnugt, hafa meðlimir Blaðamanna-
fjelagsins (og í því eru meðal fleiri ritstj. „Fjk.“, „fsaf.“ og
„ísl.“) komið sjer saman um, að láta fttkljá meiðyrðamál öll
sín í milli, sem ftt af blaðadeilum rísa, fyrir kjördómi eða
gjörðardómi, en leita ekki dómstólanna. Þennan tímann,
sem „ísl.“ hefur ekki komið ftt, hafa blöð þeirra fjelaga flutt
hverja greinina á fætur annari um „ísl.“, sem þeirgætu bu-
ist við að verða að sæta ábyrgð fyrir fyrir gjörðardóminum.
Svo bjuggust þeir við, að ritstj. „íslands" mundi ef til vildi
svara, og það svar ráðgerðu þeir að nota sem bezt að hægt
yrði. Þeir sögðu sig þá undan lögum Blaðamannafjelagsins
um gjörðardðminn, til að geta notað dómstólana, sem þeir
sjálfsagt hafa bftizt við að tækju óvægilegar á sakargiptun-
um. En allt sem fram var komið þangað til þeir sögðu sig
undan samþykktunum, vcrður að ganga fyrir gjörðardóminn.
Þessi aðferð þótti þð formanni fjelagsins (J. Ól.) ekki drengi-
legri en svo, að þegar hann fjekk uppsögn þeirra, sagði
hann sig úr fjelaginu, eftir að hafa þó fyrst farið heim til
beggja, til að reyna að fá þá til að taka uppsögnina aptur.
En daginn eptir fjekk Björn þó einhverja eptirþanka af
þessu, labbaði til formannsins og bað hann að taka aptur
úrsögnina mót því að þeir fjelagar gæfu sig aptur undir
gjörðardóminn, og varð það þá ftr.
Eitt var það í ráðagjörðum þeirra, að reyna að fá ritstj.
„ísl.“ rekinn ftr Blaðamannafjelaginu og hjeldu þeir, að með
því gjörðu þeir honum mikla hneisu(!!!). Hver ástæðan
átti að vera er ókunnugt, en þeir treystu þó ekki atkvæðun-
um, og á fundi, BOm nýlega var haldinn, hreifðu þeir sig
ekkert í þá áttina, en hugsuðu sjer að bfta sig betur undir
til næsta fundar. Þð eru þeir lafhræddir um, að svo geti
farið, að nýtt fjelag myndist við hliðina á hinu, og lamar
það töluvert allar framkvæmdir.
„Fj.k.“ flytur í síðasta blaði mynd, sem hún Begir að sje
af Guðmundi skáldi Friðjónssyni, og fylgir henni afarþunn
og vesaldarleg grein um ritstörf Guðmundar eftir ritstjórann.
Annars varð Valdimar þarna sem optar dálítil skyssa á.
Guðmundur hefur sem sje stundum gripið óþirmilega ofan í
lurginn á „ísaf.“ og Björn er nógu mikill nagli til að taka
sjer allt þess háttar mjög nærri. Valdimar kvað hafa fengið
hjá honum þungar átölur, og Björn talið það „tryggðarof"
af honum, að flytja mynd af öðrum eins manni og Guð-
mundi. Frft Bríet hafði verið þessu alveg samdóma undir
eins og Björn minntist á það. Og þegar hftn sagði það og
Björn lika, þá er svo sem sjálfsagt, að lítið varð um vörn-
ina hjá aumingja Valdimar.
Ný harmonika,
með 21 nótu, 3 registrum og 4 bössum, fæst með
verksmiðjuverði. Nánari upplýsingar hjá ritstjóra
„íslands“.
XJ ósmyndLavj ©1
9 X 12 crn. til sölu með ýmsu tilheyrandi fyrir
lágt verð. — Upplýsingar hjá ritstjóra „íslands“.
Island
ketnur framvegis út á sunnudögum, aðrahvora
viku. Þö getur útkomudagur orðið annar þegar
póstskip koma frá útiöndum. Verð hvers ársfjórð-
ungs í Reykjavík 50 aur., út um land 60 aura.
Afgreiðsiu og útsending blaðsius annast Þorv.
Þorvarðarson prentari í Þingboltsstræti 4, og snúi
kaupendur sér til hans um allt þar að lútandi.
Gjaldkeri blaðsins er cand. Einar Gtunnarsson
í húsi Gunnars kaupmanns Einarssonar í Kirkju-
stræti 1, og annast hann innheimtu á andvirði
blaðsins.
Skrifstofa Laugaveg 2.
Næsta blað kemur út áður póstar fara.
Bitstjóri og‘ábyrgðarmaður: Þorsteinn Gíslason.
Prentað i Fjelagsprentsmiðjunni.