Ísland - 31.01.1899, Side 4

8
í SLAND.
vjer alla ekki. Btaðið aagði, að hann væri mjög
kunnugur ástandinu heima, og það báru greinarn-
ar með sjer. Sumir hafa því getið tii. að höfuud-
urinn væri iautinant Daniel Bruun, en það eiu
getgátur einar.
En bara að íslendingar hefðu nú hreinar hend-
ur! Það ætti að fara að vakna hjá þeim tiiflnu-
ing og virðing fyiir sínum eigin lögum, svo að
þeir hættu öllu makki og pukri við botnverpings.
Það er ijóst, að höf. greinanna í „Kbk.“ þakkir
viðskipti íslendinga og botuverpinga, og með því
að honum er í nöp við iaudsmenn, hefur hann
gert úlfalda úr mýflugu. En vjer getum ekki
með sanni aagt, að ailt, sem hann segir, sje gripið úr
lausu iopti. Það er satt, að íslendingar hafa
mök við botnverpinga og þau miður sæmileg, en
það eru einstakir menn, en ekki öil þjóðin eða
betri mennirnir, og þar í liggur aðalvillan hjá
greinarköfundinum.
Kanpmannahöfn, 14. jan. ’99.
Bindindishetjan.
Það lítur út fyrir, að eitthvað sje til í því, sem
„ísland“ sýndi fram á síðast, að ekki muni allt
í sem rjettustum skorðum á efsta loptinu, þar sem
heilinn er geymdur, hjá vorum valinkunna blaða-
bróður, ritstjóra „ísafoldai“. Hugsanaringlið í
grein hans 7. jan. benti ljóslega í þá áttina. En
hvað segja menn nú um eptirfarandi klausu? í
„ísaf.“ 25. þ. m. er hann að verja sig gegn orða-
sveim þeim, sam lengi hefur á honum legið meðal
templara fyrir sífeild skuldbindingarbrot, og fer
hann um það þessum orðum: „Það (Bakkusarþýið)
iýgur því nú, að hann (ritstj. ,,ísaf.“) drekki í
Iaumi, þ'ott í bindindi sje og hafi verið mörg ár“.
Ekki nema það þó, að halda að hann drekki í
laumi; hann, sem er í bindindi!!! En hverjir eru
það nú, Björn minn, sem drekka í laumi? Eru
það ekki einmitt bindindismennirnir? Hinir, eem
ekki eru í bindindi, þurfa ekki að fara neitt
laumulega með það, þótt þeir fái sjer í staupinu.
Og guðvelkomið segir hann mönnum, að hafa
þetta álit á sjer. Ójá, karlinn minn; það var líka
vissast, að fara ekki mikið út í þá sálmana, kippa
sjer ekki hátt upp við það, en reyna að eyða um-
talinu.
En úr því að „ísland“ hefur nú einu sinni
minnzt á þetta mál, og ókunnugir gætu ímyndað
sjer, að þvi væri fieygt hjer að eins til að erta
Björn, þá skal nú skýra frekar frá málavöxtum.
Eins og skýrt hefur verið frá, bar „ísland" templ-
ara fyrir sögusögn sinni, og það hefur jafnvel fyr-
ir löngu síðan fengið tilmæli úr þeirri átt um, að
hreifa við þessu kauni Bjarnar, þótt ekki hafiþað
orðið fyr en nú, að hann gaf sjerstakt tilefni til
þess með fólskufleipri sínu i „ísaf.“ 7. jan. út úr
fyrirlestri öuðmundar læknis. Sjáifur vissi hann
vel áður, að hann var af mörgum templurum
skoðaður sem svartur og óhreinn lagður í regl-
unni. Að sögn þeirra hefur þetta mál eitt sinn
verið gjört að uraræðuefni opinberlega á fundi
í stúkunni „Hlín“, og sömuleiðis ekki alls
fyrir löngu í stúkunni „Einingunni“. En þrátt
fyrir þetta hefur ekkert verið hreift við
Birni í reglunni enn, svo kunnugt sje. Það geta
líka verið töluverð vandkvæði á því. Því bæði
heimilisfólk Bjarnar og eins ýmsir verzlunarmenn,
sem helzt er að leita upplýsinga hjá, neita að bera
nokkurn hlut um þelta fyrir rjetti templara. En
ef Birni er sjerlega annt um að bera þetta af sjer,
og hvítur sakleysinginn er hafður hjer fyrir rangri
sök, þá getur hann heimtað, að ritstj. „ísl.“ færi
fram sannanir fyrir þessu fyrir dómstólunum. En
því gjörir Björn það ekki? — Já, auðvitað gjörir
hann það nú eptir þessa árjettingu.
„Skuggasveinnu
o. fl. hefur verið leikinn í Hafnarfiiði undanfarið,
og standa Goodtemplarar einkum fyrir því, enda
hafa þeir áður staðið þar fyrir sjónleikum. Það
er vitanlega ekki sanngjarnt, að gjöra stórar kröf-
ur, þar sem skortur mun vera á góðum útbúnaði,
sumt af leikendunum alveg óvant að koma á leik-
svið, og þá ekki sízt tilfiunanlegur skortur á góðri
tilsögn; en af því að jeg brá mjer suðureptir um
daginn til þess að sjá Slcuggasvein eða Útilegu-
mennina leikna, ætla jeg lítilsháttar að drepa á,
hvernig mjer gazt að þeim.
Það er hvort um sig, sð Skuggasveinn sjálf
ur á að bera leikinn að mikla leyti uppi, enda
gjörir hann þið með stórum yfirburðum þar hjá
Hafnfirðlngum, og má hann heita vel leikinn,
röddin góð og vöxturinn einnig. Hann hefur og
þann stóra kost fram yfir flesta hina leikendurna,
að hann sýnist ekki vera í neinum vandræðum
með, hvernig hann eigi að haga sjer á ieiksviðinn,
hvar hann eigi að standa, hvernig hann eigi að
hafa hendurnar o. s. frv. Það er ekki þessi sí-
feilda ókyrrð á honum, sem sumum hinna, t. d.
Möngu, sem virtist bókstaflega eiga ómögulegt
með að standa kyrr eitt andartak, heldur sýndist
sífellt vera að taka danssporin, eða þá þassi ham-
gangur fram og aptur um ailt leiksviðið, eins og
hjá stúdentunum. Það er sannarlega mjög ónáttúrlegt
að þjóta um alit leiksviðið hvenær sem eitthvað
er sagt, og án þess að það sje sagt í nokkurri
geðshræringu, en slíkt og annað þvílíkt afkára
iegt látbragð, vangaveltur o. fl., hefði óefað verið
að miklu leyti lagfært, ef tilsögn hefði verið góð. —
Yfir höfuð kunui jeg einna sízt við stúdentana,
einkum Grím, og svo Grasaguddu, sem annars er
þó svo skemmtilegt og þakklátt hlutverk. Ketill
(Gísli Gíslason) er aptnr á móti sæmilega leikinn,
og góð skemtun er að söng hans og Skugga, þá
er þeir hvessa hnífana. Ásta (Fr. Þorláksína Pjet-
ursdóttir) er og þolanlega leikin á sumum stöð-
um, þótt mikið vantaði á, að geðshræringarnar
lýstu sjer nægilega. Söngrödd virtist hún nafa
laglega, þótt söngurinn færi ekki sem bezt, en á
því má ekki taka hart, þar sem ekkert hljóðfæri
er til að leiðbeina og styrkja þann, er syngur.
Harald hefði jeg kosið glæsilegii, en laus var
hann að miklu leyti við allt vandræðalátalæti, enda
mun sá, er hann leikur (Halldör Gíslason) áður hafa
fengizt við sjónleiki. — Um hiua aðra leikend
ur skal ekkert annað sagt en það, að fremur
þótti mjer sýslumaðurinn tilkomulítiil, og sömleið-
is, og öllu fiemur Ögmundur, on hans hlutverk er
Iíka vandasamt. Bændunum vildi jeg líka segja
það, að það er okki æfinlega kýmilegt að vera
svo hokinn og skakkur að auðið er, það má að öllu
ofgera.
Skuggasveiu gamla leikur Eyjólfur Ulugason
járnsmiður.
Sig. Magn.
Brjóstumkennanleg geðvonzka.
Lesendur „íslands verða að fyrirgefa, þótt ekki
sje svarað öllum hnútum, sem því hafa verið send-
ar, undir eins. Því ef svo ætti að vera, mundi
ekki rúm fyrir annað í blaðinu. En svarað mun
þeim verða smátt og smátt. Til bráðabyrgða skal
mönnum bent á það, að rjett hefur „ísland“ hitt
naglann á höfuðið síðast, þar sem það minntist
kunningja síns, „Ísaf.“-Bjarnar. Hann ræður sjer
nú ekki fyrir reiði og fara árásir hans á „ísl.“
allar í handaskolum síðan. Því það þykir mönn-
um verst af öllu, þegar rólega og reiðilaust er
flett af þeim gærunni, eins og Birni var gjört hjer
í síðasta blaði. Greinar hans móti „ísl.“, sem
sem áður var ekki ókænlega fyrir komið, eru nú
orðnar tómt bull, sem engiun maður moð viti
getur til ætlazt að „ísl.“ taki alvarlega. Karlinn
hefur enga stjórn á skapsmunum sínum, svo að
hann skrifar svartasta rugl. Sem dæmi má minna
á, hvernig honum tekst að bera af sjer gruninn
um skuldbindingarbrot við Templararegluna, sem
getið er hjer um í annari grein. Önnur perlan úr
heilabúi hans er þetta: Hann segir að ritstjóri
„ísl.“ hafi „ekkert til að bera í (ritstjóra)embætti,
nema — mont og gorgeir“. Þetta eru orð hans
óafbökuð. Eptir hans skoðun ætti þá „mont og
gorgeir“ að vera nauðsynlegt skilyrði til að geta
verið ritstjóri, þótt hann reyndar játi að þetta sje
ekki einhlítt.
Reiðin er eitt andskotans reiðarslag, eins og
meistari Jón kemst að orði, og þeir aumingja-
menn, sem undir hennar yfirráð eru seldir, verða
að öllum jafnaði sínir eigin böðlar. Það er auð-
vitað í hálfgerðu æði, að þessar vitleysur gloppast
út úr karlinum og fleira af líku tagi (t. d. um
pappírssöluna hans handa „ísl.“, sem síðar skal
minnzt á), og að honum hlýtur að þykja minnkun
fyrir sig að öðru eins, þegar hann hugsar rólega
um það á eptir. Eu því fær hann ekki Einar til
að skrifa þessar deilugreinar fyrir sig; honum
mundi takast það miklu betur.
Björn ætti yfir höfuð ekki að hafa sig í harð-
bráki framar. Það er alkunnugt, að hann má
ekki reiðast, þolir það ekki; líka er alkunnugt, að
hann er svo vanstilltur, að ekki má orðinu halla. Á
blaðamannafundinum síðast, þegar ritstj. „ísl.“ var
rekinn úr fjelaginu, varð Björn svo yfirkominn af
reiði, og það án þess að honum væri sýnd ókurt-
eisi af nokkru tagi, eða nokkurt tilefni gefið ann-
að en það, að honum virtist svo um stund, sem
atkvæðin ætluðu að ganga móti sjer, — að hann
lagðist veikur rjett á eptir, og hefur svo frá sagt
einn af fundarmönnunum, sem þar var viðstaddur.
Reykjavík.
B. J. er mjög hrððugur yfir hurtrekstri ritstjðra „ísl.“ úr
Blm.fjel. og hefur að nokkru Ieyti rjett til [iess, því svo
neyðarlega „kúskaði“ hann þá þar Jðnana bíiða. Hann hðtaði
þeim að fara burt úr fjelaginu, ef ritstj. „ísl.“ yrði ekki
rekinn, og auðvitað að hafa með sjer Einar Hjörleifsson og
svo þau hjðnin Brietu og Yaldimar. Það var notað sem á-
stæða, að ritstj. „ísl.“ hefði gjört ráðabrugg þeirra vinanna,
Björns og Yaldimars, sem getið var í síðasta „ísl “, að um-
ræðuefni opinberlega og var þetta talið friðheilagt fjelagsmál.
En á fundinum mætti ritstjðri „íslands“ með vottorð frá
tveim mönnum, sem báru, að þeir hefðu heyrt allt hið sama
eptir öðrum fjelagsmanni áður en „ísl.“ gerði það að um-
ræðuefni. Sá fjelagsmaður er Yald. Ás., og játaði haun þetta
á fundinum með leyfi konu sinnar. Degar ritstjðri „ísl.“ var
farinn og Björn lagztur í valinn, þá brígsluðu þeir, Bem ept-
ir voru, hver öðrum um útburð af fundum fjelagsins. Fyrst
Bkammaði J. Ól. Valdimar; svo þegar Jðn var genginn út,
bauð E. Hjörl. Vald. að sanna, að J. Ól. hefði borið út af
fundum fjelagsins. En fyrir fundinn fullyrti J. ÓI. við rit-
stj. „ísl.“, að E. Hjörl. bæri út af fundum í Kr. Ó. t»or-
grímsson kaupm. Loks gátu þeir ekki þagað yfir því, sem
fram hafði farið á þessum sama fundi, svo að ritstj. „ísl.“
frjetti það allt lítilli stUDdu eptir að fundinum var slitið.
Ritstjðri „ísl.“ er svo sem ekkert hnugginn af því, þðtt
hann sje laus úr svona fjelagsskap. Síðar mun „ísl.“ við
tækifæri flytja mönnum til skemmtunar ýmsar „scenur“ úr
fjelaginu. Því það er engin hætta á því, þrátt fyrir það
sem hjer er sagt, að hann fái ekki framvegis vitneskju um
allt, sem fram fer á fundunum, ef fjelagið er nú ekki algjör-
lega sálað, eins og heyrzt hefur.
Þessa vísu kvað Jðn Ólafsson einhvern tíma í fyrra vetur
og langaði þá til að hún kæmist á prent. Þð vildi hann, ein-
hverra ástæðna vegna ekki birta hana í „N. Ö.“, en ráð-
gjörði að koma henni fyrir hjá „Fj.konunni11: Nú veitist
honum sú ánægja að sjá stökuna „á þrykki“ :
Átrúnaði’ á aumlegt goð illa hreistrað isuroð
allflestir nú hafna, Axlar-Bjarnar nafna.
Þótt öllum hljóti að vera auðsær tilgangur þeirra Björns
og Valdimars, er þeir sögðu upp aukalögum Blm.fjel. um
gjörðardóma, rjett eptir að báðir höfðu hellt sjer út yfir rit-
stj. „ísl.“ og áður en hann fjekk tækifæri til að svara, þá
er Björn nú að reyna að rjettlæta sig i „ísaf.“ og lætur J.
Ól. gefa sjer vottorð um það, fyrst og fremst að hanu hafi
auðvitað ætlað að gefa ritstj. „ísl.“ eptir gjörðardómsskuld-
bindinguna, og í öðru lagi, að hann (J. Ól.) hafi sagt rit-
stj, „ísl.“ undir eins frá þessu göfuglyndi Bjarnar. Hvort
fyrra atriðið, er satt vita þeir fjelagar betur en ritstj. „ísl.“,
en að síðara atriðið er ekki satt, það veit ritstj. „lsl.“ og
lýsir þvi hjer með yfir.
Aðsent.
Seint þreytist Fj.k. á því að lofa, bðndi. Nú lofar hún
því ofan á öll afrekin að verða bæuda og verzlunarblað.
En sá, sem svikur þig einu sinni, gjörir þjer rangt; sá, sem
svíkurþig tvisvar, gjörir þjerekki rangt; sá, sem svíkur opt
gjörir þig að gjalti; sá, sem lofar þjer smjöri, en lætur þig
fá gráða, gjörir þjer rangt í fyrsta sinni, on hve opt sem
þú svo gengur inn á sömu samninga við hann aptur, þá
áttu að vísu að ganga; þá er engin vorkunn fyrir þig að
vara þig. En mikill mun styrkur og blðmi bændanna verða,
þegar hinn fegursti og snjallasti meðal þeirra svona skrýðist
foringjakápunni. Þá’ ærist Heimdallur af þytnum af gras-
inu, þegar það sprettur, og ðlátunum í ullinni, þegar hún
vex, og söngnum í gullinu, þegar það er að ryðjast ofan í
vasana. Sveitamaður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Þorsteinn Gíslason.
Prentað í Fjolagsprentsmiðjunni.