Ísland - 12.02.1899, Blaðsíða 4

12
ISLAND.
hann felldi sig nijög il.la við, þðtt hann hins vegar
teldi bót í því, ef eining gæti fengizt í stafsetn-
inguna, eða úr yrði dregið þeim glundroða, sem
þar er. Og það kvað svo rammt að þessu, að við
sjálft lá, að samþykktin færi þess vegna út um
þúfur, áður hún kæmist út frá fjelaginu. Ea til
góðs samkomulags innan fjelagsins gaf hann þetta
þó að síðustu eptir.
En fyrir alla þá, sem kunnugir eru frammistöðu
Bjarnar Jónssonar í þessu máli frá upphafi, hlýt-
ur það að vera stórhlægilegt, að heyra nú og sjá
með hvílíkum gorgeir og drembilæti þessi gamli
fáfræðingur kemur fram, síðan hann fór, undir
handleiðslu annara, að beita sjer og „ísaf.“ fyrir
málinu.
Yið samning rjettritunarákvæðanna hafði Björn
svo sem ekkert að segja, vegna fákunnáttu sinnar.
Jón Ólafsson var frá upphafi aðalmaðurinn í sam-
tökunum, þótt hann skákaði „ísaf.“ fram í um-
ræðunum, af því að hann vissi, að hún var meir
lesin en hans eigið blað. Og ekki er ófróðlegt
að bera saman kenningar þær, sem „ísaf.“ hefur
verið að flytja um málið og skoðanir þær, sem
Björn Ijet uppi áður á fundum Blm.fjel. T.d. má
taka lofræðurnar, sem „ísaf.“ hefur flutt um fyrv.
rektor Jón Þorkelsson, sem málfræðing. Því þótt
þær sjeu ekki nema maklegar og sannar, þá eru
þær mjög ósamhljóða því áliti, sem B. J. ljet uppi
á fundum Blm.tjel. um þetta efni. Honum var
lengi vel meinilla við, að nokkuð kæmi það inn í
samþykktina, sem bæri vott um, að það væri arf-
ur frá rektor J. Þ. Og það var þvert ofan í til-
lögur hans, að J. Ól. sýndi rektor Jóni samþykkt-
arákvæðin, eptir að búið var að mestu leyti að
gera út um þau í fjelaginu. Rjettrituu Blm.fjei.
er hvorki samin af rektor Jóni Þorkeissyni, nje
hr. Pálma Pálssyni, þótt þeir hafi skrifað undlr
samþykktina og „ísaf.“ sje nú að skáka fram nöfn-
um þeirra. Þeir hafa að eins tjáð sig fúsa til að
fylgja þessari stafsetning, ef Blm.fjel. tækist að
gera hana almenna.
Þegar rætt hafði verið nokkrum sinnum aptur
ábak og áfram um þetta mál í Blm.fje!., án þess
að mönnum kæmi þar saman, þá var hr. Pálmi
Pálsson beðinn að koma á fund í fjelaginu og
halda fyrirlestur um rjettritun, og var hann und-
ir eins fús á það. Skýrði hann þá frá því, eins
og síðar í stúdentafjelaginu, að hann teldi það
ekki miklu skipta, hverri af þeim stafsetningar-
reglum, sem nú væru algengastar, væri fylgt;
hann gerði þeirra ekki mikinn mun; kvaðst þó
fyrir sitt leyti helzt vera fylgjandi rjettritun rekt-
ors Ólsens, af því að hún væri auðveldust. Hann
lofaði að eins að leiðbeina fjelaginu, en Ijet að
öðru leyti samþykktir þess afskiptalausar.
Á tyrstu fundunum, sem rætt var um málið í
Blm.fjel., áður hr. P. P. hjelt fyrirlesturinn, hafði
B. J. „ma!að“ töluvert, en hvarf frá flestu því,
sem hann hafði áður haldið fram, eptir að hann
hafði heyrt fyrirlesturion, enda hafði hann þá
hvað eptir annað orðið að athlægi í fjelaginn fyr-
ir fádæma vankuhnáttu um almennustu málfræðis-
hugmyndir. Sjerstaklega man jeg eptir því einu
sinni, að hann kom því upp um sig, að hann
þekkti ekki reglur fyrir algengustu hljóðvörpum í
íslenzku; var þá ekki laust við, að brosað væri
að karli, af sumum fjelagsmönnum góðmótlega, en
fleirum þó nokkuð kýmilega, en Björn varð svo
utan við sig, að hann vildi ekkert um rjettritun
eða málfræði framar tala á þeim fundi. En af
þessu, og fleiru því líku, kom í hann kergja og
keppni. Reiðinni fyrir að hafa opinberað fákunn-
áttu sína og gjört sig spaugilegan, sneri hann
ekki á sjálfan sig, eins og rjett hefði verið, held-
ur á alveg saklausan mann, sem auðvitað gat
ekkert að þessu gert, ritstj. „ísl.“. Til sönnunar
þessu má benda á, að inn í stafsetningarfrumvarp
fjelagsins, sem B. J. hafði lofað að prenta og gjöra
svo úr garði, með eptirliti annars manns, að fram-
bærilegt væri til samþykktar fyrir fnnd, sem fje-
lagið bauð til mörgum rithöf. og bókaútgefendum
í bænum, — inn í það laumaði haDn klunnaleg-
um glósuin til ritstjóra „ísl.“ Þegar gestir fje-
lagsins voru farnir tók ritstj. ,ísl.‘ svoiítið ofan í lurg-
•nn á Birni (en þó ekki nærri því eins og B. átti
skilið) fyrir frammistöðu hans í málinu, svo að
Valdimar, sem þá var nýlega farinn að fleða sig
fyrir fótum Bjarnar, kom þá fyrst með þá uppá-
stungu, 'að ritstj. „ísl.“ væri rekinn úr fjelaginu.
Ósamlyndið út úr rjettrítuninni var svo mikið á
þeim fundi, að ekkert varð gert, og stóð hann þó
fram á miðja nótt. Ritstj. „ísl.“ neitaði að skrifa
undir samþykktina. Þá hjeldu hinir aukafund
daginn eptir, og þar var samþykktin undirskrifuð.
Síðan gerði ritstj. „ísl.“ það fyrir miiligöngu J.Ól.
að skrifa undir samþykktina lítið eitt breytta frá
því kvöldinu áður, tii að eyðileggja ekki samtök-
in, og jafnvel fjelagið, sem hann þá enn hjelt að
úr gæti orðið með tímanum fjelag siðaðra manna.
Ætli mönnum virðist það nú mjög undarlegt, þótt
hann, eptir að hafa verið rekinn úr fjelaginu, kasti
frá sjer rjettritunarsamþykkt þess, sem hann í
fyrstu skrifaði undir að eins fjelagsins vegna.
En mikil má vera hjegómagirni „Ísaf.“-Bjarnar
og tilhneiging til flónslegrar framhleypni, þar sem
hann skuli af fremsta megni hafa reynt að gjörast
forsprakki í máli, sem hann ber jafnlítið skynbragð
á og þetta stafsetningarmál. Ætli afskiptum hans
af fleiri málnm sje ekki líkt varið? Hann hefur
sjálfur tekið stjórnarskrármálið til samanbnrðar og
frammi8taða hans er nauðalík í báðum. Hann Iæt-
ur annan mann í fyrstu telja sig á, að hringla
-frá skólarjettrituninni, gerir það hugsunarlaust og
þekkingarlaust, alveg í blindni. Síðan fyllist hann
svo megnum vindi eptir hamaskiptin, að hver
saumur á honum ætlar að rifna. Á líkan hátt
hafa stjórnmálamennirnir okkar einn eptir annan
hrært í honum, einn eptir annan, og sinn í hvert
sinn, biásið út þessa pólitisku blöðru, sem síðan
hefur fokið fyrir öllum vindum. Það eina, sem
merkilegt er við Björn, er það, að blaðran skuli
enn ekki vera sprungin, jafnopt og búið er að
kreista úr henni vindinn og blása hana út að nýju.
Daníel Bruun.
Herra ritstjóri!
Af því að því var fleygt í blaði yðar, að sumir
bendluðu fornfræðinginn, kaptein Drniel Bruun,
við greinar þær, sem staðið hafa í dönskum blöð-
um og eru miður vingjarnlegar í garð vorn ís-
lendinga, leyfi jeg mjer að biðja yður að birta
eptirfarandi grein úr brjefi hans tii mín, dags. 1.
janúar þ. á.:
Berið kveðju mína öllum góðkunningjum og
segið þeim, að jeg eigi auðvitað engan þátt í
greinum þeim, sem hafa staðið í nokkrum blöðum
hjer og eru ritaðar af kala til íslendinga“.
Rvlk 7. febrúar 1899.
Björn M. Ólsen.
Reykjavík.
Reykvíkingar eru nú i vandræðum með kirkjugarðsBtæði;
gamli garðurinn er útgrafinn, en mönnum kemur ekki sam-
an um, hvar taka skuli annan nýjan. Kirkjustjórnin vildi
fá part af Skildinganesmelunum, en Rvíkingar þverneituðu
á fjölmennum safnaðarfundi í f.m. að liggja þar dauðir.
— Boilleau barón frá Hvítárvöllum dvelur enn bjer í bæn-
um. Auk þess lands, sem hann hefur keypt hjer ofan við
bæinn, er nú sagt, að hann hafi í hyggju að kaupa allstóra
torfu á Álptanesinu sunnanverðu. Hann hefur og veriðáferð
uppi i Kjós til að skoða jarðir þar.
— „Plógur“ heitir nýtt blað, sem Sig. Þórólfsson búfræð-
inguð er farinn að gefa út. Það er í sama broti og „V.lj.“
og eiga að koma út af því 8 blöð á ári. Blaðið á að flytja
holl ráð og bendingar handa bændum, og má telja víst, að
það flytji ýmislegt það, sem mörgum búmönnum getur vel
komið að vita; verðið er ekki hátt, 75 au. árg.
— Trúlofuð eru Ólafur Valdimarsson Briem stud. theol. og
fröken Katrín Helgadóttir frá Birtingaholti.
— 26. f.m. andaðist hjer í bænum Jóhannes Hansen kaup-
maður, góður drengur og vel látinn.
— Fyrra snnnudag hjelt Jón ritstjóri Ólafsson alþýðu-
fyrirlestur um dýrasegulmagn, dáleiðslu og andatrú. Á sunnu-
daginn var hjelt stud. theol. Fr. Friðriksson alþ.fyrirlestur
um Færeyjar.
— Það er nú sagt sem áreiðanleg frjett hjer í bænum, að
Jón ritsjóri Ólafsson hafi selt prentsmiðju sína David 0st-
und, hinum norska adventista trúboða, og kvað hr. 0 stlund
taka við prentsmiðjunni 1. marz næstkomandi.
Lika er það fullyrt, að hr. Jón Ólafsson sje nú ráðinn til
að taka við stjórn „ísafoldar“-prentsmiðju. Og úr því svona
var ástatt, þá getur „ísl.“ ekki annað en fyrirgefið þessum
gamla vini sínum, þótt því hafi virzt hann helzt til leiði-
tamur Birni undanfarandi. Það var ekki nema sjálfsagt.
Og ef hann hefur nú, eins og liklegt er, gjört bragarbót við
stökuna, sem prentuð var hjer í siðasta blaði, þá vildi „ísl.“
gjarnan fá að flytja hana líka.
— Mikill bjáni er Björn okkar orðinn, ef hann hyggur, að
vörn hans í „ísaf.“ gegn því, að hann hafi brotið rjettritun-
arsamþykkt Blm.fjel. sje að nokkru[|nýt. Því þótt blaða-
menn hafi ekki rjett til að breyta stafsetning á auglýsingum
móti vilja anglýsanda, þá hafa þeii þó rjett tíl að neita
auglýsingum viðtöku. Björn hafði skuldbundið sig til að taka
ekkert í blaðið með annarí stafsetningu en Blm. fjel., en ljet
nú rektor Ólsen kaupa inn í það aðra rjettritun fyrir 2—8 kr.
— Með „Laura“ fara til útlanda í dag: Möller kaupm.
af Blönduósi, Hannes Hafstein sýslum. af ísafirði og frú
hans, Skúli Thoroddsen rítstjóri, Thorsteinsen kaupm. af
Bíldudal og Björn Sigurðsson kaupm. úr Flatey, Ólafur Árna-
son kaupm. af Byrarbakka. Hjeðan úr bænum fara kanp-
mennirnir Ásgeir SigurðsBon, Ben. S. Þórarínsson, W.Ó.Breið-
fjörð, Björn Kristjánsson, Jón Þórðarso* og Sturla Jónsson.
Einar Benediktsson málaflutningsmaður og Guðmundur Ja-
kobsson snikkari.
Sigurður Sverrisson sýslumaður á Bæ í Hrútafirði andaðist
27. f. m. úr lungnabólgu. Hann var elztur sýslumaður á
á landinu, f. 13. marz 1831 og hafði þjónað Strandasýslu
síðan 1863.
— Dáinn er og ð.f.m. Fensmark fyrrum sýslum. á ísafirði.
— 1 f.m. andaðist Daníel Sigfússon Thorlacius bóndi á
Núpsfelli í Eyjafirði.
— 31. des. audaðist Guðrún Sveinsdóttir prests Skúlason-
ar, kona Ögmundar kennara Sigurðssonar í Flensborg.
— 20. des. varð úti Sigurður Þorsteinsson vinnumaður í
Vík í Mýrdal.
Dr. Þorvaldur Thoroddsen hefur fsngið heiðurspsning
landfræðisfjelags Dana fyrir rannsóknir sínar hjer á landi.
— í Jnorsku blaði, er „Heimhug“ heitir, sem áður
hefur verið getið hér í blaðinu, er nú mynd af dr. Valtý Guð-
mundssyni og grein um hann eptir ritstjórann, Ól. Felixson.
Myndin er hin sama sem áður er prentuð í „Sunnanfara".
— Fyrri hluta lagaprófs hefur tekið við háskólann í
Khöfn Jón Þorkelsson frá Reynivöllum og fengið I. einkuan.
— 4. nóv. í haust ljest í Chicago frú Sharpe (Hðlmfríð-
ur Þorvaldsdóttir Stephensen).
— Síra Júlíus Þórðarson, sera dvalið hefur lengstum í
Kristjaníu undanfarandi ár, er nú trúlofaður norskri stúlku,
Jörgine Ólafsdóttur Oppeböen, bóndadóttur frá Þelamörkinni;
hún er kennslukona við þjóðskólann (Folkeskolen) í Krist-
janíu.
Taltiö ©ptir.
Munið eptir þessum alþekta skó- og vatnsstíg-
vjelaáburði sem hvergi fæst betri í bænum en hjá
Jóhaimesi Jenssyni
2 Kirkjustræti 2.
Kvennslipsi. D
Undirskrifuð fékk nú með „LAURA“ [
mikið úrval af KVENNSLIPSUM með L.
mjög margbreyttum litum. [ ,
Soffía Heilmaim. ^
Bergstaöastrceti. L
Hjá undirskrifuðum eru eins og að undanförnu
hinar miklu byrgðir af Sjóstígvjelum, Karlmanns-
skóm og Dömuskóm, sem alt er unnið á minni al-
þekktu vinnustofu. Sömuleiðis fást aðgerðir á slitn-
um skófatnaði mjög fljótt og vel af hendi leystar
og þar að auki er allt seit mjög ódýrt mót borg-
un út í hönd.
Til þess að sem flestir geti fengið þetta góða
úrval af skótatnaði, má borga helming í innskript,
sömuleiðis á aðgjörðum, en þeir sem borga allt í
peningum fá mjög háar prósentur.
Yirðingarfyllst.
2 I5.irliju.8tr. 2.
Jóliannes Jensson,
skósmiður.
„ÍSLAND“
kemur út annanhvorn sunnudag.
Verð ársfj. í Reykjavík 50 au., út um land 60 au.
Ritstjóri: Þorsteinn Gíslason, Laugaveg 2.
Afgr.maður: Þorvarður Þorvarðarson, Þingholtsstr. 4.
Reikningsskil og innheimtu annast:
Einar Gunnarsson cand. phil., Kirkjustræti 4.
Prentað í Fjelagsprentsmiðjunni.