Lögfræðingur - 01.01.1899, Side 5

Yfirlit yfir lagasögu íslands,
5
fyrir Hákon konung Hákonarson, til að fá þessu framgengt.
Erkibiskuparnir í Niðarósi hjeldu mjög taum konungs,
og af því leiddi, að klerkar og kennimenn hneigðu hugi
sína til Norvegskonunga, og ,sjerstaklega vandist hinn
aðkvæðamikli kennimannaflokkur, er auka vildi vald klerka-
stjettarinnar, á að skoða Norvegskonunga sem hjálparmenn
sína og athvarf. pað var gamall ósiður, að synir heldri
manna færu á ungra aldri utan og gjörðust útlendum
konungum handgengnir, en það leiddi til þess, að Nor-
vegskonungur hafði jafnan nóga íslenska menn á að skipa,
sem þóttust konungi vandabundnir, þótt þeir væru komn-
ir aptur heim til ættjarðarinnar, og gat hann notað þá, til
að koma fram fyrirætlunum sínum. Hinar stórkostlegu
deilur milli höfðingjanna á Sturlungaöldinni höfðu það og
í för með sjer, að þeir, sem metnaðarfyllstir voru, leituðu
fulltingis konungs á móti óvinum sínum og keppinautum.
Urðu þeir í móti að veita konungi það fylgi, er hann
krafði. Af þessu leiddi, að konungur, jafnvel áður en
landið missti sjálfsfórræði sitt, komst yfir margar jarð-
eignir og goðorð í landinu; sumir höfðingjar höfðu látið
þau beinlínis af hendi við hann, en auk þess kastaði hann
eign sinni á eigur manna, sem höfðu gengið í hans þjón-
ustu, en brotið trúnað sinn við hann. Allt laut þannig
að því, að frelsi landsins væri á förum, enda gat konung-
ur þegar sumarið 1258 gjört Gissur þorvaldsson að jarli
yfir íslandi, og á alþingi 1202 gekk Norðiendingafjórð-
ungur og mestur hluti Sunnlendiugafjórðungs reglulega
á konungsvald. Slíkt hið sama gjörðu Vestfirðingar litlu
síðar á þvcrárþingi, og Sunnlendingar fyrir austan f>jórsá
árið eptir. Arið 1264 £engu Austfirðingar á konungsvald;