Lögfræðingur - 01.01.1899, Page 71

71
Ágangur búfjár.
frá túni, akri eða engi annars, verður því auk skaðabót-
anna að gjalda landnám, en sá, sem á landið í 240 faðma
eða minni Ijarlægð, þarf að eins að greiða skáðabætur,
eptir því sem ákveðið er í rjettarbótinni.
Agangur, er stafar af rekstri búfjár í land annars eða
að því, varðar eigi að eins skaðabótum heldur og sektum
(landnámi). Að vísu er þetta að eins tekið fram bein-
línis um ágang í haga (,)b. L)b. 16. kap.), en eðlilegt
sýnist, að hin sama regla gildi einnig um tún, akra og engi,
jafnvel þó fjáreigandi eigi beit í örskotshelgi, því að bæði
var svo eptir hinum eldri lögum'), og svo er í Jónsbók
sjerstaklega tekið fram, að ef sá, er fyrir beit verður, rek-
ur eða lætur reka búfje annars í akur hans, tún eða engj-
ar, þá sæti slíkt eigi að eins skaðabótum heldur og land-
námi1 2). Fyrir því sýnist engin ástæða til, að sá sje sekta-
laus, sem gjörir verra. þar sem hann rekur sitt eigið fje
í tún liins. Ennfremur er beinlínis ákveðið, að ef mað-
ur rekur afrjettarfje í annars manns land, þá skuli sá-
bæta fyrir skaða og Jandnám með (Jb. Llb. 53. kap.),
{>etta gildir jafnt um tún og engi' sem haga. [>aö er og
samkvæmt grundvallarreglum nýrri laga, að slíkt sje sekta-
vert3). Sá, sem rekur fje þannig, að það eðlilega rennur
í land annars manns, verður að bera sömu ábyrgð á því,
sem hann beinlínis ræki íjeð í landið. Hjer verður
að eins að gjöra undantekning, ef gildir garðar eru um
land hins, enda verður þá vallá hægt að segja, að fjár-
eigandi vilji að liagi hins beitist.
Ágangur, þar sem gildir garðar eru um haga manns
1) (tI'jt. II. bls. 429, Ib. bls. 92, 93 og 225.
2) Jb. Llb. 34. kap.
3) Sbr. almeirn hegningarlög 25. júni 1809, 298. gr.