Lögfræðingur - 01.01.1899, Side 72

i'áll Bricm.
72
eða einhver annar en ágangsþolir er garðlagsskyldur, varð-
ar einungis skaðabótum, en eigi landnámi. fetta er ský-
laust sagt í Jb. Llb. 31. kap., og samkvæm þessu eru á-
kvæðin í Llb. 32. kap. |>etta sama verður og að gilda,
þar sem garðar eru um hey, korn, matjurtareiti o. s. frv.
Frá þessari reglu eru að eins tvær undantekningar. Hin
fyrri er sú, að ef einhver vanrækir skyldu sína í að gjöra
afrjettargarð, þá verður hann að gjalda tvöfaldar skaða-
bætur, eins og áður er sagt. Hin önnur undantekning er
sú, að ef fje gjörir ágang yíir garða, svo að fjáreigandi
veit um, en ágangsþolir veit eigi um og á óhægt með að
vita um þetta, þá skal fjáreigandi gjalda sektir (landnám),
ef hann eigi gjörir ágangsþoli aðvart um þetta. Ákvæði
um þetta er að vísu eigi beint tekið fram nema um hey-
garða (Jb. Llb. 23. kap.), en það eru allar ástæður til, að
láta þetta einnig gilda um alla garða, hvort sem þeir
eru um korn eða fisk o. s. frv.
Agangur á lögfesta haga varðar auk skaðabóta land-
námi, en hjer er sá mismunur frá almennu landnámi, að
þar sem er lögfest, þar er landnámið jafnt tvöföldum
skaðabótum, allt að 48 álnum. Eins og áður er sagt, gild-
ir lögfesting eigi um tún, akra og engi, eða þar sem gildir
garðar eru eða garðlagsskylda hvílir á mönnum, eða yfir-
leitt hvergi, þar sem lögfestan er óþörf, af því að til eru
önnur rjettartæki gagnvart áganginum; fyrir því gildir
lögfesta að eins um haga.
Að endingu viljum vjer athuga, hver skuli greiða skaða-
bætur og sektir fyrir ágang, og kemur þá fyrst til greina
spurningin um, að hverjum ágangsþolir eigi aðgang með
þetta. I Jb. Llb. 33. kap. eru ákvæði um, að ágangsþolir
hafi rjett til að setja inn fje fyrir ágang, þar sem þriðji