Lögfræðingur - 01.01.1899, Page 128

128
Páll JBriem.
pá var og lögð ábyrgðin af eldsvoða að mestu leyti
á leiguUða. Landeigandi átti aldrei að ábyrgjast meira
en þriðjung húsa, en leiguliði að minnsta kosti tvo
hluti').
Fyrirmæli Jónsbókar hjoldust fram yfir siðabót.
Eins og kunnugt er, tók konungur undir sig eignir
klaustranna eptir siðabótina. En skömmu síðar fór að
bera á því, að konungi þótti það þung byrði með jarð-
eignunum, að eiga að ábyrgjast fyrningu jarðarhúsanna.
jþess vegna vildi hann koma þessari byrði yfir á leigu-
liðana.
petta kemur fyrst fram í tilskipun 8. maí 1591.
þ>ar segir svo, að leiguliðar á konungsjörðum skuli halda
býlum sínum, ef þeir gjaldi eptir þauleigur og landskuldir
og allar aðrar skyldur, er þeim beri að inna af hendi ept-
ir fornri venju, «og þar að auki búi á jörðunum og bæti
þær með góðum húsum og túngörðum, svo sem vera ber».
Jrntta er endurtekið í tveimur öðrum tilskipunum 14. apr.
1607 og 21. apr. 1619. En svo er tekið af skarið í til-
skipun 29. nóv. 1622, því að þar er kveðið svo á í 4. gr.:
«Yjer viljum með tilskipun þessari stranglega bjóða og
skipa, að bæði ekkjur og allir aðrir, sem búa þar í landi,
skuli sjálfir útvega sjer húsaviðu til þess, að byggja og
bæta hús sín og jarðir, eptir því sem efni þeirra og á-
stæður landsins ieyfa».
I áliti landbúnaðarlaganefndarinnar 1877 er minnst
á fyrirmæli Jónsbókar um, að leiguliðar skyldu eigi á-
byrgjast fyrning húsa og skylfiu landsdrottna til þess, að
legga allan við til liúsa, og bætt svo við: «þ>að má ætla
) Jóusbók. Landsloigubálkur, 3. og 29. kap.