Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 30
30
Páll Briem.
gæði, sem jörðunum fylgja og þeim eigi að fylgja, eða sem
lögfylgjur. þetf.a sjest ljóslega á kaupbrjefum jarða á 14.
öld og fyrri hluta 15. aldar. Ivúgildin eru að jafnaði alls
eigi með í kaupi jarðarinnar. J>að þurfa sjerstakar á-
stæður til þess, að kúgildin eru látin með jörðunum, svo
sem þegar menn skipta jörðum í fjarlægum hjeruðum,
láta jarðir upp í skuld o. sv. frv.
þ>annig hefur verið getið um. að menn haíi 1377
skipt Mánaskál í Húnavatnssýslu fyrir Syðstu Vallá á
Ivjalarnesi með kúgildum, er standi með jörðinni. En
þremur árum seinna seldi eigandinn Viðeyjarklaustri Syðstu
Vallá, en þá var hún kúgildalaus. *)
Arið 1402 eru jarðirnar Syðriey og Ytriey á Skaga-
strönd afhentar með tuttugu og sjö kúgildum, er »með
jörðum þessum standa.« En sama ár er Ytriey gefin kú-
gildalaus.1 2)
[>ess hefur áður verið getið, að innstæðukúgildi með
jörðum gætu tæplega kallast föst, því að jarðeigendur
hefðu enga skyldu til þess, að láta þau fylgja jörðum sín-
um; jarðeigendur hafa jafnan haft heimildtil þess að leigja
leiglendingum sínum kúgildi; að þessu leyti hefur engin
breyting orðið á. [>að sem aptur á móti er breytt, það er
í fyrsta lagi, að kúgildi fylgja nú venjulega með jörðunum,
þegar þær eru seldar, eins og hluti af þeim eða lögfylgjur
jarðanna; þegar jarðir eru veðsettar, þá gildir veðsetningin
einnig um kúgildin, og þegar kúgildin eru hæfilega mörg
á jörðum, þá þarf eigi að tíunda þau, sem annað lausafje,
heldur eru þau talin sem hluti af jörðinni, er tekið hefur
verið tillit til, þegar jörðin var metin til hundraða.
1) ísl. fbs. III. bls. 354.
2) S. st. III. bls. 677 og 683.