Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 31
Hundraðatal á jörðum.
31
í tilskipun fyrir ísland 14. maí 1834 viðvíkjandi tí-
und og innstæðukúgildum og öðrum leigufjenaði o. fl. er
þess getið, að það sje álítið efasamt hjer á landi, hvort
jarðeigendur hafi heimild til að sleppa jarðarkúgildum úr
lausafjártíund, þegar þeir sjálfir búi á jörðunum. í til-
skipuninni er ákveðið, að eigi skuli telja þau í lausafjár-
tíundinni, heldur skuli tíund af þeim álítast að vera inni-
falin í jarðartíundinni, og er hin sama regla í lögum 12.
júlí 1878 um lausafjártíund, 8. gr.
Samkvæmt þessu verður nú á tímum að telja jarðar-
kúgildin sem hluta jarðarinnar, er hafi verið tekið hæfilegt
tillittil, þegar jarðir voru metnar til hundraða um miðja þessa
öld. En eins víst og þetta er, eins víst er það, að kú-
gildin voru að fornu eigi talin lögfylgjur jarða, og að forn-
menn tóku eigi neitt tillit til kúgilda á jörðu, er þeir
mátu jarðir til hundraða.
Að svo mæltu viljum vjer athuga, hvort hús hafi að
fornu fylgt jörðum og verið talin lögfylgjur þeirra.
fað er kunnugt, að hús á jörðum nú skiptast í jarð-
arhús og hús, sem eigi fylgja jörðinni. Jarðarhúsin eru
opt eigi nema lítill hluti af húsum, sem standa á jörðinni.
Húsin, sem eigi fylgja jörðinni, ganga kaupum og sölum,
þegar ábúendaskipti verða á jörðum, eða eru rifin. ]>au
fylgja eigi jörðinni, og hvort sem þau eru góð eða vond,
hækka þau því eigi hundraðatal jarða. En þau hús, sem
jörðu fylgja, hijóta að hækka verð jarðarinnar.
Jarðarhús eru venjulega fá og allopt ill1). Sumsstað-
ar þurfa eigi glergluggar að fylgja baðstofu jarðarinnar og
eigi neinar þiljur, því að veggirnir eru moldarveggir, og
1) Sjá Lögfræðing. III. bls. 112 o. fl.