Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 57
Dagsverk til prests.
57
yrkjunni ellegar með annari þjónustu í staðinn þess, sem
þeir skyldu tíunda.«') Eins og áður er tekið fram, er
þetta samkvæmt Ríparartikulum.
Sá, sem vafalaust hefur verið mestur livatamaður að
því, að fá dagsverki komið á, er Guðbrandur biskup por-
láksson; er svo sagt, að hann hafi skrifað ýms brjef og
skipanir um þetta, og hef jeg fyrir mjer brjef hans frá
15. mars 1606, sem talið er þriðja brjef lians um dags-
verk. þ>ar segir hann, að prestar kvarti um óvilja og ó-
hlýðni sumra manna einkum þeirra, sem enga tíund gjöri
eða ekki sjeu í skiptitíund, en heimti þó af prestunum
alla þjónustu. Fyrir því segir hann, að »þeir menn, sem enga
tíund gjöra og líka hinir, sem ekki eru í skiftitíund, skuli
vinna hjá presti einn dag á sumar í hans töðum og engj-
um eða annari þarílegri þjónustu, þá hann tilsegir.« En
ef menn ekki vilji þetta gjöra, þá segir hann: »þá þarf
presturinn ekki framar, en hann vill, þeim að þjóna eð-
ur þeirra fólki, heldur má hann þá útsetja og lykja frá
þeim öðrum, sem í góðum skilum eru.«1 2)
|>etta boð Guðbrandar biskups var endurtekið af þ>or-
láki biskupi Skúlasyni (1637) og af Gísla biskupi þ>orláks-
syni.3)
Arið 1678 var á prestastefnu á alþingi rætt um »dags-
verk, sem prestarnir þykjast tiltölu eiga hjá húsmönnum
eður öðrum, sem ei eru í skiptitíund.« Var ákveðið, að
prestarnir skyldu njóta dagsverksins, en jafnframt áttu
1) Handrit Landsbókasaí’nsins nr. 65, 4to II. 4. bls. sbr. Lbs.
101. 4to bls. 104.
2) Handrit Landsbóka3. nr. 101, 4to bls. 105—106 og handrit
Bókmenntafjelagsins nr. 125, 4to.
3) Handr. Bmf. nr. 125, 4to.