Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 85

Menntun barna og unglinga.
85
arástand hjer á landi, og skulum vjer þá fyrst minnast
á lögin.
Samkvæmt lögum eiga öll börn að læra að lesa, og,
ef þau eru til þess hæf, einnig að skrifa og reikna.
Um lesturinn gilda lög, sem eru líklega hin elstu gild-
andi uppfræðslulög í allri Norðurálfunni. þ>au eru frá 18.
öld (2. júlí 1790). þ>ar segir svo: »í>á álítst barn full-
læst, er það getur skýrt og viðstöðulítið lesið hverja prent-
aða bök á máli landsins t, d. sálma- og guðspjallabók
o. sv. frv.; en eigi má þá leita uppi handa barninu þá
vandastaði, er jafnvel eldri almúgamönnum myndu þykja
erfiðir.«
Með lögum 9. jan. 1880 var ákveðið, að börn skyldu
læra að skrifa og reikna; um reikning er svo sagt, að
kennslan í honum eigi að minnsta kosti að ná yfir sam-
lagning, frádrátt, margföldun og deilingu í Iieilum tölum
og tugabrotum, en um skriptina eru engin nánari ákvæði.
[>etta eru líklega hin einkennilegustu uppfræðslulög í allri
Norðurálfunni, og það ber allt að einum brunni sem fjár-
framlögurnar. Vjer erum langt á eptir öllum nágranna
þjóðum vorum einnig að þessu leyti. En svo bætist við
þetta, að það er óvíst að lögunum sje fullnægt.
í lestri og skrift eru kröfurnar að vísu svo litlar, að
það er varla hægt annað, en að fullnægja þeim. f>að eru
víst fá börn, sem ekki læra að «stauta» eða skrifa svo
mikið, að þau geti með yfirlegu klórað brjef, en í reikn-
ingi held jeg, að framkvæmd laganna sje mjög ábótavant.
Hjer á íslandi er ekki hægt að vita nákvæmlega um
menntunarástandið, en eptir því sem jeg hef komist næst,
þá mun láta nærri, að allt að því helmingur hinnar upp-
vaxandi kynslóðar að eins kunni í lestri að stauta, í skrift