Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 100
100
Páll Briem.
un allrar þjóðarinnar er skilyrði og undirstaða velmegun-
ar og vellíðunar livers lands.
Orsökin til [iess, að Englendingar fóru verulega að
leggja fram fje til barna- og unglingamenntunar var ein-
mitt sú, að þeir sáu, að landinu væri hætta búin, ef ekk-
ert væri að gert. Jeg skal í þessu efni skýrskota til rit-
gjörðar um iðnaðar- og verslunarkennslu á Englandi frá
þessu ári eptir þýskan vísindamann, dr. Becker. En liann
byrjar ritgjörð sína þannig:
nfýskaland hefur yfirleitt betri skóla en England, og
það er ástæðan til þess, hversu miklu því hefur orðið á-
gengt í iðnaði og verslun gagnvart Englandi. f>essu neitar
enginn maður og allra síst Englendingar sjálfir. petta
hafa Englendingar fyllilega sjeð, en þeir hafa ekki látið
þar við sitja. Nei, þvert á móti. Um 1870 varð þeim
það ljósara og Ijósara, hversu skólarnir á pýskalandi eiga
mikinn þátt í framförum pjóðverja í iðnaði, verslun og
allri þjóðarvelmegun. En síðan hafa þeir óaflátanlega
kappkostað að efla og bæta skóla sína.n1)
Jeg hef nú með fáum orðum talað um menntamál í
pýskalandi, í Austurríki, Frakklandi og Englandi, og
skulum vjer nú snúa huga vorum aptur til Íslands.
Blindur maður getur ekki haft yndi af litfegurð blóm-
anna, og fáfróður lýður getur eigi skilið gagn menntunar-
innar. pess vegna duga lítið skynsamleg rök og röksamleg-
ar ástæður. pað er ekkert nema neyðin, hin sárasta neyð,
sem getur sannfært lýðinn. Meðan verðið háa var á fjenu,
mundi mönnum tæplega hafa þótt ástæða til að leggja á
sig þungar byrðar vegna menntunarinnar. En nú er öld-
in önnur. Jeg ímynda mjer, að íslendingar sjeu nú á
1) Deutsche Zeitschrift f. ausl. Untcrrichtsw. 1899—1900. V. bls. 97.