Lögfræðingur - 01.01.1900, Blaðsíða 146
146
Kleraens Jónsson.
ágúst 1832 um meðferð mála í hjeraði, í inngangi sínum
gjöri ljóslega ráð fyrir því, að engin önnur málsmeðferð
sje höfð í lögreglumálum einstakra manna á milli, en sú,
sem þar er heimiluð, og skýrt er frá hjer að framan, þá
gjörir þó eldri og einkum yngri löggjöf ráð fyrir því, að
nokkur mikilsvarðandi mál skuli reka fyrir rjetti, sem
einkalögreglumál, en nálega engar reglur um meðferð mála
þessara eru til í lögum vorum, heldur beita dómarar þeirri
meðferð, sem heimiluð er í dönskum lögum og danskri
rjettarvenju. Hjer skal því skýrt frá, í hverju meðferð
þessara mála sje frábrugðin venjulegri málsmeðferð.
j>au mál, sem rekin skulu sem einkalögreglumál, eru
þessi aðallega; 1. Barnsfaðernismál. 2. Hjúamál. 3. Brot
á móti veiðirjetti manna, að svo miklu leyti þau eru eigi
opinber mál. 4. Brot á móti farmannalögunum. 5. Mál,
er rísa út af iðnaðarnámi milli kennara og lærlinga.
Meðferð málanna er þessi: Sá, sem liöfðar málið,
kærandinn, skrifar kæru til rjettarins, og tekur þar í
fram öll þau atriði, sem kæra hans byggist á. Á kæruna
sjálfa skrifar því næst dómarinn fyrirkall til hins kærða,
og er það birt með kveldfresti (þ. e. að nóg er að birta
fyrirkallið á björtum degi, einhvern tíma deginum áður en
málið á að takast fyrir); fyrirkallið, sem stefnan nefnist,
er birt af hinurn lögskipuðu stefnuvottum á venjulegan
hátt. A ákveðnum degi mæta partarnir, ogleitar þá dóm-
arinn sjálfur um sættir, en eigi þarf að stefna málinu
áður fyrir sáttanefnd, en þó er það heimilt. Komist sátt,
ekki á fyrir milligöngu dómarans, heldur málið áfram á
venjulegan hátt, en dómarinn er eigi einungis skyldur til
að leiðbeina pörtunum á venjulegan hátt, heldur er hann
einnig skyldur til að prófa bæði parta og vitni, en auð-