Nýja öldin - 01.03.1899, Blaðsíða 16

16
Nýja Oldin.
anda hans. Heyrnin verður svo næm, að dáleiðingur
heyrir það sem talað er heldur hljóðlega í herbergi, sem
er undir því sem hann er sjálfur í. Þessa skerping skiln-
ingarvitanna má að nokkru leyti.mæla, og það virðist
svo sem nærri láti, að t. d. snertingar-tilfinningin sex-
faldist á leiðslustiginu, við það sem hún er í vöku. —
Á svipaðan hátt má skerpa minnið, svo sem dæmi sást
til með vinnukonuna, sem mundi ebreskar setningar,
sem hún hafði að eins lauslega heyrt, án þees að veita
þeim eftirtekt, mörgum árum áður. — Það er ekki ólík-
legt, að þessi skerping einstakra skilningarvita stafi með-
fram af því, að hugurinn í þessu ástandi er lokaður fyr-
ir öðrum áhrifum, sem í vöku mundu trufla hann. Mað-
ur, sem gengur í svefni, gengur t. d. alveg öruggur og
sundlalaust yflr mjótt borð, sem hann gæti ekki gengið
yfir í vöku; athygli hans í svefninum er öll á því að
ganga yflr borðið, en beinist ekkert að því, sem um-
hverfis er og mundi vekja honum geig og sundla, ef hann
væri vakandi.
En það eru inir hálf-andlegu fyrirburðir, svo sem
sjónhverfingar og álög, sem oss þykja lang-kynlegust, af
því að þau virðast gagnstæðust daglegri reynslu.
En hvað er sjónhverflng? Það má segja, að það
sé vakandi manns drauinur, svo að hann sör það sem
ósýnilegt er (ekki er til), eða sér ekki sýnilegan hlut,
sem blasir við augum hans. — Slíkar sjónliverfingar má
gera mönnum. — Og slíkt ið sama má gera við hin
skilningavitin, eigi síður en við sjónina. Þau geta tælt
mann og borið vitni alveg gagnstætt sannleikanum.
Maður getur heyrt hljóð, sem ekki er til, og með engu
móti heyrt önnur hijóð, sem allir aðrir heyra. Menn
geta þreifað á tómu loftinu og fundist þeir þreifa á föst-
um líkama, en aftur alls ekki fundið að maður snerti
fastan líkama, sem allir annars geta þreifað á. Manni