Freyja - 01.11.1898, Blaðsíða 2

FREYJA, NÓVEMBER 1898.
FEllÐASAGA
TJNGFRÚ J.A. TIL ÍSLANDS.
(Framhald frá síðasta númeri.)
Daginn sem við lögðum upp í
síðustu langferðina norður um land
var veður þungbúið mjög. '1 íu hest-
ar voru söðlaðir._ og farangurinn
pakkaður niður. Á íslandi er það
siður að fylgja gestum úr garði; Við
vorum því 25 saman sem riðum
gegnum höfuðstaðinn. Margt andlit
sást á gæjum í gluggum cg dyrum
til að grenzlast eftir hvað um væri
að vera, því slikt er sjaldséð í hin-
um kyrláta Beykjavíkur hæ. Mosfeil
heitir bóndabær 15 mílur frá höfuð-
staðnum; þaráðum vér-hestum vor-
um því þar skyldu vegir vorir skilja.
Keykvíkingar höfðu ekki eftir skilið
gestrisnina heima, því þarna úti til-
reiddu þeir okkur hinasíðustu rnál-
tíð, og þar dvöldum við í fu'ila 2 klt.
í góðum fagnaði. Að endingu hróp-
uðu þeir þrefalt húrra fvrir hinum
ameríkönsku gesturn sínum; luð
sama gjörðum við fyrir okkar Isl.
vinum, við þetta skildum við viðþá.
Þegar við komum upp á fjallsbrún-
ina, litum við aftur og veifuðum vas-
aklútunum okkar, en fjallið berg
málaði svar þeirra að neðan, og svo
bar vegalengdina og fjallið á milli.
Nú lá leið okkar yflr langann
fjallveg. Dtsýnið var hér eins og
annarstaðar —hið fegursta, skugg-
arnir fóru í feluleik, og hæðirnar
eins og fæddust hver af annari. All-
ir hinir margbreyttu litarhættir sem
náttúran framleiðir eingöngu á hin-
um norðlægu breiddarstignm, dansa
þarna fyrir auga ferðamannsins og
fylla hann undrun og aðdáun. Is-
land á svo tignarlegt útsýni, að hver
sá málari mundi öðlast ódauðlegt
nafn er kynni eftir að mála, og þó
hefur það engann ágætann málara
alið.
í heila viku héldum við áfram
hver dagurinn var öðrum líkur;
við settumst að seint á kvöldin, og
lögðum upp snemma á morgnana.
Loks bar okkur að á þeirri sem mest
er á norðurlandi; hún heitir Blanda;
breidd hennar er frá \—1 mílu á
sumum tímum árs. Á vorin er hún
oft ófær með öllu. Þegarvið komum
að ánni, lagði á móti okkur nístiiigs
kaldur þeyr frá norðurheimskautinu.
Fjöllin skautuðu gráhvítri kulda-
þoku að ofan; en kvöldroðinn sveip-
aði hlíðarnar að neðan gullnum feldi
og hýrleitum bjarma sló yflr byggð-
ina. Við riðum yflr hvísl af ánni
þangað sem ferjan var—gamalt leka
hrip. Þarna var ei nema um tvennt
að gjöra, ríða ánaeðafara á ferjunni
og var hvorugt gott. Fylgdarmað-
urinn teymdi lestina á undan; hest-
arnir voru knýttir hver aftan í ann-
ann á þann hátt að beislistaumnum
á hvorum hesti var knýtt í taglið á
þeini hesti er næstur fór á undan.
Þegar við sáuin hestana grípa sund-
tökin varokkur nóg boðið, og réðum
af að fara á ferjunni þótt hún léleg
væri; eftir nokkra stund og mikla
erflðleika lentuin við á bakkanum
hinummegin.
Skammt frá ánni var kyrkjan
og prestsetrið,þar bjuggumst við að
hafa næturstað. Sólin ijómaði svo
dýrðlega á kyrkjugluggana, og ein-
hver friðarbiíða hvíldi yfir hinum
forna bænastað. Smalarnir ráku féð
heim, og gripirnir voru hýstir; vinn-
ufólkið studdist letilega fram á am-
boðin og skrafaði hljóðlega er við
riðum í hlaðið; máske hefurþað ver
ið að furða sig yíir hverjir gestirnir
gætu verið. Vegurinn lá gegnum
gamlan kyrkjugarð. Prestur stóð
úti og bauð okkur velkomin og
fylgdi okkur til stofu; öðrumegin í
henni var lokrekkja,og opið á henni
svo lítið að þeir er þar skyldu sofa
máttu auðsjáanlega skríða inn á fjór-
um fótum. Rúmið var langt of stutt
fyrir mig, og var mér því vísað til
hvílu fram í skálalofti; þar tókst mér
að sofna þó rúrnið væri fuliu feti of
stutt. I dögun var mér fært kaffið í
rúmið; það er landssiður að drekka
kaffið í rúminu á morgnana á ísl.
Daginn eftir styttum við okkur
stundir með því að skoða gömlu
kyrkjuna. Stafnar hennar voru úr
timbri, og hafa að líkindum verið
byggðir snemma á þessari öld; vegg-
irnirvoru úr torfi og 15 fet á hæð,
þakið var úr sama efni og alþakið
villiblóinum.
Að innan hafði hún staðist tím-
ans tönn furðu vel; skilrúmið milli
karla og kvenna stóð enn þá óhagg-
að. Yflr altarinu hékk mynd af
kvöldmáltíðar sakramentinu; yflr
sætunum hékk einnig stórt borð,' og
var krossinn málaður öðrumeginn,
en Móses með hjörð sína hinumegin.
I altarinu var sálmabók með
svo göir lu letri að slíkt hefur ei not-
að verið í síðastliðin hundrað ár;þar
var og katólsk biblía prentuð 1576
á Latínu og í selskinnsbandi. Mér
þó'tu bækurnar merkilegar fyrir elli
sakir og falaði þær til kaups, en
prestur vildi ekki fyrir taka, og bað
mig þiggja þær að gjöf.
eðan ég sat þarna inni og at-
hugaði kristindómssögu þessarar
þjóðar, tók ég eftir því að mjólkur-
bakkar margir stóðu í röð í sætun-
um, og rendi kona sú, er búverkum
gengdi, mjólkinni. Þetta gamla guðs
musteri var orðið að mjólkurhúsi.
Hver skyldu verða þess síðustu ör-
lög? Fyrir miðjum kyrkjudyrum
var fjalarstáfur hér um bil eitt fet að
þvermáli sem minnti á legstað ein
hvers löngu gengins. Ártalið 1712
var úr járni; f jölin hallaðist mjög, og
hafði auðsjáanlega verið notuð fyr-
ir hestastein.
Legsteinarnir voru svo gamlir
og slitnir að rúnir þeirra var ómög-
ulegt að ráða. Nýi grafreiturinn
var girtur inn ineð 4 feta háum torf-
vegg. Málaðar trjágirðingar aðskiidu
leiðin og á þær hafði þvottalín fjöl-
skyldunnar verið hengt til þerris.
Skammt þaðan var nýja kyrkjan,
hún er einkennilegt sambland af
fornu og nýju, Á altarisklæðinu stóð
1714 í gullnu letri,og prestskrúðinn
sem var úr dýrmætu kiæði, hafði
þénað i 3 mannsaldra. Á veggjun-
uni héngu rammar með silfurskjöld-
um sem teknir hafa verið af iíkkist-
um þeirra er þar hafa verið jarðaðir.
Prédikunarstóllinn var úr gömlu
kvrkjunni, og hundrað ára gamail.
Kristalis ljósahjálinurinn sem var
gjöf tii kyrkjunnar frá Danmörk,
og vandaður mjög, átti naumast
heima innanum hina gömlu fárán-
legu muni og hinn grófa frágang á
öllu.
Síðla dags héldum við ferðinni
áfram, og gistum á næsta preslssetri;
þar héldum við kyrru fyrir yfir
sunnudaginn.
Við sendum meiripartinn af
farangri okkar með gufuskipi frá
Reykjavík, án þess að vara okkur á
því það sem gjörir ferðalagið á ísl.
þolanlegt n.l.söðulsveifln,mundi eyði
leggja fötin okkar, en svo fór það þó.
Þegar við komum á prestsetrið tók-
um við eftir þvf að kjóitreyjurnar
okkar voru komnar ísundur á bak-
inu, og það ekki svo lítið, Skórnir
okkar voru evðilagðir af göngulagi
upp og ofan brattar hlíðar, þegar
við af samvizkusemi við vesalings
hestttna gengum tímunum saman.
Já,pilsin okkar sögðu sömu raunasög
una, og hattarnir okkar voru aliir
úr lagi gengnir, útflattir af rigning-
um og skorpnir af þurkinum, ogvið
sjálfar búnar að skifta okkar upp—
runalega hörundslit fyrir annann
mórauðann af sífeldum útiverum.
en þrátt fyrir allan förukonusvipinn
sem á okkur var tók prestur okkur
vel.
Sunnudagurinn varð okkur gleði
og hvíldardagur; við höfðum enn
ekki séð bændafólkið í sveitunum
koma saman; nú var tækifærið, svo
við settumst út undir vegg og sáum
það drífa að úr öllum áttum.
Sunnudagurinn er engu síður
samkomu en guðsþjónustudagur.
Allur fjöldinn af þessu fólki sést
aldrei milli messudaga, og ef til vill
sér engann utan heimilisinsalla vik-
una, það er því lítil furða þó þettað
fólk komi saman fullum tveim stund-
um fyrir messu.
Éinkennilegt þótti okkur að sjá
karlmenn faðmast ogkvssaster þeir