Fram - 19.01.1918, Blaðsíða 1

Verzlun
Sig. Sigurðssonar
Siglufirði. Sími 21.
Stærst úrval! Lægfst verc
Simi 32. Sími 32.
Verzl. Sig. Kristjánssonar
verður fyrst um sinn aðeins
opin á laugardögum. !§*
II. ár.
Siglufirði 19. janúar. 1918.
3. blað.
20. maí.
Skó/amá/.
Um útsvör
—o—
Þann dag á næsta vori eru 100
ár liðin frá því er konungur úr-
skurðaði að Siglufjörður mætti álítast
sem leyfður verslunarstaður.
Sá dagur er því merkisdagur í
sögu Siglufjarðar og þess verður,
að hann sé í hávegum hafður. Sér-
staklega er þó ástæða til þess nú
á næsta vori, er verslunarstaðurinn
á sitt fyrsta aldarafmæli.
þá er óneitanlega margs að minn-
ast; margt sem tekið hefir svo mikl-
um framförum og umbótum frá því
sem var, að nær óþekkjanlegt mun
vera, og margir siðir og venjur
þeirra tíma að fullu horfnir, en aðrir
sem þá ekki þektust, komnirístaðinn.
Framfarir Siglufjarðar á þessum
100 árum eru miklar, þó mestar hafi
þær verið á hinum 15 síðustu ár-
um, enda hefir íbúum Siglufjarðar
fjölgað mjög mikið síðustu árin,
eins og sjá má á yfirliti því yfir
fólksfjölda í Siglufirði, sem hér er
á öðrum stað í blaðinu, en fólks-
fjölgun eins sérstaks staðar, er bein
afleiðing menningar og framfara þar.
F*að væri því mjög viðeigandi að
dagsins væri að einhverju minst á
næsta vori, og eru línur þessar
skrifaðar til þess að minna menn á,
að ef eitthvað á þá að gera, þarf það
undirbúning eins og alt annað. Væri
máske réttast að hreppsnefndin eða
þá einhverjir aðrir, stæðu fyrir því
að nefnd yrði kosin málinu til und-
irbúnings. það stendur líka einmitt
svo heppilega á, að í þetta sinn er
20. maí annan hvítasunnudag, og
ætti það ekki að verða til þess að
draga úr minningu hans.
Sólarlag.
—o—
Hallar gangi sól í sjó,
sérhver drangi blánar,
geisla spangir gullnar þó,
glampa í fangi ránar.
O. St.
Eins og kunnugt er orðið, hefir
skólanefnd ákveðið að skó^anum
skuli algerlega hætt, en kolunum,
sem til hans voru ætluð, útbýtt
meðal þeirra, sem verst eru staddir
með eldsneyti. Flestum mun ljóst
hvað þetta er mikið neyðarúrræói,
sérstaklega ef svo fer, sem skóla-
nefnd gerir nú fastlega ráð fyrir,
að skólanum muni ekki heldur verða
hægt að halda uppi næsta vetur.—
Ekki er gott að segja um, hver á-
hrif þetta kann að hafa á framtíð
barnanna, en gera má ráð fyrir þeim
talsverðum, eins og hér stendur á,
að á allflestum heimilum er hvorki
tími né tækifæri til að veita börn-
unum neina verulega fræðslu. For-
eldrar sem talað hafa við mig um
þetta, hafa líka allir sagt hér um
bil það sama: »F*etta hefir líkiega
mátt til, en ekki vitum við hver ráð
við eigum að hafa með börnin okk-
ar.« — Okkur, kennara skólans, lang-
ar mjög til að bæta úr þessu, en
sjáum—því miður — ekkert gott ráð.
F*ó hefir okkur komið saman
um, að bjóðast til að koma stöð-
ugt á heimili skólabarnanna, það
sem eftir er vetrarins, til að líta eft-
ir lestri þeirra og leiðbeina þeim.—
Foreldrar og barnaumráðendur, sem
þetta vilja þiggja, eru beðnir að gera
svo vel að láta mig vita eigi síðar
en 25. þ. m.
Gtíðrún Björnsdóttir.
Mannfj. Hvanneyrarhr.
1910 — 1917.
—o—
Ár. f kaupt. Utan kaupt. I öllum hr.
1910: 440 226 666
1911: 487 234 721
1912: 536 235 771
1913: 590 241 831
1914: 652 242 894
1915: 753 208 961
1916: 828 195 1023
1917: 920 210? 1130?
og hvernig þeim er jafn-
að niður.
F*að er föst regla, að allir sem
færir eru um, skuli greiða útsvar í
hlutfalli við eignir og tekjur; þó er
höfð hliðsjón af hve marga útsvars-
greiðendur hafa fram að færa sem
ómaga, það er að segja þeir í bæ-
jum, sem hafa neðan við 3000 kr.
tekjur, og þeir í sveitum sem hafa
neðan við 2000 kr. tekjur.
Pessum mönnum er skift niður í
5 flokka. í fyrsta flokki eru þeir sem
engan ómaga hafa, í öðrum flokki
þeir sem hafa tvo ómaga, í þriðja
flokki þeir sem hafa fjóra, o. s. frv.
Útsvarið skiftist hlutfalslega nið-
ur á eignir og tekjur, þegar búið er
að gera fjárhagsáætlun, er það tek-
ið af hundraði, og sem oftasthald-
ið sér við 12 prc., nú síðan lögleitt
er að skylda menn til að greiná frá
tekjum sínum og eignum til upp-
Iýsingar fyrir niðurjöfnunarnefndir.
Frá þeim tekjum, sem gefnar eru
upp, séu þær undir 3000 kr. í bæ-
jum, eru dregnar 350 kr. hjá fyrsta
flokksgjaldendum, og 200 kr. í viðbót
hjá hverjum manni í hinum flokk-
unum fyrir hvern ómaga er hánn
hefir fram að færa.
Hver útsvarsgreiðandi fær reikn-
'ng, og á honum er skýrt tilfært í
hvaða flokki hlutaðeigandi maður
er, og á hve háar tekjur hefir ver-
ið lagt.
Síðan stríðið byrjaði hefir verið
lagt aukaútsvar á þann hagnað er
mönnum hefir hlotnast sem afleið-
ing af því, einnig á gróðabralls fyf-
irtæki, á munaðarvöru svo sem'
kampavín, kryddbrennivín, o. fl.,
einnig á hlutabréf í gufuskipafélög-
um, aðgöngumiða að leikhúsum, og
skemtiferðafarbréf.
A þennan hátt er útsvörunum
jafnað niður í Noregi, Danmörku
og Svíþjóð.
Eftir því sem mér hefir skilist, er
farið að á líkan hátt á íslandi, með
niðurjöfnun útsvara, að minstakosti
eitthvað í áttina, en þó ekki hér í
Siglufirði. Hér virðist mér hin hátt-
virta hreppsnefnd jafna útsvörunum
niður mjög út í bláinn, og við það
verða þau að mínu áliti í hæsta
máta óréttlát, sérstaklega gagnvart
framleiðendum.
777 kaupenda.
Vegna pappírsskorts, sem aðal-
lega stafar af samgönguleysi því
sem nú er, kemur blaðið fyrst um
sinn aðeins út annanhvorn laugar-
dag, mun þetia yerða bætt upp aft-
ur þegar samgöngur liðkast og
pappír fæst, þannig að ekki færri
en 52 blöð komi út á árinu. Næsta
blað kemur því ekki út fyr en 2.
febrúar.
F’að lítur svo út seni síldin eigi
að bera öll útsvörin. Við síðustu
niðurjöfnun er sagt að jafnað hafi
verið niður 15 og 20 aurum á hverja
síldartunnu, og 10 aurum á hvert
mál til bræðslu. F*etta mun vera að
því er marga snertir að minstakosti
5 prc. af ágóðanum en á ýmsa aðra
gjaidendur er lagt útsvar, sem svar-
ar til 6 Oioo, og á þá sem engan
hafa fram að færa 2 0j00. Er rétt að
hafa það svo? Eg efa það.
F’essi aðferð lýsir því, að hugs-
unin er, að hinum útlendu fyrirtæk-
jum sem hér eru rekin á að blæða,
og hinn eini danski maður, sem hér
hefir kaupsýslu, verður að greiða
10 prc. af allri þeirri upphæð, sem
jafnað er niður hvort sem til þess
þarf að leggja 15—20 eða 25 au.
á hverja síldartunnu hjá honum.
F'eim útlendingum og aðkomu-
mönnum sem koma hér við ogvið
en hafa ekki fast aðsetur, er aftur
á móti vilnað í, þeir bera tiltölu-
lega lægra útsvar en hinir, sem hér
hafa fastar stöðvar. F’að virðist þó
vera algjörlega öfugur hugsunarhátt-
ur að vægja þeim gömmum, sem
hingað þyrpast, þegar góðar horfur
eru með verð og afla, og hremma
mörg þúsund tunnur af síld, sem
þeir stórgræða á, en sem strax og
eitthvað ber út af sitja heima, hætta
ekki á að koma hingað af því nógu
mikill ágóði er ekki viss, og greiða
þar af leiðandi ekkert útsvar hér.
Er rétt að íþyngja þeim mönnum
með útsvörum, framyfir ofanritaða
farfugla, sem byggja hérstöðvarog
verksmiðjur og reka atvinnu hér
árum saman? Eg efa það.
F*að hefir verið sagt, að ekki væri
hægt að jafna niður útsvörum hér,
á annan hátt en gjört er. F’etta er
ekki satt, að því er síldina snertir,
því það er hægur vandi að vita
meðalverð á síldartunnu með áföll-