Eir - 01.01.1900, Page 18

né verður honum að nokkrum notum. Allir vita, að íæða
vor verður að fara gegn um munn og maga, til þess að vér
höfum hennar full not. Pað er meira að segja ekki nóg að
fæða vor komist í þessa staði. Máltækið segir: „ekki er alt
matur sem í magann kemst. “ Það er rétt mæit, bæði að því
leyti, að fleira getur komist þangað en fæðan ein, og ekki síður
að hinu-leytinu, að það er ekki nóg að hún komist þangað,
heldur verður hún einnig að taka þar ýmsum breytingum til
þess að hún komist þaðan inn í likamann. Fæst matvæli eru
þannig frá náttúiunnar hendi, né heldur eftir matreiðslu, að
þau komist óbreytt inn í líkamann.
Þessar breytingar, sem likaminn gerir á fæðunni, svo að
hún geti komist inn í hann, köllum vér meltingu. Fá staði,
þar sem þessar breytingar verða, köllum vér tneltingarveg.
Meitingarvegurinn er í heild sinni pípumyndaður. í ýms-
um hinna lægri dýra er hann regluleg pipa, nálega öll jafnvið
og viðlika löng og dýrið ait. í hinum æðri dýrum er pipan
lengri en líkaminn, og kemst því ekki fyrir nema með því að
leggjast í marga hlykki. En hve margvísleg sem lögun hennar
kann að vera, má þó telja svo, að pípa þessi myndi hið inma
yfirborð líkamans, eins og skinnið myndar hið ytra yfirborð
hans.
Það sem er i meltingarveginum er þvi í raun réttri á
yfirborði likamans, og komst ekki inn í hann sjálfan, nema
það fari út um veggina á meltingarpípunni.
I. Meltingin.
Hvað er þá fæða? Það eru hverskonar þau efni, sem
likami vor þarf sér til viðhalds. Vér getum ekki lifað án
vatns. Vér getum ekki lifað án snrefnis loftsins. Vér þm-fum
að fá matarsalt og aðrar fleiri salttegunair. Alt þetta er því
i raun réttri fæða, pótt ekkei't af því sé kallað svo í venju-
legu máli, enda getum vér fært oss þessi efni í nyt, án þess
þau taki breytingum í meltingarveginum; líkaminn þarf ekki
að melta þau.