Plógur - 05.05.1900, Blaðsíða 2
26
búnaðurinn þarf fyrstu 5árnæstk.
aldar, ef vel á að fara, eru 2
miljónir króna. betta eru
engin ósköp, þegar það á að skift-
ast niður á marga. Það eru ein-
ar iooo krónur á hvern bónda,
af 2000 bændum, sem eg geri ráð
fyrir að gætu tekið slíkt lán, eftir
tíund bænda á ísl. að dæma.
Það er innanhandar fyrir lög-
gjafarvaldið, að áskilja sér þau
hlunnindi af hálfu stóra bankans,
ef hann kemst á fót, að hann t.
d. láni til landbúnaðarins um 2—4
miljón króna út á fasteignir og
lausafé. Út á fasteignar veð með
„veðdeildar" kjörum, en út á lausa-
fé yrði að sjálfsögðu einskonar
reikningslán,sem síðarverður minst
á. -— Bankinn mundi ganga að
þessu. Hann þyrfti einungis að
gefa ábyrgð fyrir 340,000 kr. ef
löggjafarvaldið stækkaði veðdeild
þá sem þegar er stofnuð með lög-
um, um 2 miljónir króna. Þetta
væri bæði stóra bankanum og lög-
gjafarvaldinu meinfangalaust. En
með sliku væri kominn á í land-
inu öflug lánsstofnun, sem lánaði
með góðum kjörum upp á 40 ár
út á fasteignarveð. Þesskonar
lán væru eitthvert mesta happ fyr-
ir landbúnaðinn, sem verður síðar
sýnt fram á. Ef landbúnaðurinn
ekki þolir lántöku með veðdeildar-
kj'örum, þá hygg eg að landið eigi
enga framtíð og að vér ísl. vær-
um þá eins vel komnir á Græn-
landi eða hvar helzt sem er á
hnettinum, eins og á Isl. Það er
kunnugt, að í landinu eru nálega
engir peningar, svo að ef etthvað
verulegt á að gera, þá þarf að fá
til þess útlent fé. Þeir peningar
sem núverandi veðdeild fær, verða
útlent fé. Stóri bankinn hefir að
sjálfsögðu mest af fé sínu í öðrum
löndum, en hví skyldi hann ekki
mega það, ef vér ísl. höfum það
fé sem við meðþurfum og getum
tekið til láns. Eg minnist hér á
stóra bankann að eins frá sjónar-
miði landbúnaðarins. Mér kemur
annað beinlínis ekki við, né held-
ur vil láta það koma mér við.
Geti ekki löggjak'rvaldið kom-
ið á fót þannig lagaðri veðdeild,
sem hér er minst á, með hjalp
stóra bankans, get eg ekki séð að
nokkurt vit sé í því, að landsjóð-
ur selji bankanum seðlaútgáíurétt
sinn um 90 ár, því skeð getur að
eftir t. d. 20—30 ár, eða jafnvel
fyr, að vér gætum á einhvern hátt
fært oss í nyt þessi mikilvægu
réttindi landsjóðs (seðlaútg.) þótt
vér nú sem stendur sjáum þess
engin ráð, frekar en þegar hefir
verið gert.
Hvernig er hægt að fa veð í
landinu fyrir 2,000,000 krónumf
Fasteignaveðin, sem íslenzkir
jarðeigendur hafa í höndum þeg-
ar eignir landsjóðs og kirkju eru
frá dregnar, munu vera um 60,000
hundruð í jörðu. Mun megareikna
það til peningaverðs 6 miljónir
króna, því þótt jarðarhundraðið