Plógur - 08.08.1900, Side 5

45
°g biskupar útlendir, mestu ónyt-
Ur*gar og aðrir embættismenn full-
lr af villimensku, hleypidómum,
göldrum og öðru þvílíku.
Frá 1400 til seinnihluta 17. ald-
ar álíta menn að enginn hafi reynt
Wnyrkju. Það var Gísli Magn-
Usson sýslumaður á Hlíðarenda,
^Srdómsmaður mikill, d. 1695, sem
fyrstur mun hafa ræktað hér korn-
*egundir. Hann fékk árl. 1 tn. af
^llþroskuðu korni. Á 18. öld,
vildu ýmsir framfara menn innleiða
^ornyrkju í landið. Það var ein-
°kunarvezlunin sem knúði þá til
l?ess sem vonlegt var, þegaröllmat-
Vara og útlend vara var afar dýr en
'slenzk vara í engu verði. Þessir
^enn voru þeir séra Björn Hall-
^órsson, Eggert Ölafsson, Sigurð-
Ur landþingisskrifari, Skúli Magn-
Usson, Magnús Ketilsson sýslum.
O- fl. Þetta voru alt menn, sem
iit:U alt öðrum augum á framtíð
iandsins en menn alment líta nú.
k“eir höfðu sterka trú og sannfær-
lngu á framtíð landsins. Þeir gengu
a undan öðrum með margskonar
°S mikilvægar tilraunir í garð-
T®kt og kornyrkju. En vísinda-
iega þekkingu í akuryrkju höfðu
teir engir fengið og gátu því til-
raUnir þeirra ekki borið æskilega
^vexti. Það var ekkinóg að haga
ukuryrkju tilraununum hér eins og
* uágrannalöndunum eins og hinir
r5- Jósku bændur gjörðu, sem
sendir voru hingað árið 1752 af
^riðrik konungi V. En allar þeirra
tilraunir urðu árangurslausar og
hurfuþeir aflandi burtu eftir nokkra
áradvöl. Þessir bændur voru frá þeim
stöðum á Jótlandi, sem akuryrkja
var ekki stunduð og kunnu því lít-
ið til akuryrkju. Þeir plægðu upp
sumstaðar jörð á móti austri, sum-
staðar í mýrum og holtum. Þó
spratt alstaðar nokkuð. Stöngin
varð há en kjarninn ekki harður,
nema á minsta hlutanum (Eggerts
og Bjarnar ferðabók bls. 950 og
954). Þess má og geta að árin
1752—58 sem þeir dvöldu hér,
voru kulda- og harðinda ár, svo að
9000 manna dóu úr hungri á þeim
árum. Á einstöku stöðum fengu
þeir þó fullþroskað korn. En hug-
myndin um akuryrkju dó þó ekki út
fyrir það. Margir héldu tilraunum
áfram, og hepnuðust þær oft mæta
vel, einkum ræktun á byggi.
Björn Jónsson lyfsali í Nesi á
Seltjarnarnesi fékk árið 1769 full-
vaxið korn, 1. tn. af 100 □ föðm-
um, líka uppskeru og þá gerðist í
Danmörk í meðal ári. En Jón
Espólín segir árið 1769 kuldaár.
1761 fékk bóndi nokkur í Eyja-
firði fullþroskað bygg. Mér er ó-
knnnugt um nafn hans og heiinili.
Thodal styptamtmaður ræktaði
bygg á árunum 1771—76. Hvernig
það hefir hepnast fara ekki sögur
af. Magnús Ketilsson í Búðardal
á Skarðsströnd ræktaði korn, bygg
og baunir á seinustu árumiS.ald-
ar. Síðan veit eg ekki til að neinar
verulegar tilraunir hafi verið gerðar
með ræktun korntegunda (Niðurl.).