Alþýðublaðið - 16.02.1927, Blaðsíða 3

aLEÝÐUBLAÐIÐ
3
Ef þér sækist eftir góðri, en ódýrri handsápu, þá
biðjið um eftirtaldar tegundir frá Kaalunds Sæbe-
fabriker, Árósum:
Jkfandelmælk,
Tjæresæbe,
Irís,
Royal
Hospital,
Oral,
Finest Olive,
Galdesæbe,
Boraxsápa,
Karbólsápa,
Cold Cream. —
Einhver pessara tegunda fæst óefað hjá
kaupmanni peim, sem pér verzlið
við, eða peim næsta.
ekki samleið með forsrh. eins og
skoðanir hans væru. Á tveim ár-
um gæti borið svo margvíslegar
'breytingar að höndum, sérstaklega
á jafnválegum tímum og nú, að
ekki væri hægt að sjá það fyrir.
Mikii ófyrírsjáanleg útgjöld gætu
steðjað að, engar tekjulindir væri
þá að ausa af, ef þing kæmi fyrst
saman til að opna nýjar eftir tvö
ár. Það sæu allir, hvað það væri
óheppilegt. Forsrh. hefði játað, að
þaðværi rétt, að ráðherrarnir tveir
tækju laun hins þriðja, og yrði þá
ekki auðvelt að koma auga á,
hver sparnaðurinn að ráðherra-
fækkun væri. Annars væri auð-'
séð, að forsrh. og íhaldið væri
með hugann á því einu að vera
við völd á því mikla gleðskapar-
og velti-ári, sem yrði 1930. Frv.
lengi kjörtima hinna landskjömu,
svo að þeir fái að sitja fram yfir
það ár og sagt sé, að eitt ákvæði
í landsbankafrv. sé sett til að
tryggja það, að einn stjórnmála-
maður (Sig. Eggerz) geti ekki orð-
ið keppinautur forsrh. um gling-
ur þess árs; sé svo, sé frv. auö-
virðilegt tlldur, sem fella beri.
Jónas frá Hriflu hélt fram sömu
skoðunum og áður og kvað meðal
annars heilavél forsrh. vera held-
ur stirða. Hann minti og á þing-
skapabrotið á öðrum fundi í e.
d., og urðu nokkrar orðahnipp-
ingar milli hans og forseta um
það. Einari frá Geldingalæk fanst
frv. ekki hafa verið brýnt að-
kallandi, og ef breyta ætti stjórn-
arskránni, væri margt meira á-
ríðandi að breytt yrði en þau
atriði, sem hér kæmu til greina;
hann ætti auðvitað ekki við breyt-
ingar eins og þær, sem Héðinn
Valdimarsson flytti; það væri
sannkölluð „bolsaskrá“, eins og
Einar orðaði það. Hann væri því
eiginlega á móti frv., en myndi
þó verða með því af því, að þess-
ar breytingar væru til bóta. Svar-
aði loks forsrh. Jónasi frá Hriflu
og þeir hvorir öðrum. Málinu vís-
að til 2. umr. með öllum atkv.
gegn 1 (J. Baldv.) og til sérstakr-
ar 5 manna nefndar. í hana voru
kosnir: Jóh. Jóh„ Ingvar, Ingibj.,
Jónas frá Hriflu og Jóh. Jós.
Ný frumvörp.
Stjörnarskrárbreyting.
Frv. um merkilegar breytingar
á stjórnarskránni til þess að auka
og fullkomna lýðræði í landinu
Tlytur Héðinn Valdimarsson.
Kveður þar að”vonum mjög við
annan tón en í kákfrumvarpi
stjórnarinnar. Frumvarp þetta er
góður prófsteinn á framsóknar-
hug alþingis og einstakra þing-
manna. Verður skýrt nánar frá
frv. í næsta blaði.
Landbúnaðarlöggjöf.
Jör. Br. flytur þingsályktunartil-
lögu um þriggja manna milli-
þinganefnd til þess að íhuga og
jendurskoða landbúnaðarlöggjöf-
ina. Sameinað alþingi kjósi nefnd-
ina.
Atviimuleysisskýrslur.
Frv. Héðins Valdimarssonar
um söfnnn peirra.
1. gr. Bæjarstjórnum og sveit-
arstjórnum í kauptúnum, er hafa
yfir 300 íbúa, skal skylt að safna
skýrslum 1. febrúar, 1. maí, 1.
ágúst og 1. nóvember ár hvert
um atvinnu og atvinnuleysi allra
verkamanna og verkakvenna í
kaupstaðnum eða kauptúninu. Á-
grip af skýrslunum skal þegar í
stað sent Hagstofu Islands, er
birtir yfirlít yfir þær. — 2. gr.
Þar, sem verklýðsfélög eru á
staðnum, skulu bæjarstjörnir og
sveitarstjórnir leita samninga við
þau um að taka að sér söfnun
skýrslnanna. — 3. gr. Kostnað-
urinn við skýrslu^öfnun greiðist
að þriðjungi úr rílrissjóði og að
tveimur þriðjungum úr hlutaðeig-
andi bæjarsjóði eða sveitarsjóði.
•— 4. gr. Lög þessi ganga í gildi
þegar í stað.
Ástœdur fyrir frumvarpinu eru
þessar:
„Með vexti bæjanna og sjávar-
útvegsins hefir það sýnt sig, að
atvinna manna við sjávarsíðuna er
mjög misjöfn eftir árferði, og er
nauðsynlegt að vita nákvæmlega
um það á hverjum tíma, hvern-
íg atvinnuhögum verkalýðsins
er háttað, svo að bæjar- og sveit-
ar-stjómir og ríkisstjórnin geti í
tíma gert nauðsynlegar ráðstaf-
anir gegn áframhaldandi atvinnu-
leysi. Bæjarstjóni Reykjavíkur
hefir hvað eftir annað safnað slík-
um skýrslum og haft gagn af, en
á hefir þótt bresta, að skýrslur
þessar yrðu reglulegar, til að
hægt væri að hafa réttan saman-
burð og skýrslur fengjust úr öðr-
um bæjum og kauptúnum, enda
hefir bæjarstjórnin óskað þess, að
svo yrði. I flestum öðrum löndum
eru slíkar atvinnuleysisskýrslur
lögboðnar.
Um 1.. gr. Rétt þykir að tak-
marka skylduna um skýrslusöfn-
un við kauptún, er hafi yfir 300
íbúa, þar sem minni kauptún líkj-
ast meira sveitum að átvinnuhátt-
um. Söfnunardagarnir efu valdir
með tilliti til þess, að í ljós komi
sem bezt atvinnuleysið á hinum
misjöfnu atvinnutímabilum ársins.
— Um 2. gr. Verklýðsfélögin eiga
auðveldast með söfnun skýrsln-
hnna og að sjá um, að þær séu
rétt gefnar, og þykir heppilegast,
þar sem slík félög eru til, að
láta þau annast söfnunina. — Um
3. gr. Þar sem bæði ríkisstjórnin
og bæjar og sveitarstjórnir hafa
hag af því, að slíkar skýrslur
seu ávalt til, þykir rétt að skifta
kostnaðinum."
Dm dagfiiMB og veginit.
Næturlæknir
ier í nótt Halldór Hansen, Thor-
valdsensstræti 4, sími 1580.
„Dagsbrúnar“-fundur
(Verðulr í Skvöld kli. 8 í Bárusctln-
um. Kaupgjaldsmálid er tilefnS
fundarins. Ríður mjög á, að
„Dagsbrúnar“-menn mæti vel og
stundvislega.
Veðrið.
Hiti 7—1 stlg. Suðlæg og anst-
læg átt, hvergi hvassari en stinn-
ingskaldi. Deyfa við Suðvestus-
land og regn í Vestmannaeyjum.
Loftvægislægð yfir Grænlands-
hafí. Hreyfist hún lítlð úr stað og
eyðist. Otlit: Suðlæg átt. Regn
annars staðar en á Norðurlandi.
Þar stilt veður og úrkomulaust.
Allhvast á Suðvesturlandi, austan
Reykjaness.
Úr pýzkum togara
fóru tveir skipsmenn nýlega í
land vestur á Flateyri. Læknijj-
inn þar fór út í slripíð, og reyndist
þá að vena í því „inflúenza*1. Sem
betur fór, voru þeir þó heilbrigð-
ir, sem; I land höfðu farið, og ekkS
barst veikin þangað, en þetta var
þó ósvint athæfi af þeim, þvi að
visu hefðu þeir getað borið veik-
ina i land.
Laimasanmingar verkamanna.
Khöfn, 5. febr.
Alt útlit er til þess, að takast
muni fyrir verkamenn að ná
samningum við atvinnurekendur á
friðsamlegan hátt að þessu sinni.
Það eru þegar gerðir samningar
fyrir allan þorra verkamanna,
meðal annara þá, sem valdið hefir
mestum örðugleikum áður um, eða
ólærða verkamenn. Um flesta þá
samninga, sem þegar eru gerðir,
má segja, að þeir séu óbreyttir
frá fyrra ári, þó að því undan
skildu, að þeir eru flestir bundn-
ir við hækkun eða lækkun vöru-
verðs eins og áður. Vitanlega get-
ur orðið breyting á vöruverði, svo
að launalækkunin verði tilfinnan-
leg; það eru þó allar líkur til
þess, að vöruverðið hækki nú 1.
febrúar, og fá þá flestir verka-
menn lítils háttar launahækkun.
Helzt hefðu verkamenn kosið að
losna úr þessum verðlagsfjötrum
og fá ákveðinn, fastan grundvöll
fyrir laun sín, en þeim mun þó
ekki hafa þótt gerlegt að hefja
þá baráttu nú, eins og ástæður
allar eru.
Það skyggir þó nokkuð á frið-
inn, að atvinnurekendur hafa sett
alla múrara í kaupstöðum og
sveitum í verkbann fyrir þá sök,
að þeim þóttu þeir ekki nógu
leiðitamir um launalækkunina, en
allar líkur eru þó til þess, að
samningar takist, áður langir tím-
ar líða.
Þorf. Kr.
Togararnir.
„Belgaum“ kom í gær frá Eng~
landi, en „Leiknir“ í morgun.
Hafði einhver vottur af ,Jnflú-
enzu“ verið í sumum skipverja,
er þeir lögðu frá Englandi, en
annað kvöld eru sex dagar liðnir,
síðan þeim var albatnað. Þangað
til a. m. k. verður skipið í sótt-
kví. Færeyski togarinn „Royn-
din“ kom hingað inn í gær af
veiðum.
Siðavendni <Morgunblaðsins»
um þinglegt tal er nokkuð úr
hörðustu átt, þar sem kunnugt
er, að „Mgbl.“ er allra blaða ó-
þvegnast um munnsöfnuð. Við
stjórnarski'árumræðurnar í efri
deild getur Alþýðuflokkurinn
glaðst af því, að þingmaður hans
þar var bæði rökfastastur þeirra,
er töluðu, og jafnframt með mest-
um veraldarmannsbrag um orða-
lag. Það var fágað og kurteist,
þó í fullri meiningu væri. Sann-
leikurinn er sá, að það er mein-
ingin, sem „Mgbl.“ þykir fyrir, en
ekki orðalagið. Það hefír upp á
síðkastið talið alt, sem sagt er,
hneyksli, ef það eklri er í sam-
ræmi við „skoðanir“ þess.
Gengi eriendra mynta i dag:
Sterlingspund. . .
100 kr. danskar . .
100 kr. sænskar . .
100 kr. norskar . .
Dollar.............
100 frankar franskir.
100 gyllini hollenzk
100 gullmörk pýzk.
kr. 22,15
- 121,64
- 121,94
- 117,50
- 4,56V2
- 18,18
- 183,06
— 108,32
„ípöku“fundur
verður í kvöld.
*