Alþýðublaðið - 09.03.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞ. ÝÐUBLAÐIÐ
kemur út k hverjum virkum degi.
3 Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við j
• Hverfisgötú 8 opin frá kl. 9 árd. ;
til kl. 7 siðd. ['
; Skrifstofa á sama stað opin kl. ;
\ : 91/2—10Va árd. og kl. 8-9 síðd. [
• Simar: 988 (afgreiðslan) óg 1294 •
; (skrifstofan). >
; Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ;
: mánuði, Auglýsingaverð kr,.0,15 :
; hver mm. eindálka. ;
: Prentsmiðja: Alpýöuprentsmiðjan j
; (í sama húsi, sömu símar). ;
Rannsókn sj ávarútvegsins.
Frá pví hefir áður verið skýrt,
að Sveinn og Ásgeir flytja þings-
ál.tillögu um skipun milliþinga-
nefndar til að rannsaka hag báta-
útvegsins og gera tillögur til
tryggingar honum. Þar við flytur
Héðinn Valdimarsson þá breyting-
artill., að rannsóknin og tillög-
urnar nái til sjávarútvegsins alls.
Veitir og sannarlega ekki af dug-
andi nefnd til þeirrá starfa.
Meðrs delld.
Frv. um breytingar á skemtana-
skattsíögunum var afgreitt til e.
d., eins og það varð við 2. umr.
Lengst var rætt um stj.-frv. um
heimild handa stjórninni til að
3áta reisa heimavistahús fyrir
nemendur mentaskólans. Það kom
í ljós við umræðurnar, að M.
Guðm. hafði kallað alla nemend-
urna skólasveina í frv., líka stúlk-
urnar. Þetta lagaði meiri hluti
mentamn. fyrir honum. Minni hl.
hennar, Bernh. og J. Guðn., lögðu
til, að fxv. væri aígreitt með dag-
skrártillögu, því að fé til slíkra
framkvæmda ætti að eins að veita
í fjárlögum. Kvað Bernh. náms-
fólki utan Reykjavíkur vera eins
gott að sækja Akureyrarskólann
Uæstu árin, en J. A. J. kvað alls
ekki vera næg lveimavi tarhús þar
tii 'þess. Loks lenti í þrefi milli
Tr. Þ. og M. Guðm. um það, hvor
þeirra væri fjær því að vera
sveitamaður og hvor hefði minni
þekkingu á sveitalííi og velvilja
til fátækra námsmanna úr sveit.
Siðan var dagskrártillagan feld
að viðhöfðu na'nakalli með 17
atkv. gegn 10. Greiddu allir deild-
armenn atkv. á móti henni aðrir
en „Pramsóknar“-f:okksm:nn og
M. T , sem voru m ð henni, nema
Ásg. var á móti henni og Jörund-
ur greiddi ekki atkv. Till. frá Ásg.
um, að ekki væri sérstaklega á-
kveðið, að heima i tahúsið skuli
trei.t á lóð Menta kólans, var sam-
þykt og frv. ;íðan ví að til 3. umr.
Lánsheimildar rv. var á dag-
skrá, en var tekið út, og kvað for-
setinn það gert eftir samkomu-
4agi. Tr. Þ. flytur þá breytingar-
tillögu við frv., að heimildin verði
veitt mýð því skilyrði, að hið nýja
lánsfé verði eingöngu notað í tig-
in þaríir Landsbankans.
Frv. um byggingu og rekstur
strandferðaakips var nokkuð rætt
og 1. umr. síðan frestað. Kom
brátt í Ijós, að strandferðaskip-
ið er ýmsum íhaldsmönnum þyrn-
Ir í augum. Við umræðurnar kom
það þó upp úr Jóni Kjart, að of
margir framkvæmdastjórar væru
við iekstur flóabátanna. Þenna
sannleika er þá jafnvel hann bú-
inn að læra.
Efri deiid.
Þar var frv. um iðju og iðnað
tekið út af dagskrá og henni þar
með lokið.
Mý SiraEMi?©E*p.
„Tíma“-stjó|nmál.
Tr. Þ. flytur frv. um þá stjórn-
arskrúrbrei/tingu, að reglulegt al-
þingi verði að eins haldið annað
hvort ár, og verður þá hvert fjár-
hagstímabil tvö ár. — Væntanlega
verður slík tillaga ekki að lögum.
Myndi það og hvorki verða til
sparnaðar né annara heilla, að
sú regla væri aftur tekin upp, að
fjárlög væru samin fyrir svo fjar-
lægan tíma, hátt á þriðja ár frá
samþykt þeirra í hvert sinn. Munu
og hugsandi sveitamenn sjá, að
það væri mjög varhugavert.
Stýfingin er og aftur komin inn
í þingið. Flytur Tr. Þ. aftur frv.
sitt frá í fyrra um „stöðvun á
verðgildi íslenzkra peninga", eins
og það le.it þá út eftir 2. umr. í
n. d. Áág. og Halld. Stef. flytja
það nú með honum.
Baraafræðsla,
Jón Guðn. og Bernh. flytja frv.
um þá breytingu á bamafræðslu-
lögunum, að tveir eða fleiri
hreppar geti gengið saman í eitt
skólahérað um eitt ár í senn, ef
skólaneíndir óska og fræðslu-
málastjórnin leyíir, þó að sam-
þykkis hreppsnefndar eða hrepps-
fundar sé ekki leitað.
Kaupmannaliafnarbréf.
Khöfn, í febrúar ’27.
25 ára leikaímæli Poul Reuinerts
Það hefir oft verið tekið til
þess, hve leikelskir Hafnarbúar
væru. Þó er leikhússýki fólks
mikið að réna. Poul Reumert átti
25 ára leikafmæli í gær, og í
•fyrra dag hó. t s ala EÖgöngumiða.
Til þess nú að koma ekki of seint
til að ná í aðgöngumiða að kon-
ung’ega leikhúsinu byrjaði fólk
að þyrpast fyrir utan leikhúsið
kl. 6 f. m. og stóð þar fulla 9
tíma, haíði með sér mat og drykk
og nokkrir höfðu með sér stól
að sitja á. Margt af þessu fólki
stóð þó þarna fyrir gíg, því að
færri fengu aðgöngumiða en
vildu.
Lækkun húsaleigu.
Nú eru allir niðurskurðarmenn
með landsstjóm og atvinnurek-
lendur 1 broddi fylkingar, elns og
ég hefi áður skýrt frá hér í blað-
inh. San.kvæmt hú aleigu’ögunum
er mönnum nú heimilt að koma
með bænir sínar til húsakigu-
nefndar um lækkun húsaleigu.
Eggjar nú félag leigjenda menn
lögeggjan að senda kærur
til nefndarinnar, íinnist þeim
húsaleigan of há, og hverjum inun
ekki finnast það? Og fáist ekki
lækkun á húsaleigu, þá að krefj-
ast viðgerðár á húsakynnum, og
væri sízt vanþörf á að fá því
framgengt. — Kaupmannahafnar-
bær hefir ákveðið að lækka kigu
í húsum sínum. Lækkun þessi er
áætlað að nerni 116 000 kr. á árí.
Enn fremur er gerð tilraun til
þess að fá húsaleigu lækkaða í
I húsum, sem byggð eru með lán-
um eða styrk af „Statsboligfon-
den“. Til þessa þarf samþykki
landsstjórnar, innanríkisráðherra,
fjármálaneíndar þingsins og bæj-
arstjórnar Khaínar. Flefir hin
síðasta talið sig fúsa "til þess að
taka á sig sinn hluta lækkunar-
innar.
„InfManzan" í rénun.
„Inflúenzan“ er nú í rénun, og
danz er nú leyfður á öllum opin-
berum stöðum aítur. — Meðal
þeirra, sem veiktust, var Sveinn
sendiherra Björnsson. Hann er þó
kominn á fætur aftur, en þó ekki
fullfrískur enn þá, og fer hann
úr bænum sér til hressingar.
Niðurskurðarlöggjöfin.
Stjórnin lagði fyrir þingið í <dág
niðurskurðarfrumvörp sín, 10 að
tölu. Laun starfsmanna ríkisins er
Iagt til að lækki um 271/2 millj.
kr., læltkun á útgjöldum við ut-
anríkisstjórn ríkitins er áætluð
820 000 kr., lækkun til ellistyrks
frá ríkinu 5,8 millj. kr. og styrk-
ur bæjarsjóðs 4,7 millj. kr., styrk-
ur til vinnuleysistrygginga (ríkis-
styrkur) 4,4 millj. kr„ bæjar-
stjórna 4,5 millj. kr. og sanii
styxkur frá einstökum atvinnurek-
endum 1,3 millj. kr.; styrkur til
sjúkrasjóðs (ríkissjóður) lækki
um 4,15 millj. kr., styrkur til ör-
kumla manna (ríkisstyrkur) lækki
um 2,1 millj. kr., styrkur bæj-
arstjórna um 1,8 millj. kr., og
styrkur frá atvinnurekendum
lækki um 1,1 millj. kr.; sparnaður
til hermála fjárhagstímabiiið 1927
—28 er áætlaður að eins 2 millj.
kr.
Veðurfar.
Það, sem af er þessum vetri,
hefir líkst meira, úaustveðri en
vetri. Stöðugt irostlaust, hægt
veður og hiti. Nú er þó komið
frost, þó ekki sé það mikið, og
kuldi. Frostið er þó svo mikið,
að Sundið leggur nú, og er mann-
heldur ís uppi við land. Snjóar
hafa sama og engir verið eða ekki
svo, að gætt hafi í höfuðstaðnum.
Þorf. Kr.
Öryggi sjómaima.
Fyrir nokkuð mörgum árum
skrifaði Guðmundur landlæknir
Björnson ritgerð, mig minnir í
„Skírni“, þar sem hann benti á,
að varla væri einleikið, hve
margir færu í sjóinn árlega af
íslendingum. Mér ■ blöskraði á-
standið, og síðan hefir jafnan
verið reirnt í huga mínum af öll-
um þeim sjódauðu mönnum, —
ef svo mætti segja.
Fyrsta áratuginn eftir aldamótin
voru árleg mannblót íslendinga til
Ægis hlutfallslega við mannfjölda
(hérna á það fræga orðtak við!)
álíka mikil og mannfail Þjóðverja
jaínað niður á ár í ófriðnum við
Frakka 1870—71. Síðan kann
þetta að hafa breyzt eitthvað til
batnaðar, en áreiðanlegt held ég
að það sé ekki. líkt því, sem
skyldí.
Ástand þetta er óviðunandi. Ó-
skiljanlegt, hvað þjóðin (og þá
helzt forráðamenn hennar) hefir
gert sig ánæg^a með þstta. Við
búum sífeldlega við mannfall sem
í ófriði — og dettur ekki í hug að
rannsaka málavöxtu og gá að.
hvort engu verður uin þokað. Hér
þyrfti að setja stóra nefnd á lagg-
irna», samsetta af sjómönnum og
mentamönnum til rannsóknar og
tillagna.
Til bráðabirgða get ég ekki stilt
mig um að geta þess, að ég er
hræddur um, að óverjandi ofur-
kapp eigi hér ekki minsta sök
á. Það ætti að vera stórsektar-
sök að skeyta ekki ákveðnum að-
vörunum veðurstofunnar.
Að lokum vil ég geta þess, að
mér er alls ekki ókunnugt um, að
hafið kring um ísland er veiTa
viðureignar en víðast hvar ann-
ars staðar, þar sem fiskveiðar eru
stundaðar að mun. En ekki er
við það komandi við sannleiks-
tilfinningu mína, að hún geri sig
ánægða með þá skýringu eina.
Ásum í Skaftártungu,
„sjómannadaginn“ 1927.
Björn O. Björnsson.
Bréf ti! prinzessii.
11.
Allar breytingar á búningi
kvenna þykja í fyrstu ösiðlegar;
meira að segja skósíðu pilsin
þóttu það í fyrstu. Það er því
ekki að furða, þó stuttu pilsin
þættu það, sem létu sjást í sól-
skini og logni það, sem áður
ekki sást nema í háa, húrrandi
roki og ekki einu sinni alt af þá,
fótleggi stúlknanna upp að hnjám.
Það er svo misjafnt í hinum
ýmsu löndum, hvað þykir siðlegt.
1 flestum löndum Múham ðstrúar-
manna gengur kvenfólkið með
skýlu fyrir andlitinu, og það þykir
fram úr hóíi ósið’egt, að kona
láti aðra en manninn sinn sjá á
sér andlitið. Ef komið er að Mú-
hameð-trúar-kvenmanni óvörum,
sem er nýstigin upp úr baði,
þá bregður hún ekki handklæðinu
fyrir sig á sama hátt og við vit-
um að stúlkur frá Parísarborg eða
úr Þingholtunum myndu gera,
heldur hylur hún með því and-
litið.
Evrópumaður, sem var læknir,
|en var staddur í Aausttirlöndum,