Alþýðublaðið - 22.11.1937, Blaðsíða 3

MANUDAGINN 22. NÖV, 1937.
ALÞfSUBLASIS
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRl!
F. R. VALDEMARSSON
AFGREÍÐSL&:
A L ÞYÐUHUSINÓ
(Inngac^nr frá HvarfÍBgötuA
SlMARl 4900 — 4906.
1900: Afgreiðt auglýsingar.
4901: Ritstjóm (innlendar fréttir).
t902: Ritstjóri
d03: Vilhj. S.Vilhjálmsson(heima)
4904: F. R. Valdemarssnn (heima)
4905: Alpýðuprentsmiðjan.
4906: Algretðsia.
ALÞÝÐUPKENTSMIÐJAN
Fjasdisenn sameic-
inaarinnar.
EIR, sem fylgsit hafa með
sameir.ingarmálinu f.ó upp-
hafi, vi;a, aS enginn maSur hefir
lagt flsi.i stsina í götu samein-
Ingarinnar heldur en ritstjórd
Þjóðviljans, Einar Olgeirssion.
Frekar en niokkur annar maður
ber hann ábyrgðina á pví, að
ekki heíir náSst samikomulag um
sameiningu Alpýauílokksms og
Kommúnistaflokksins. Þetta viS-
urkenna margir af flokksbræðr-
um Einars, sem Irafa haft tæki-
færi til að fylgjast með skrifum
hans í Þjóðviljanum og tímariti
K'Ommúnistaflokksins Rétti, sem
hann einnig er ritstjód aS, og
ekki síður peir af flokksbræðr-
um hans, sem fylgst hafa með
baktjaldastarfsemi hans síðan
samningaumleitanirnar hófust.
Þetta parf engan að furða. Ein-
ar Olgeirssion var fœmstur í
flokki peirra manna, sem klufu
Alpýðuflokkinn, og hann er enn-
pá friemstur í flokki peirra
rnanna, sem viðhalda sundrung-
inni., enda pól? allmikiil páttur
i starfsemi han-s nú hafi farið
fram sem kafbátahernaður.
Ritstjó-i Þjóðviljans hefir ekki
skrilað margar greinar undir
nafni á , móii sam'einingunni, en
pví fléiii nafnlausar, og hann
hefir léð andstæðingum samein-
ingainnar ótakmarkað rúm í
blaði sínu og tímariti. Þessd skrif
eru iesendum Alpýðublaðsins
jkunn; pað þýðir ekkert fyrir rit-
stjói a Þjéðviljnns að ætln sér að
telja fólki trú urn pað, að blað
hans hafi frá upphafi beitt sér
fy.ir sam'einingunni, en hún hafi
fyrst og fremst strandað á rit-
stjórn Alpýðublaðsins. En petta
hefir E. O. hvað eftir annað reynt
að gera. I hvert skifti, sem bönd-
in hafa borist að kommúnistum
um að sýna í verki pann sam-
éiningarvilja, sem pedr hafa lát-
lið í veð.i vaka að peir hefðu,
hefir E. O. gripið til pess úr-
ræðis til að leiða athygliina frá
undanbrögðuim komniúnista, að
hella úr sér s'kömmum og ókvæð-
isorðum ylir ritstjórn Alpýðu-
b'aSsins. Hafa pau skrif verið
fy.ir neðan öll takmörk velsæm-
‘is í blaðamonsku, eða á svipuðu
ménningarstigi og Mgbl. Alpýðu-
blaðið' heíir algerlega leitt penn-
an skammavaðal hjá sér, endai
hefir ha.nn verið skýrastur vott-
ur um ómenningu peirra, sem i
Þjóðviljann rita, en ekki líklegt
að neinn tæki mark á honum.
E. O. mun aldrei takast að
pvo sig hvítan af pví, að hafa
verið fjandmaður sameiningar-
innar númer eitt, hversu miklum
aur sem hann reynir að sletta á
aðra. Lesendur Alpýðublaðsins
vi'.a pað ofur vel, að síðan sam-
einingartillaga Dagsbvúnar kom
fram, hefir Alpýðublaðið af heii-
um hug bsitt sér fyrir sameiin-
Bgunmi. Ritstjóri Þjóðviljans get-
ur ekki tilfært nein ummæli á
mód sameinimgunni í Alpýðu-
blaðinu, enda hefir hann aldrei
gert tilraun til pess, en í Þjóð-
viljanurn hefir mestum hlutanum
af gáfum ritstjóranna verið varið
til pess að spilla fyrir samein-
ingunni. Hins vegar hefir Alpýðu-
blaðið vakið athygli á þessari
moldvörpustarfsemi Þjóðviljans
gegn sameiningunni og pað hefir
mótmælt pví, að hún yrði látin
stranda, á peim skilmálum, sem
kommúnistar vildu setja fyrir
henni. Enda hafa kommúnistar
orðið að yfirgefa, hvert vígið eft-
ir annað, en hafa fundið upp ný
og ný skilyrði til pess að láta
samerningunai stranda á, pegar
peir sáu hvernig alnrennmgur leit
á kröfur peirra.
Þessari staðreynd verður ekki
haggað, og E. O. fær ekki flúið
undan, peirri pungu ábyrgð, sem
á honum hvilir, með pví að hella
persónulegum svivirðingum yfir
ritstjóm Alpýðublaðsins. Sem
dæmi upp á hina prúðu rit-
rnensku ritstjóra Þjóðviljans
skú'u tilfærð nokkur orð úr rit-
stjórnargrein á laugardaginn:
,Það, sem fyrst og fremst e;n-
kennir sk’.if Alpýðublaðspiltanna,
er fáfræði peirra og lygar.“
„Samsuða af lygum, blekkingum
og úlúrsnúningum", „uppskafn-
ingshátturinn og rembinguriinn“,
„froðufellandi æsingagrein" o. s.
frv.
Það er eðlilegt, að fjandmaður
sameiiningarinnar númer eitt, Ein-
ar Olgeirsson, sé æstur og ta,uga-
óstyrkur nú sem stendur. Hann
hefir að vísu unnið pann bráða-
birgðasigur, að honurn hefir enn
á ný tekist að hindra sarnein-
ingu verkalýðsms, en hann hefir
áreiðanlega. skilið, að verkalýð-
uriniii hefir skömm á peim mönn-
um, sem staðið hafa gegn ein-
ingunni, og að hann mun fyr
eða síðar bera pá út á pann.
„sorphaug sögunngr", par sem
peir eiga heima.
„FREIA“-fiskni2ti (fars, bollur
cg búðingur) er viðurkennt fyrir
hve pað er holt og ljúffengt.
Fæst á leftirfarandi stöðum: Lauf-
ásvcgi 2, (pöntunarsími 4745). —
Kaupféleg Rieykja. íkur, Skóla-
vörðus'.íg 12 og Vesturgötu 16.
Búðum Sláturfélags Suðurlands
og Otibúi Tómasar Jónssonar,
Bræðraborgarstíg 16. NB. Lækuar
hafa mælt með „Fneia“-fiskmeti
sem sérstaklega hientugt fyrir
meltingan'eikt fólk. Sannfærið
yður um, að pað sé ,,Freia“-fisk-
meti, sem pér fáið.
A hverju strandaði sam-
elning verkalýðsins?
Tilraun kommúnista til að láta ekki líta svo út að
sameiningin hafi strandað á þeim hefir mistekist
Berið saman „svör“ kommúnista
og tilboð og stefnuskrá Alþýðu-
sambandsþingsins.
T^AÐ ER BERSÝNILEGT á plaggi pvi, sem foringjar
kommúnista hafa nú sent stjórn Alþýðusambands-
ins og kalla „svar“ við sameiningartilboði Alþýðusam-
bandsþingsins, að viðfangsefni þeirra á kommúnista-
þinginu hefur ekki verið það að athuga möguieik-
ana fyjrir því að sameining verkalýðsins gæti tekist
heldur það að sj \ út ieiðir til þess að hún gæti
ekki tekist. En þrátt fyrir það þó að höfuð hafi verið
1 gð í bleyti til að finna út orðalag, sem hvorttveggja
í senn kæmi í veg fyrir sameiningu og sýndi ekki ber-
lega að það eru kommúnistar sem hafa hafnað sam-
einingunni, þá hefur þetta ekki tekist, og það kveður
jafn vel svo ramt að þessum mistökum, að menn, sem
fylgt hafa Kommúnistaflokknum og gegnt hafa þar
trúnaðarstörfum, viðurkenna nú, að flokkurinn geti ekki
sameinast Alþýðuflokknum vegna afstöðu þeirrar, sem
miðstjórnin í Moskva hefur til málanna nú, og þess
vegna sé ekki neina von, að þetta komi í ljós í hinu
svokallaða svari,
Svariö er afarlangt plagg og
eru par tiltind öll pau atriði,
sem kommúnistar telja sig ekki
geta gengið að í st'efnusikrá
sambandspingsins og tilboði pess.
Til að sýna þeim, sem ekki sjá
Þjóðviljann, hinar fáránlegu
blekkirgar, siem samþyk ar voru
á kommúnistapin.ginu, skal hér
bent á éitt atriði af mörgum, hin
verða tekin síðax.
Blekkinyarnar af-
hjúpaðar
Kommúnis aforsprakl.arn'r vilja
reyna að sýna pað, að tilboð
sambandspingsins hafi verið svo
óaðgengilegt, að peir hafi ómögu-
lega getað gengið að pví og eins
hafi verið um stefnuskrána, eitt
dæmið um petta telja peir vera 5.
gr. stefnuskrár'nnar. Þ.esSi grein
birla peir ekki orðrétta, heldur
s:gja hvað í henni standi og
tcggja síðan út af pví.
Uir petta atriði siegir „svarið":
„1 5. gr. siefnuskrárinnar
scg'.r, að flokkurinn vilji vinna
að lendurbótas arfi • sínu, valda
töku alpýðunnar og sköpun
lós'aiismans „við almennar
kosningar, í bæjar og sveiia-
stjórnum, á Alpingi o,g í rík-
isstjórn, á pmgræðisgruaid-
velli, mieð stéttasamtökum sín-
um og fræðslu og útbreiðslu-
síarfsemi meðal hinna vinn-
andi stétta."
Hér er með öðrum orðum
gsrt ráð fyrir peim eina mögu-
leika, að verkalýðurinn taki
völdin og skapi sósíalismann
með samþykthm hins borgara-
Icga Alþingis og að valdataika
verikalýðsins og sköpuin sóisíal-
ismans eigi að vera verk
venjulegrar borgaralegrar rík-
icstjcr.iar. Það er m. ö. o. gert
ráð fyrir, að hið borgaialega
ríkiskerfi sé hið eina tæ-ki er
til greina geti komið til að
framkvæma sós'a’ismann cg
tr^’ggja völd alþýðunnar. Það
er öllum kunnugt, að þetta ter
í algerðu ósamræmi við skoð-
anir Kommúnistafíokks íslands
og í algerðri mótsögn við
g; und val laratriði marxismans. ‘ ‘
Menn taki eftir orðunum um
hið „borgáialega alþingi" og „eigi
að vera verk venjuliegiar borgara-
legrar rikisstjórnar."
En 5. gneinin í stefnuskrá Al-
þýðuflokksiins hljócar þannig orð-
rétt:
„Flolikurinn vlnrnur að bætt-
íum kjö;um, suknum réttlnd-
lum og hvers konair endurbótum
fyrir alla alþýðu manirn: verka-
menn, bændur, sjómenn, iðjn-
aJaarmcnn og annað vlrni'.ndi
fólk, an í þessu endurbótaistarfi
heíir flokku inn jafnan fyrir
augum lokatakmork sitt og
iundiibýr með því, að alþýð-
an taki völdin til fulls og skapi
scs iali tiskt þjóð k’pulag sam-
fara fullkomru lýðræði. Vill
flokkurinn vinna að öliu þessu
við almennar kosningar í bæj-
ar- og sveitastjórnum, á ai-
þingi og í rikisstjórn, á þing-
ræðisgiundvelli, mcð stéttar-
samtökum slnum og fræðslu-
Verzlunaríólkið og verkalýðssamtökia
(Nl.)
Samt siem áður er saimkeppn-
im nógu sterk til þessi, að meyða
skrifsíofu- og verzlunarfólkið til
þess að fara að dæmi sinina eigin
yfirboðara, atvinnurekendarana,
og berjast fyrir betri aðstöðu í
lífsbaráttunni. Fyrir fimmtíu ár-
um hættu atv'mrauírekendurnir að
keppa hverjir við aiðra og reyndu
í þiess stað ,a‘ð viraraa saman. Fyrir
hundrað á;um höfðu verkamenn-
irinir gert pað saima. Þeir, sem
vinná andlega vinnu, hafa a'ldrei
kept hverjir við aðra. Þess vegraa
er með raokkrum sanrai hægt áð
. ségja, álð iækraar og málaflutn-
ingsmenn séu hinir eiiginilegu:
f: uirakvöðlar samtakahreyfingar-
iiranar, faghreyfingarinnar.
Hcrmeranirnir, sjó'.iðsrenri'nir
og pjónar kirkjunnair hafa yfir-
! leitt aldrei hugsað svo alvarlega
lút í atvininumálin, að peim hafi
(flottið í hug að myrada með sér
fagleg samtök. En margir skrif-
stofu- og verzhinannenn halda
eiraraig fast við sinn gamla hugs-
unarhátt og reyna bara að koma
sér vel við atvinnurekendurna í
vonirani um að peir hækkii í tign-
inrai. Þcir hafa ennpá ekki skiliö,
að pað er jafnvoiralaust fyrir pá
ic.ins og að ætla .sér að verða keis-
ari í Kíraa.
En er pað pá yfirieitt vonlans
Hugleiðingar og ráðleggingar
Eftir George Bernard Shaw.
aðstaða, að vera verzlunarmaið-
ur? Nci.pvd ferfjarri! Þaðerbetri
atvinna nú heldur en hún hefir
ftokkurn tíma verið. Þegar skrif-
stolu- eða verz’.unarmenn sáui í
gamla daga drauma sina rætast
og höfðu unnið sig upp í pað að
vera atvinnurekendur, voru peir
venjulega fátækir, útslitair, vant-
aöi rekstursfé og áttu í vök að
verjast gegn samkeppni manna,
sem voru niákvæmlega eins fá-
tækir og peir. Þair höfðu ekki
efni á pví að greiða starfsmönn-
urn siraum viðunandi laun, né
heldur til pess að hafa sæmileg
og heilsusamleg húsakynni.
Vinnutíminn var langur, starfs-
fólkið fékk ekkert sumarfrí og
lifði við' algert öryggisieysi.
Vmrauveilandinn var vitanlega
eins- og 1 hver annar menskur
niaður; haran gat, hvenær sem
var, orðið gjaldprota, neyðst til
psss að hætta verzlun, dáið eða
mist valdið á sjáifum sérogrekið
starfsmenin sina úr vinnu. Hann
var sjálfur ekkert annað en præll,
sem var undirorpinn öllum peim
veðrabrigðum, sem fátækir menn
eru venju’ega varnarlausir fyrir.
Á okkar dögum hefir stórt
hlutafélag, og einkum stór auð-
hringur, ráð á pví, a'ð greiða
stjórnéndum fyrirlækjanna miklu
hæni laura heldur en pær tekjur,
sem peir hefðu í gamla daga
haft sem nokk'um veginn sjálf-
síæðir atvinnurekendur. Verzlun-
arfólkið sjálft lifiir líka við miklu
betri kjör í dag heldiur en ein-
stakir atvinnurekendur gátu áður
fyrr boðið pví upp á. Það er nú
líka farið að hugsa uim heilsu og
afkastagetu stairfsfó’.íkislinis, Fyrr á
dögum datt atvinnu.rekendunum
ekki í hug að hugsa um slíkt.
Það er satt, að samkeppnim er í
dag ópersóiniuleg og hefir hvorki
líkama né sál, en einmitt pess
vegna er hún meðal annars laus
við aila smásmugulega félagslega
afbrýðisemi. Hún sMftir sér ekk-
ert af lífi starfsfólksins fyrir ut-
an fyrirtækin; par má pað hegða
sér eins og greifar eða barónaír!
íyrir herani. Aiuðhringurinn deyr
tkki, haran verður ekki að hætta
fyiir aldurs sakir, og líkindin til
j pess, að hainn verði gjaldprota!,
eru mjög litil.
Auðhringurirm hvetur aldrei
framkvæmdastjónana til pess að
trufla skrifstofustörfin msð pví
að skeyta s'.api sínu á slarfsfölk-
inu; og earda pótt haran hafi sin-
ar slæmu hliðar, pá eru pær pó
ekki nálægt pvi eins áberandi og
í gömlu einkafyrirtækjunum. í
stuttu máii sagt: I nýtízku stór-
fyrirtæki er tæpast nokkur Skrif-
stofustjóri til, sem ekki á miklu
betri daga og er rriiklu betur
stæður heldur en faóir minn var,
sem pó var meðe’gandi í pví fyr-
iríæki, sem hann veitti forstöðu.
Ef skrifstofumaður hjá föður
milnurn var óánægður yfir iein-
hverju, gat hann snúið sér beint
trl haras ,ef hann hafði kj.ark til
piess. Þó að faðir miran væri á
móli pví að taka upp parrn sið
að gefa fri á amnan i jólum,
páskurn og hvítasiunnu, undir pví
yfirskini, að slíkt yrði aðeins til
piess að auki tóbaksnautn og
slæplngsskap, pá var hann pó
vrelviljáður og skynugur maður,
sem var fús til pesis að hjálpai
til að létta okið, par sem pað
reyndist alt of pungt. Skrifstofu-
rnaður nútímans getur ekki snúið
sér tíl auðhringsins með umkvart-
ariir sínar, pví að auðhringurinn
er aðelns ópersónulegt auðvaid.
Yfirboðari hans er, nákvæmlegai
og útbreiðslustarfi á meðal
hinxra vlnnandi stétta."
Hvar i pessari grein er hægt að
finna yfirlýsingu um pað, að hið
boigaralega Alpingi og borgara-
leg rikisstjórn >eigi að framkvæma
sósíalismann?
Þeir, sem geta fundið pað,
hljóta að vem eitthvað óvenjuleg-
ir menn. Og hversviegna birtir
Þjóðviljinn ekki pessa gtieira,
hversvegna er hún ekki orðrétt
látira standa í hinu svokallaða
svari ?
Á pessu er alt látið
stranda!
Hér er aðeins verið að reyna
að finraa áJyllu. Hér er verið með
orðheng.lshátt og tilefnislausan
útúrsnúning. Ástæðan er sú, að
kommúnis'.ar vilja ekki samein-
imgu verkalýðsins. Á sliku og pví-
líku er sameiraingin látin stranda!
Mienn bjuggust ekki við þessum
málalokum, að minns'.a kosti ekiki
fiestir. Menn vildu trúa pvi, að
skraf kommúnista um sameiningu
væri vel meiint og útskýrðu
pá stefnubreytingu peirra með
pví, að próunin erlendis og af-
s'.aða Sovét-Rússlanda í heims-
pólitíkinni nú, hefði kennt peim
pað, að heppilegast og réttast
sé að allir sem vilja vinna á sós-
íalistiskum grundvelli að frelsi
alpýðustéttanna, ynnu saman. En
svona er pað ekki.
Samfylkingin hefir hjá komm-
únistaforingjunum aldrci verlð
annað en siagorð, sameiningíu'-
skraf þeirra er ekkert annað en
slagorð.
Vonin, sem verkalýðurinn
háfði um sameiningu allrar sásí-
aUstisla,ar alþýðu, er að engu
orðin. Eina vonin er nú sú, að
það fólk, sem hefir trúað á sam-
einingarslagorðin, sjái nú, að ein-
ingin verður að elns sköpuð í
Alþýðucambandinu og Alþýðu-
flokknjum. Bezt hefði verlð, að
cýlur Kommúnistaflokkurlnn hcfði
samcincst Alþýðuflokkrum, en
fyrst svona fór, verðiur að hafa
það, þó að fyrir utan einingar-
samtökln verðí Ltil klOka ofsa-
irúarmanna, sem engu tauti er
hægt að koma við.
eins og hann sjálfur, aðeinsi
starfsrnaður, sem ekki getuir veitt
honum neiraar kjarabætur, nenia
því að eins að mörg hundruð
eða jafnvel mairgar púsundir
annara starfsm!anna fái pær um
leið. Ef fáðiir minn hækkaði
laumin við einhvem starfsmanin
siran um 1 sterliragspund á mán-
uði, pá kostaði pað hainn 12 ster-
lingspund á ári. En hjá fyrirtækj-
unr nútímans, sem eru miklu
stærri, myndi 1 sterlingspunds
lau'nahækkun á nránuði kosta fyr-
irtækið 12 000 sterliragspund á
ári. Hver eirastakur starfsmað'ur
Við hin stóru verzlunarfyrirtæki
er pví orðiran nákvæmlega eins
staddur gagnvart atvinnurekiand-
í anuim eins og hinir óbreyttu
verkamoran hafa altaf verið.
1 fljótu bragði karan petta að
líta paranig út, að síarfsjraaöur
föður míns hafi notið meira ör-
yggis en skrifstofu- og verzlunaa-
fólkið nú á dögum, em pað er
bara blekking. Áður fyr unnu að-
eiras örfáir menn á hverri skriif-
stofu, pannig ,að a.tviranuriekand-
inn gat ofurvel farið eftir ráð'i
Fishers aðmíráls og rekið pá alla,
pegar hann var í vonzku. Haran
gat strax næsta dag fengið nýjia
starfsmenn eða í versta tilfelli
bjargast af án starfsfólks í eiiriia
viku. Auðhringurimra getuir aiftur á
móti ekki rekið alt starfsfólkið,
pví að hanra getur ekki ára pess
verið svo mikið sem eiran hálfan
Frh. á 4. síðu.