Helgarpósturinn - 09.01.1981, Blaðsíða 2

2
’_^r^l±J?^l_helQarpÓ5hjnnn.
STÓRSMYGL STUNDAÐ
í DREIFBÝLISHÖFNUM
„Ég smygla áfengi og svo gera
allir á minu skipi.” sagöi einn
farmaöur, sem vegna aöstæöna
vildi ekki láta nafns slns getiö.
„Þaö.er,held ég,óhætt aö fullyröa,
aö 80-90% farmanna taka inn I
land meira áfengi en leyfilegt er
lögum samkvæmt.”
Þessi sjómaöur hefur veriö á
nokkrum skipum, þau 6 ár sem
hann hefur veriö á sjó og þekkir
því þennan bransa vel. Hann er
nú um þrftugt. „Maöur haföi oft
heyrt um þaö aö smyglaö væri á
farskipum, en ekki datt mér í
hug, aö áfengis- skinku- og síga-
rettusmygUö væri eins stórt atriöi
ihugum farmanna ogégkomst aö
þegar ég lenti i sjálfur. Þetta er
bókstaflega orðið Iifibrauð fjölda
farmanna og óhikað hægt aö
segja, aö hundruö: fjölskyldna f
landinu standiogfalli
meö þvi, aö sjómenn geti tekiö
þessar vörur inn I landiö og slöan
selt.”
„ Sjálfsbjargarviðleitni”
„Viö lltum ekki á þetta sem
glæp,” sagöi viðmælandi Helgar-
póstsins, .Jheldur frekar sem
sjálfsbjargarviöleitni, þvi laun
farmanna eru ekki sllk, aö með
góöu móti sé hægt aö lifa á þeim,
án viöbótartekna. Þá vil ég einnig
geta þess, aö þaö áfengi sem far-
menn koma meö inn f landiö og
selja, er yfirleitt selt ódýrara en I
„rikinu” og ef tekiö væri endan-
lega fyrir þennan „innflutning”
þá myndu okkar kaupendur ein-
faldlega þurfa aö kai?)asitt vln I
Afengisversluninni á mun hærra
veröi. Viö erum sem sagt ekkert
aö auka viö drykkju landsmanna
heldur aðeins aö gefa fólki kost á
þvi aö fá ódýrar nokkrar
nauösynjavörur, sem þaö hvort
er eð kaupir. Og af hverju
skyldum viö ekki hiröa nokkrar
krónur af áfengissölu, eins og hiö
opinbera, sem mergsýgur lands-
mennmeövin- og tóbaksölunni.”
— En er þetta ekki áhættuspil?
„Aö nokkru leyti er þaö, jú. Ég
get ekki neitaö þvi, aö þaö er yfir-
leitt dálitill titringur i mönnum
þegar skipiö nálgast land og von
er á tollurunum um borö. Hins
vegar eru tollveröirnir undan-
tekningarlltiö mannlegir og eru
ekki meö neinn djöfulgang eöa
iæti. Þeir vita náttúrlega eins og
margir aörir aö skipiö er yfirfullt
af smyglvarningi, en í fyrsta lagi
er þaö mikiö v«rk aö finna góssiö
og í ööru lagi hef ég á tilfinning-
unni aö þeir líti þessa sjálfs-
‘ojargarviöleitni mildum augum,
svo fremi aö ekki sé smyglaö i
bókstaflega tekinn i gegn.
Svoleiðis nokkuö er ekki liðiö. Ég
man t.d. eftir þvi, aö þaö var
háseti hjá okkur í fyrra, sem
freistaðist til aö kaupa hass Uti og
taka meö um borö. Var hug-
myndin hjá honum að hafa þetta
hjá sér án þess aö nokkur vissi og
siöan koma þvi i land heima.
Hann gat hins vegar ekki haldiö
kjafti og sagöi fólaga sínum frá
þvl i fylleri'i á leiöinni heim.
Félaginnsagöi siöanokkur hinum
frá þessu og þá varö uppi fótur og
fit. Hásetinn var kallaöur fyrir
okkur strákana og látinnjáta. Og
siöan var honum skipaö að koma
meö hassiö og henda þvi fyrir
borö i vitna viðurvist. Þetta geröi
hann, en var samt ekki laus. Viö
fengum því framgengt I gegnum
yfirmennina, aö strákurinn var
settur af skipinu strax eftir
þennan túr.”
Aðrir með fullkomið
kerfi
— Hvaö meö stórsmyglarana?
..Þeir eru til — en fáir. Þaö eru
nokkrir menn, sem eru virkilega
stórir i bransanum og smygla inn
flöskum i hundraðavis i hverri
ferð. Þetta eru yfirleitt menn sem
hafa verið lengi á sama skipinu
og hafa útbúið góðan stað fyrir
góssið. Þá hafa þeir einnig komiö
upp fullkomnu dreifingakerfi i
landi. Við hinir sem eru smærri i
sniðum tökum inn svona fimmtiu
til sjötiu flöskur i hverri ferð og
miölum siðan til vina og
kunningja. Þetta gefur sæmilegt
af sér og er ágætis búbót á léleg
laun. Ég t.d. sel aldrei mönnum
sem ég þekki ekki neitt og get þvi
ekki treyst.”
— Hefur þú á tilfinningunni eða
veistu hvort farmenn geri vel við
tollverði til að hafa þá góða?
„Ég þekki það ekki gjörla. Þó
hafa menn sagt mér frá þvi, að
það þekkist aö ákveönir hag-
stæðir tollveröir fengju smásend-
ingu við og við. Nú, þá er einnig
reynt að vera ósinkur við toll-
arana þegar þeir koma um borö.
Gefa þeim bjór og snaps eða eitt-
hvaö slikt og jafnvel lauma að
þeim flösku, skinkudós eða bjór-
kassa, ef þeir vilja. Ég held samt
varla, að um stórfelldar mútur sé
að ræða i þessu sambandi, þó
maður geti auðvitað ekki þver-
tekið fyrir það. Hitt er annað mál
að til eru menn innan tollvarðar-
stéttarinnar, sem eru hreint djöf-
ullegir viðfangs og snúa öllu við i
káetunni hjá manni og eru ekkert
annað en frekjan og dónaskapur-
inn. Það fer auðvitað ekki hjá þvi
að farmenn verði dálitið tauga-
veiklaðir þegar þeir kónar mæta
tilskips og fara hamförum i leit.”
„Hafnirnar úti á landi eru auð-
vitað langbestar, þvi aðalerfiðið
er aö koma góssinu frá borði i’
land. Það getur tekiö á taugarnar
að vera að bera kassana frá borði
að næturþeli út i bil og eru yfir-
leitt þá nokkrir saman og standa
þá sumir á veröi viö næstu götu-
horn meðan aðrir bera i land.
Reykjavikurhöfn er dálitið vara-
söm i þessu tilliti, enda manna-
ferðir tiðar og tollarar dálitið á
sveimi. Það lagast strax i
Hafnarfirði og Keflavik, svo ég
tali ekki um fámennisplássin á
Vestfjörðum.”
^ótollaö áfengi, bjór, skinka, tó-
bak, skartgripir* fikniefni og
margt annaö flýtur inn i landiö i
stórum stil. Þetta er staöreynd
sem flestir kunnugir viöurkenna,
en litiö róttækt aöhafst til aö
stemma stigu við. Langstærsti
hluti smyglvarningsins kemur
sjóleiöina, en hiuti gegnum Kefia-
víkurflugvöll. Staöhæfa ýiasir aö
lifsafkoma fleiri hundruð fjöl-
skyldna i landinu bókstaflega
grundvallist á þessum smygl-
varningiog svo virðist sem lands-
menn almennt liti ekki á þetta at-
hæfi sem glæp i þess orðs fyllstu
merkingu — þótt óvéfengjanlegt
lagabrot sé — öllu heldur sjálfs-
bjargarviöleitni náungans i hvort
sem er spilltu þjóðfélagi
^Smygl sé eitthvað ámóta skatt-
svikum eða gjaldeyrislagabrot-
um i smærri stíl. Sem sé ólöglegt,
en virðist þó ekki brjóta i bága við
réttlætis- og siðferðisvitund
fólks.
iir hafa þó litið þessa
óhýru auga og ekki
t fyrír þá staðreynd,
að svo virðist sem
smygl á fíkniefnum
færist æ frek-*r ■
^Þaft eru um það bil 100 tollverö-
irsem hafa þann starfa aöhindra
ólöglegan innflutning hingað til
lands. Þar af starfa um 60 hér i
Reykjavik og 30 á Keflavikurflug-
velli. Þetta virðist ef til vill við
fyrstu sýn álitlegur fjöldi en þeg-
ar þess er gætt að á hverju ári
koma til landsins skip og flugvél-
ar i þúsundavis auk þess sem stór
hluti lóllvarða vinnur að farmat-
hugun i vöruhúsum og við önnur
tilfallandi störf, þá er sýnt að litið
verður úr þessum mannskap.
Gósenhafnir smyglara
Talsverða athygli vakti fyrir
skömmu er séra Lárus Þ.
Guðmundsson i Holti við ön-
undarfjörð lýsti þvi yfir, að stór-
fellt smygl færi fram á öllum
vestfirskum höfnum og yfirvöld
hömluðu l.itt eða ekki þá starf-
semi. A Vestfjörðum er enginn
tollvörður, en lögreglumenn og
hreppstjórar sinna starfi þeirra
og afgreiða þau skip er ber að
iandi. Á hinum minni stöðum, svo
sem Þingeyri, Flateyri og
Suðureyri eru ekki starfandi lög-
reglumenn og þá er yfirleitt
geta nánast haft alla sina
hentisemi.”
Afgreitt f rá skipshlið
í framhaldi af þessum orðum
Lárusar, fékk blaðið þær upplýs-
ingar að fyrir nokkrum vikum
hafi Hofsjökull verið á Flateyri og
i Súgandafirði. Þá hafi áfengi —
Kamsjatka vodka — verið selt
hverjum sem kaupa vildi frá
skipshlið. öllum var selt — jafn-
vel Í6ára unglingum og var vodk-
að selt I kössum. Sextiu þúsund
krónur kassinn með sex flöskum.
Það voru undirmenn sem sáu um
söluna og fyrst og fremst munu
það hafa verið menn sem unnu
við uppskipun sem keyptu. Þessi
iðja var stunduð meira og minna
fyrir opnum tjöldum og vissu þeir
þorpsbúar sem vita vildu um
þessi viðskipti. Löggæslumenn
voru þá illa fjarri.
Þessar heimildir hefur Helgar-
pósturinn frá nokkrum aðilum,
sem gerðu kaup á nokkrum köss-
um af vodka i þetta skipti og
bættu þeir þvi við, að þetta væri
langt frá þvi að vera nokkurteins-
dæmi. „Svona hefur þetta géngið
i mörg ár,” sagði einn kaupandi,
Þjóðaríþróttin:
Næst ekki nema tæplega 10% alls áfengis
sem til landsins er flutt?
vöxt. Þá hefur sumum fundist
ýmsir farmenn hafi um of
fært sig upp á skaftið i umsvifum
sinum og stundi smygl — ekki á
einni eða tveimur umframflösk-
um af áfengi — heldur fleiri
hundruð flöskum i hverri ferð.
Lætur þá nærri að gróði þeirra
umsvifamestu skipti nokkrum
milljónum gamalla króna eftir
hverja siglingu.
veit þó til þess að eitthvaö eru
lögreglumenn að reyna að vakta
skipin á meðan þau liggja við
landfestar, en þá eru t.d. sviðsett
slagsmál uppi i þorpi,
lögreglumaðurinn kallaður til og
meðan hann sinnir þvi verkefni,
þá er góssið boriö frá borði. Það
er sem sé litið eða ekkert sem
stoppar þessa smyglara af við
iðju sina hér fyrir vestan og þeir
18 ára piltur. „Skipin koma
hingað beint frá Bandarikjunum
og hér eru þau lestuð frystum
fiski. Þau eru litt eða ekki toll-
skoðuð og þeir sem vilja geta
keypt brennivin og stundum far-
stöðvar og klámblöð. Þó veit ég
lika að mikið magn fer ti)
ákveðinna aðila hér i plássunum
— eins konar söluhringa — og þeir
selflytja varninginn suður.”
Þessir heimildamenn Helgar-
póstsins könnuðust ekki við, að
Fjöldi farmanna lifir á smygli
eftir Guðmund Árna Stefánsson
myndir: Jim Smart
Magnús og Brynjólfur losa litinn bókaskáp frá veggnum. Aft baki hans
er góftur geymslustaftur, þar sem einu sinni fundust 100 flöskur.
Ónafngreindur smyglari:
mjög stórum stll og einnig ef
menn eru ekki aö fikta viö fikni-
efnin.”
Dópið viða bannvara
— En eru ekki ákveðnir menn
sem smygla I stórum stll og
einnig aðrir í fikniefnasmyglinu?
„Ég held að það sé undantekn-
ing, aðmennséu aðfikta I dópinu.
A minu skipi t.d. og ég veit á
fleirum, er litið á þaö sem algjöra
bannvöru og hver sem leyfir sér
að minnast á þann möguleika, aö
fara að smygla hassi eða ein-
hverjum slikum viðbjóði, hann er