Helgarpósturinn - 09.01.1981, Blaðsíða 14

14
Föstudagur 9. janúar 1981 —Jielgarpústurinru,
MYNT
Umsjón: Sigurveig Jónsdóttir
MYNT
seðlasöfnun. Má enda búast viö
að margir velti þvi nú fyrir sér,
hvort þeir eigi ekki að halda ein-
hverju eftir af gömlu seðlunum.
Á viðtölum þeim, sem birt eru
hér á sfðunni, má þó ráða, aö best
sé að skipta heila gillinu i
nýkrónur og kaupa siðan sér-
valda peninga i afgreiðslu Seöla-
bankans ef menn vilja eiga eitt-
hvað til minja um peningabaslið
siðustu árin.
Eitthvað fyrir peningasafnara
1 tilefni myntbreytingarinnar,
sem gekk ylir þjóöina nú um ára-
mótin, veröur Kristundapóstur-
inn að mestu helgaður mynt- og
,,Við létum gefa út siðustu
sláttuna af gömlu lýöveldismynt-
inni sérunninni og þar sem hún
seldist mjög vel er meiningin að
gefa út sama upplag af nýju
myntinni," sagöi Stefán
Þórarinsson hjá Seðlabankanum,
þegar hann var spuröur hvaö
bankinn geröi fyrir safnara á
þessum timamótum i peningaút-
gáfu.
Sérsláttan veröur geíin út i
15000 eintökum og kemur á
markaöinn i marsmánuði. Enn-
fremur sagði Stefán aö nýja
myntin yrði laanleg i sérstökum
plastumslögum i Seðlabankan
um. Hins vegar kvað hann
minna veröa gert varöandi seðl-
ana. Unnt yröi aö fá ónotaöa seðla
verður þó hægt að fá af þeim
ónotuöum á næstúnni. Þegar búiö
væri að innkalla seölana kvað
Stefán útilokaö aö fá þá og þvi
ættu þeir, sem vildu eignast þá aö
verða sér úti um þá sem fyrst.
Seðlabankinn hel'ur haft safn-
ara heldur meira i huga siöustu
árin, vegna vaxandi áhuga á
mynt- og seðiasöfnun. Þó er ekki
talið æskilegt að menn geti sótt
þangaðótakmarkaðinn i söfn sin.
„Saínarar veröa aö skilja þaö
að þeir eiga ekki að geta íengið
hvaða seðil sem er upp úr kjall-
aranum," sagöi Stefán. „Það er
auðvitað hluti af sportinu að ná i
sjaldgæla seöla og eiga safn sem
hækkar i verði. Þaö myndi þaö
Þessi sérslátta Seðlabankans
seldist upp fljótlega og hefur
hækkað um nær helming i verði á
liálfu ári. i mars ætlar bankinn að
gefa út sams konar sláttu með
nýju myntinni.
Hver að verða síðastur að
fá ónotuð eintök af gkr.
i afgreiöslu Seölabankans, bæöi
af nýju seðlunum og þeim gömlu.
„Éins er ætlunin aö taka upp
nokkra pakka af seölum meö
sömu númerum af öllum
stæröum, ef einhver hefði áhuga á
aðeignast slik eintök al nýju seöl-
unum,” sagöi hann.
Gömlu seðlarnir veröa ekki
seldir á þennan hátt, en eitthvaö
ekki gera, ef allir gætu sótt þetta i
Seðlabankann."
Ennþá er ekki hægt aö fá
tæmandi upplýsingar um alla þá
seðla, sem gefnir hafa verið út
hjá Seðlabankanum. Nú er bank-
inn hins vegar i samvinnu viö
Þjóðminjasafnið að setja upp
seðla- og myntsaín, sem veröur
væntanlega opnaö á næsta ári.
Þar verður að finna alla þá pen-
inga, sem gefnir voru út et'tir 1885
og mynt sem slegin var eftir 1873.
1 tengslum við safniö er verið að
taka saman stutt sögulegt ágrip
og jafnframt er verið aö taka
saman tæmandi skrá yíir undir-
skriftir. Við þetta ætti aöstaða
safnara að batna mjög mikið.
SEÐLASAFNARAR
FARA SÉR HÆGT
„Ég ætla ekki að taka strax frá
eintök af nýju seðlunum,” sagði
Kristján E. Halldórsson, toll-
vörður, þegar Helgarpósturinn
spurði hann hvað seðlasafnarar
gerðu nú í tilefni af myntbreyt-
ingu nni.
„Verðbólgan verður að vinna
með okkur söfnurum,” sagði
hann, „og því tökum við seðlana
frá eins seint og unnt er, eða
þegar hver er að verða siðastur
að leggja til hliðar seðla með sið-
ustu undirskriftum.”
Seðlasafnarar leggja yfirleitt
áherslu á að eiga hverja seöla-
tegund með öilum þeim undir-
skriftum, sem veriöhafaá þeim.
Fram, að myntbreytingunni eru
um 40 undirskriltarmöguleikar á
lýðveldisseðlunum. Á þeim
seðlum, sem i gildi voru lram tii
áramóta, eru til 7 undirskriftir á
500 og 5000 króna seölunum, en 11
á 100 og 1000 króna seölunum,
Þessar undirskriítir er enn hægt
að tá, en eldri seðlarnir eru ekki
eins auðfengnir.
„Þaö er þó ekki ótrúlegt að eitt-
hvaðaf þessum seölum komi inn i
bankana núna, þegar fólk skiptir
þeim seðlum sem það hefur legiö
meö heima,” sagði Kristján. ,,En
þeim veröur ekki haldiö til haga
fyrir safnara I bönkunum,svo þaö
er ekki um annaö aö ræöa en aö
spyrja og spyrja, ef maöur ætlar
aö ná i þá. Þaö þykir hins vegar
heldur vera kvahb i okkur".
Kristján sagði, aö Seölabankinn
veitti ekki upplýsingar um undir-
skriftamöguleika og þvi yröu
safnarar aö lylgjast meö sjálfir
og skiptast á upplýsingum þar
Hjá Seðlabankanuir fengum
við þær upplýsingar að ein af
öryggisráðstófunum gegn seðla-
fölsun sé að breyta undirskrift-
unum meðákveðnu millibili. Eins
og kunnugt er, eru bankastjórar
Seðlabankans þrir og skrifa tveir
þeirra undir hvern seöil. Undir-
skriftarmöguleikarnir eru þvi
,t.d. núna þessir: Jóhannes Nor-
dal/ Guðmundur Hjartarson,
Guðmundur Hjartarson / Davið
Ölafsson, Jóhannes Nordal /
Davið Ölafsson, / Guömuhdur
Hjartarson / Jóhannes Nordal, /
Davið Ólafsson / Guömundur
Hjartarson, / Daviö Ólafsson /
Jóhannes Nordal.
Hver þessara undirskrifta eru
á tilteknum seölanúmerum er
skiljanlega ekki gefið upp. Þá
væri þessi öryggisþáttur úr sög-
unni.
Kristján E. Halldórsson taldi
þó, að Seðlabankinn gæti gert
meira fyrir safnara en nú er. Til
dæmis sagði hann að tilvalið
hefði verið fyrir bankannað gefa
út mynt úr gulli i tilefni mynt-
breytingarinnar. Kristján á sjálf-
ur alla iýðveldismyntina og
nokkuð af kórónumyntinni, en
hana kvaö hann erfiðara að fá en
þá fyrr nefndu.
„Þá mynt, sem i gildi var tram
til áramóta, hefur enga þýöingu
fyrir fólk að geyma,” sagði hann.
„Það er sá urmull til af þessari
mynt núna og hún verður seint
nokkurs virði. Fólk getur nýtt
gömlu krónurnar betur meö þvi
aö láta bora á þær gat og nota þær
siðan sem skiíur. Þannig getur
sparast nokkurt fé."
eða lipur jeppi?
Keðjulaus á „drulludekkjum”, sem eru ekki heppileg I snjó, fór
Su/.uki LJ80 það sem honum var ætlað. Smávaxinn japanskur
fjórhjóladrifsbíll, sem eyðir 8 litrum á 100 km og kostað aðeins um
00 þúsiind nýkrónur. (Mynd: Jim Smart).
Suzuki LJ80:
Leikfang
Fyrir fjórtán árum kom ný
kynslóð fjórhjóladrifsbila á
markaðinn hér og vöktu gifur-
lega athygli. Þessir bilar þóttu
sameina kosti gömlu góðu
„jeppanna” i torfærum og aðrar
erfiðar aðstæður og aksturs-
hæfni fólksbila á góöum vegum.
Frægastur bila af þessari gerö,
og sá fyrsti hér á landi, er Ford
Bronco, en sá siðasti, sem
hingaö kom var Lada Sport, og
náðu báðir bilarnir miklum
vinsældum.
Nú virðist vera aö gerast eins-
konar afturhvarf til hrein-
í ræktaðra torfærubila með drif á
öllum hjólum og tvöfaldan gir-
! kassa, þar sem öllum lúxus er
j fórnað fyrir aukna „jeppaeigin-
j leika”. Fordumboðið, Þórir
Jónsson, kynnti skömmu fyrir
áramót einn þessara nýju bila
„fjórhjóladrifsbilakynslóðar-
innar”. Það er einn enn Japan-
inn, Suzuki, sem ber viðurnefnið
LJ80.
Það sem fyrst vekur athygli,
þegar þessi nýi japanski jeppi
erskoðaður, er hversu ógnar lit-
ill hann er. 1 rauninni er þetta
aðeins tveggja manna bill, enda
ekki nema rúmlega þriggja
metra langur. Hann er heldur
ekki breiður, træplega 1,40 m„
enda er olnbogarýmið undir
stýri vægast sagt litið.
Vélin er heldur ekki stór. Að
rúmtaki er hún aðeins 797
rúmsentimetrar, en þó skilar
vélin 41 hestafli við 3500 snún.
Eyðslan er sögð vera 8 1. á 100
km. Geri aðrir jeppar betur!
Enda þótt hestöflin séu ekki
mörg skilast þau vel. Billinn er
nefnilega ekki nema 740 kiló, og
þegar við það bætist, að hann er
á 16 tommu hjólum, og hæð und-
ir lægsta punkt 24 sentimetrar,
getum við að öllu samanlögðu
sagt: Margur er knár þótt hann
sé smár.
Það var lika niðurstaðan úr
(alltof) stuttum reynsluakstri
einn eftirmiðdag meðan færðín
var sem verst. 1 stuttu máli má
segja, að billinn skilaði sér
alveg þokkalega bæði i jafn-
föllnum snjó og sköflum, og ekki
þurfti að hafa áhyggjur af þvi
þótt óslétt væri undir. Þó kom
einn veikleiki strax i ljós.
Billinn er einfaldlega heldur
léttur og þvi gjarn á að spóla
þótt fyrirstaða væri ekki mjög
mikil. En meö þvi að rugga hon-
um fram og til baka fór hann þó
á endanum það sem honum var
ætlað. Það skal samt tekið
fram, að þessi tiltekni bill, sem
var fenginn að láni hjá umboð-
inu, er á venjulegum grófum og
mjóum jeppadekkjum, nánast
„drulludekkjum”, sem gefa
ekki gott grip i snjó. Þeir bilar
sem verða fluttir inn seinna i
vetur verða hinsvegar á
breiðari dekkjum, með heppi-
legra snjómunstri. Þetta kemur
heldur ekki að mikilli sök vegna
þess, að billinn er svo léttur, að
það er nóg, að einn maður ýti á
hann komist hann ekki lengra.
Það kom lika i ljós, að næðist
hann á sæmilega ferð i skaflana
flaug hann léttilega i gegnum
þá, og virtist alls ekki skorta
kraft.
1 bæjarakstri reyndist Suzuki
jeppinn mjög lipur og þægilegur
og naut þess i þæfingnum á göt-
um borgarinnar þennan eftir-
miðdag, að hafa fjórhjóladrif.
Hinsvegar verður að segja, að i
okkar „daglega skjökti” getur
verið óþægilegt að geta ekki
haft nema einn farþega. Og að
sjálfsögðu er billinn afskaplega
hastur, svo stuttur sem hann er.
Smæð bilsins leiðir siðan
hugann að notagildi hans. Er
þetta bara leikfang, eða er hann
lipur jeppi? Að sjálfsögðu er
betta enginn fjölskyldubíll.
Engum dettur það i hug. En
þegar málið er hugleitt nánar
verður niðurstaðan helst sú, að
Suzuki LJ80 sé fyrst og fremst
lipur jeppi, sem hentar vel sem
vinnubíll, t.d. fyrir bændur,
vinnuflokka upp um fjöll og
firnindi (getu hans i virkilegum
torfærum var að visu ekki hægt
aðreyna i þetta sinn) og aðra þá
sem þurfa að skjökta utan vega
eða á slæmum vegum, með lítið
hafurtask meðferðis (hann ber
250 kg). 1 þessum flokki gætu þá
lika verið veiðimenn, sem hafa
ekkert meðferðis annað en
veiðarfæri, nesti, viðleguút-
búnað, veiðina og sitthvað fleira
smávegis. Eitt er vist, að þeir
ættu ekki að þurfa að hafa
miklar varabirgðir af bensini.
Svo kemur eiginlega rúsinan i
pylsuendanum, semsé verðið.
Þegar þessir bilar koma á
almennan markað hér i april er
reiknað með, að þeir kosti um 60
þúsund nýkrónur. Til saman-
burðar má geta þess, að nú má
fá Lada Sport árgerð 1980 fyrir
72 þúsund krónur, og ný jeppa-
gerð, sem væntanleg er innan
skamms frá Daihatsu, systur-
Skák: Guðmundur Arnlaugsson — Spil: Friðrik Dungal — Söfnun: AAagni R. Magnússon — Bilar: Porgrlmur Gestsson
Bílar
1 dag skrifar Þorgrímur Gestssort um bíla